Του Χάρη Γεωργιάδη
Η μετατροπή της Κύπρου σε διεθνές κέντρο παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών υπήρξε, διαχρονικά, περισσότερο σύνθημα παρά συγκεκριμένος και υλοποιήσιμος στόχος. Τα τελευταία χρόνια έχει μετατραπεί σε πραγματικότητα. Και το σημαντικότερο είναι ότι οι προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στη χώρα μας παραμένουν εξαιρετικά ευοίωνες.
Ίσως δεν είναι ευρύτατα γνωστό ότι ο αριθμός των ξένων φοιτητών, από το 2012 μέχρι σήμερα, έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί και ανέρχεται στις 32 χιλιάδες. Στις 10 χιλιάδες ανέρχονται οι θέσεις εργασίας σε αυτό τον τομέα, ενώ η συμβολή της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στην οικονομία υπερβαίνει το 1 δισ. Είναι δηλαδή ανάλογος σε βαρύτητα με τον επίσης σημαντικό τομέα της ναυτιλίας. Η δυναμική ανάκαμψη της κυπριακής οικονομία τα τελευταία χρόνια οφείλεται, σε ένα μεγάλο βαθμό, στην ανάπτυξη των πανεπιστημίων μας. Η Λευκωσία, στην οποία εδρεύει το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Ανοικτό Πανεπιστήμιο και τρία μεγάλα ιδιωτικά πανεπιστήμια, έχει μετατραπεί σε μια δυναμική πανεπιστημιούπολη, με θετικό αντίκτυπο σε όλες σχεδόν τις μορφές οικονομικής δραστηριότητας. Από τον τομέα των ακινήτων, μέχρι την εστίαση. Το ΤΕΠΑΚ έχει τον ίδιο θετικό αντίκτυπο στη Λεμεσό, ενώ ιδιωτικά πανεπιστήμια λειτουργούν στη Λάρνακα και την Πάφο. Η άνοδος των ιδιωτικών πανεπιστημίων τα τελευταία χρόνια υπήρξε πραγματικά εντυπωσιακή. Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια έχουν καταφέρει να προσελκύσουν σημαντικές ξένες επενδύσεις, έχουν ποιοτικά αναβαθμιστεί και έχουν προσελκύσει τη μερίδα του λέοντος σε σχέση με τους ξένους φοιτητές. Για παράδειγμα, στην ιατρική σχολή ιδιωτικού πανεπιστημίου στη Λευκωσία, που είναι μάλιστα συμβεβλημένη με ιατρική σχολή του Λονδίνου, φοιτούν σχεδόν 600 φοιτητές, από τους οποίους το 95% είναι ξένοι, προερχόμενοι κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ και τις χώρες της Ευρώπης.
Εξίσου θετική είναι η πορεία και η πρόοδος των δημοσίων πανεπιστημίων. Το Πανεπιστήμιο Κύπρου έχει μετατραπεί σε πραγματικό στολίδι, σημαντικές επενδύσεις ξεκινούν και στο ΤΕΠΑΚ, ενώ και τα δύο καταγράφουν πολύ ικανοποιητικές ακαδημαϊκές επιδόσεις. Πέραν από τον άμεσο οικονομικό αντίκτυπο, προκύπτει εξίσου σημαντικό έμμεσο όφελος. Μέσω της ανάπτυξης της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης
είναι, κυρίως, που θα επιτευχθεί η διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της κυπριακής οικονομίας και η μετάβαση σε μια οικονομία της γνώσης. Είναι τομέας βιώσιμος, που δεν επιβαρύνει ιδιαίτερα το περιβάλλον. Και μπορεί, μέσω της ερευνητικής δραστηριότητας, να υποστηρίξει την σωστή και καινοτόμο ανάπτυξη σειράς άλλων τομέων της οικονομίας.
Με λίγα λόγια, η πανεπιστημιακή εκπαίδευση είναι τομέας στον οποίο πρέπει να εστιάσουμε. Η κυβέρνηση ήδη στηρίζει αποφασιστικά την ανάπτυξη και λειτουργία των δημοσίων πανεπιστημίων, με ετήσιες χορηγίες που υπερβαίνουν τα 150 εκατ. τον χρόνο. Οι μεγαλύτερες δημόσιες επενδύσεις τα τελευταία χρόνια, ακόμη και στα δύσκολα χρόνια της κρίσης, προγραμματίστηκαν, έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται στα δημόσια πανεπιστήμιά μας.
Η κυβέρνηση έχει επίσης καταρτήσει πλαίσιο στήριξης της περαιτέρω ανάπτυξης των ιδιωτικών πανεπιστημίων, το οποίο βασικά επιδιώκει να άρει στρεβλώσεις και εμπόδια που δυστυχώς υπάρχουν. Περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ρυθμίσεις για τη μετανάστευση, την απασχόληση, τη φορολογία και την πολεοδομία. Περιλαμβάνει επίσης πλάνο για τη διεθνή προώθηση των πανεπιστημίων μας. Σχετική είναι και η ευρύτερη πολιτική για την έρευνα και την καινοτομία που έχει καταρτιστεί τα τελευταία χρόνια, αλλά και οι πρωτοβουλίες, νομοθετικές και άλλες, για τη διασύνδεση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με τις επιχειρήσεις και την οικονομία.
Αυτό το πλαίσιο πολιτικής πρέπει να εφαρμοστεί. Κανένα γραφειοκρατικό κώλυμα και καμία κοντόφθαλμη προσέγγιση δεν πρέπει να ανακόψει αυτή την πορεία ανάπτυξης. Τα πολύ σημαντικά αποτελέσματα των τελευταίων ετών πρέπει να καθοδηγήσουν τα επόμενα μας βήματα. Επειδή επιβεβαιώνουν έμπρακτα ότι εκεί που η ιδιωτική πρωτοβουλία και η κυβερνητική πολιτική λειτουργήσουν με τρόπο συντονισμένο, το αποτέλεσμα είναι διασφαλισμένο. Αυτός ακριβώς πρέπει να είναι ο ρόλος της πολιτικής. Μιας πολιτικής που δεν περιορίζεσαι σε ατάκες και συνθήματα, που δεν χαρακτηρίζεται από δογματισμούς αλλά που είναι ευθυγραμμισμένη με τις τάσεις της εποχής και η οποία στηρίζει τις προσπάθειες των παραγωγικών δυνάμεων.
