Του Χάρη Γεωργιάδη
Σε δέκα μόλις μέρες θα διεξαχθεί η πιο κρίσιμη, ίσως, εκλογική διαδικασία στην ιστορία της σύγχρονης δημοκρατίας. Ασφαλώς, η εκλογή προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν ανέκαθεν σημαντική. Η άνοδος των ΗΠΑ στη θέση της παγκόσμιας υπερδύναμης και η σταδιακή μετατόπιση του κέντρου βάρους στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα προς το θεσμό του προέδρου, έχει μετατρέψει, εδώ και δεκαετίες, τη θέση του Αμερικανού προέδρου και commander-in-chief στο πιο σημαντικό πολιτικό αξίωμα στον κόσμο.
Η αναπάντεχη, όμως, ανάδειξη του Ντόναλντ Τραμπ στην ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών το 2016 και η πορεία που έχει ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια καθιστούν την αναμέτρηση της 3ης Νοεμβρίου καθοριστική για ολόκληρο τον πλανήτη. Οι Αμερικανοί ψηφοφόροι θα καθορίσουν τη πορεία όχι μόνο της δικής τους χώρας, αλλά και των διεθνών εξελίξεων.
Ο Ντόναλτ Τραμπ εξελέγη στη βάση ενός έντονα λαϊκίστικου αφηγήματος. Εκμεταλλεύτηκε και επιτάχυνε τη ριζική μεταστροφή του Ρεπουμπλικανικού κόμματος από ένα μετριοπαθές, συντηρητικό και αξιόπιστο κόμμα, σε ένα ακραίο και αλλοπρόσαλλο μόρφωμα που έχει οδηγήσει τις ΗΠΑ στον εσωτερικό διχασμό και στη διεθνή περιχαράκωση. Καμία σχέση δεν έχει ο Τραμπ και οι σημερινοί Ρεπουμπλικάνοι με το κόμμα του Αϊζενχάουερ, του Ρέιγκαν, του Μπους, του Μακέιν και του Ντόουλ.
Υπό την ηγεσία του Τραμπ, οι ΗΠΑ έχουν αποστασιοποιηθεί από τον ρόλο της ηγέτιδας δύναμης του ελεύθερου κόσμου. Η σημερινή αμερικανική ηγεσία κρατά αποστάσεις από τους παραδοσιακούς συμμάχους στην Ευρώπη και εγκαταλείπει διεθνείς δεσμεύσεις. Είναι απολύτως πιθανό ότι σε μια δεύτερη θητεία ο Τραμπ θα αποσύρει τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, όπως έχει ήδη πράξει με μια σειρά άλλων πολυμερών οργανισμών. Το χειρότερο είναι ότι αφήνει ελεύθερο το πεδίο σε αυταρχικούς ηγέτες και σε αντιδημοκρατικά καθεστώτα. Είναι αυτή τη στροφή των ΗΠΑ στον απομονωτισμό που επιχειρεί να αξιοποιήσει και ο Ταγίπ Ερντογάν, με την ακραία επιθετική και αναθεωρητική του πολιτική. Οι προοπτικές για ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή μας, όπως και στις άλλες ευαίσθητες περιοχές του πλανήτη, εξαρτώνται, σε μεγάλο βαθμό, από το αποτέλεσμα των εκλογών.
Ο Τραμπ αμφισβητεί τις ανοικτές αγορές και το ελεύθερο εμπόριο. Δεν είναι χωρίς βάση οι αιτιάσεις των ΗΠΑ για την εμπορική τους σχέση με την Κίνα. Ο προστατευτισμός, όμως, δεν αποτελεί την απάντηση. Οι σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας αποτελούν ήδη το κορυφαίο διεθνές ζήτημα και ο χειρισμός του επιβάλλει σύνεση και νηφαλιότητα, χαρακτηριστικά που απουσιάζουν πλήρως από τον σημερινό πρόεδρο. Ζητήματα όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η διαχείριση της ψηφιακής επανάστασης επίσης αποτελούν μέρος του διακυβεύματος των εκλογών.
Ίσως το μεγαλύτερο πλήγμα που έχει επιφέρει ο σημερινός πρόεδρος είναι αυτό που σχετίζεται με το ύφος και το ήθος της πολιτικής του παρουσίας. Σε μια περίοδο που η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει την πρωτοφανή κρίση της πανδημίας, ο Τραμπ αμφισβητεί ευθέως την επιστημονική γνώση και επιλέγει την οδό των αφορισμών και των συνθημάτων.
Αντί της ευπρέπειας στον πολιτικό λόγο έχει επιλέξει τον εκχυδαϊσμό. Αντί της συναινετικής και συνενωτικής παρουσίας επιλέγει συνειδητά τη διχαστική όξυνση. Προσβάλλει ευθέως τους εκπροσώπους των ΜΜΕ και δηλώνει απροκάλυπτα ότι μπορεί να μην αποδεχθεί τη λαϊκή ετυμηγορία, εάν αυτή είναι εις βάρος του. Στέλνει, έτσι, το μήνυμα τόσο στο εσωτερικό της χώρας του όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, ότι η αυθαιρεσία και η ωμότητα αποτελούν αποδεκτές πολιτικές συμπεριφορές.
Οι επικείμενες εκλογές έχουν ουσιαστικά μετατραπεί σε δημοψήφισμα για τον Τραμπ και για όλα όσα πρεσβεύει. Η επιλογή δεν είναι απλώς μεταξύ Τραμπ και Μπάιντεν. Κρίνεται η ανθεκτικότητα των θεσμών της αμερικανικής δημοκρατίας απέναντι στον αυταρχισμό και τον λαϊκισμό του σημερινού προέδρου. Κρίνεται η ικανότητα των ΗΠΑ να επουλώσουν τις πληγές που άνοιξαν στο εσωτερικό της χώρας. Κρίνεται η προοπτική επιβίωσης της φιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης. Το διακύβευμα δεν θα μπορούσε να ήταν μεγαλύτερο.
