Μ πήκαμε ήδη στον Ιούλιο. Σίγουρα ένας διαφορετικός Ιούλιος λόγω της πανδημίας. Βέβαια για μας ο Ιούλιος, εδώ και σχεδόν μισό αιώνα, είναι έτσι και αλλιώς διαφορετικός γιατί είναι συνδεδεμένος με πολύ δυσάρεστες επετείους. Ας μην ξεχνούμε ότι είναι ο μήνας του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου και ο καταραμένος μήνας της εισβολής του πρώτου Αττίλα στις 20 Ιουλίου του 1974. Αυτό όμως που πολλοί ξεχνούμε, οι πλείστοι εσκεμμένα, είναι το ότι εδώ και τρία χρόνια είναι ο μήνας του τελευταίου ίσως Αττίλα, του τραγικού ναυαγίου στο Κραν Μοντάνα, τα ξημερώματα στις 7ης Ιουλίου του 2017.
«H Διάσκεψη για την Κύπρο έκλεισε χωρίς να επιτευχθεί συμφωνία», ανακοίνωσε μετά το δραματικό δείπνο ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες, κηρύσσοντας έτσι τον τερματισμό της Διάσκεψης για την Κύπρο στο ελβετικό θέρετρο ευχόμενος καλή τύχη στον βορρά και στον νότο. Έτσι άπλα, «δεν επετεύχθη συμφωνία». Έτσι απλά οι προσδοκίες για λύση και επανένωση έγιναν στάχτη. Οι βαρύγδουπες δηλώσεις του 2016, ότι η λύση είναι θέμα μηνών, μετατράπηκαν σε επιταγή χωρίς αντίκρισμα. «Το αποψινό αποτέλεσμα δεν είναι σε καμία περίπτωση μια θετική εξέλιξη, αλλά δεν είναι και το τέλος του δρόμου.
Η απαράδεκτη παρούσα κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να είναι το μέλλον της Κύπρου και ο πρόεδρος Αναστασιάδης θα ενισχύσει τις προσπάθειές του έτσι ώστε να δημιουργηθούν εκείνες οι συνθήκες που θα μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε για τερματισμό της κατοχής και επανένωση της πατρίδας μας», δήλωσε ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης. «Ήμασταν τόσο κοντά αλλά αποτύχαμε», ήταν η δήλωση αξιωματούχου του ΟΗΕ ο οποίος παρευρισκόταν στο δείπνο. «Το όνειρο και σχέδιο λύσης του Κυπριακού παραμένει ζωντανό», η εκτίμηση του Έλληνα ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά. Αυτές ήταν οι πρώτες αντιδράσεις. Λίγα, απλά και παρήγορα λόγια όπως είθισται σε τέτοια θλιβερά γεγονότα. «Παρηγοριά στον άρρωστο μέχρι να βγει η ψυχή του».
Από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις. Σίγουρα δεν ήταν το τέλος του δρόμου. Έχουμε ακόμα δρόμο μέχρι την τελική καταστροφή που δεν είναι άλλη από την οριστική διχοτόμηση. Ούτε και το τέλος του κόσμου, θα μπορούσε κάποιος να συμπληρώσει, αφού βολευτήκαμε και πολιτευόμαστε σε συνθήκες της δεύτερης καλύτερης λύσης που είναι το στάτους κβο. Χάσαμε την πρώτη, δεν πειράζει έχουμε τη δεύτερη. Χάσαμε το πρώτο τραίνο, δεν πειράζει θα πάρουμε το δεύτερο τραίνο της γραμμής. Και ο Νίκος Κοτζιάς είχε δίκαιο. Το όνειρο παραμένει ζωντανό, γιατί όπως εξελίσσονται τα γεγονότα ή καλύτερα εδώ που κατάντησε το εθνικό μας θέμα, η προοπτική λύσης και επανένωσης φαντάζει ένα όνειρο ή καλυτέρα, ένα όνειρο θερινής νυκτός.
Όσο για την διαπίστωση του αξιωματούχου των Η.Ε., υπάρχει πλήρης συμφωνία με τη δική μας πλευρά. «Φτάσαμε στο παρά πέντε της λύσης», ήταν και είναι η δική επίσημη θέση. Μετά την ψυχρολουσία και απογοήτευση που ένιωσαν αυτοί που προσδοκούσαν ένα θετικό αποτέλεσμα αλλά και την ανακούφιση γι’ αυτούς των σωστών περιεχομένων και των νέων στρατηγικών, με την επιστροφή μας στην Κύπρο υπήρξε περαιτέρω ανάλυση και συζητήσεις με τα αφηγήματα, συνήθως αντιφατικά, να δίνουν και να παίρνουν. Τις πρώτες μέρες, μετά τη διάσκεψη, το σκηνικό επιεικώς καταθλιπτικό και σίγουρα πρωτόγνωρο. Η επίσημή μας πλευρά να διανέμει δεξιά και αριστερά έγγραφα, ως και να ήταν διαφημιστικά υπεραγορών που βάζουν οι διάφοροι στα γραμματοκιβώτια, τα οποία «αποδείκνυαν» τη σωστή μας στάση, το πατριωτικό μέτωπο να προσπαθεί να κρύψει την ανακούφισή του για το ναυάγιο, και το κυβερνών κόμμα να χάνεται και να τίθεται σε «αγρανάπαυση». Αν και ο γ.γ., σε δηλώσεις του στη Σύνοδο των G20 αμέσως μετά το ναυάγιο, απέδωσε τα εύσημα στην Τουρκία για την εποικοδομητική της στάση, εμείς τα δικά μας. Η Τουρκία λόγω της εμμονής της στη διατήρηση της συνθήκης των εγγυήσεων και λόγω της επιμονής της για εσαεί παραμονή των τουρκικών στρατευμάτων τα τίναξε όλα στον αέρα.
Όσον αφορά όμως το άτυπο έγγραφο, το οποίο κατά τον Νίκο Κοτζιά καταργούσε την υφιστάμενη συνθήκη εγγυήσεων, τσιμουδιά. Όσο για το αυτονόητο, δηλαδή πως είναι δυνατόν σε μια διαπραγμάτευση η μία πλευρά να μη μετακινήθηκε καθόλου και παρόλα αυτά να φτάσαμε στο παρά πέντε της λύσης , όπως επιτάσσει η κοινή λογική, ούτε λόγος να γίνεται. Η απάντηση απλή. Πίστευε και μη ερεύνα. Αυτό είναι το αφήγημά μας και όποιος δεν το υιοθετεί είναι της όποιας λύσης, της γονυκλισίας, των φοβικών συνδρόμων και εξυπηρετεί τις τουρκικές θέσεις. Πέρασαν τρία ολόκληρα χρόνια από μία από τις κρισιμότερες εξελίξεις στο εθνικό μας θέμα και ακόμα να μάθουμε μετα βεβαιότητας το τι ακριβώς διημείφθη. Διακηρύττουμε την ετοιμότητά μας για συνέχιση των συνομιλιών από το σημείο που μείναμε στο Κραν Μοντάνα, αλλά δυστυχώς δεν ξέρουμε ή καλυτέρα δεν είναι αποδεδειγμένο, το που μείναμε.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι ξεμείναμε από κάθε προοπτική και ελπίδα για λύση και επανένωση. Την ερχόμενη Τρίτη, 7 Ιουλίου, ξημερώνει η τρίτη επέτειος του τραγικού ναυαγίου της Ελβετίας και τα συναισθήματα αντιφατικά όπως και τα αφηγήματά μας. Το παραδοσιακό μαζί με το νεοφανές απορριπτικό μέτωπο γιορτάζει ακόμα ένα «εθναρχικό» Όχι, σίγουρα όχι δακρύβρεκτο. Στην αντίπερα όχθη οι λίγοι, οι ρομαντικοί, οι αποκαλούμενοι πλέον «οι της όποιας λύσης», οι ραγιάδες και εφιάλτες, όπως τους είχε αποκαλέσει στη Νέα Υόρκη ο Νίκος Κοτζιάς τον Σεπτέμβριο του 2017, συνεχίζουν να ψάλλουν το «Μετά πνευμάτων δικαίων τετελειωμένων», όπως γίνεται σε κάθε μνημόσυνο, ευχόμενοι να ζήσουμε να τη θυμόμαστε τη μισή πατρίδα που, όπως φαίνεται, χάνεται οριστικά, έχοντας πλέον ως μόνη ελπίδα το «πάλι με χρόνους και καιρούς, πάλι δικιά μας θα ’ναι».
