Του Χάρη Γεωργιάδη
Ο καθορισμός εθνικού κατώτατου μισθού, εάν γίνει σωστά, θα ενισχύσει την κοινωνική συνοχή που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη. Εάν, από την άλλη, αποτελέσει ευκαιρία πλειοδοσίας και λαϊκισμού εκ μέρους του πολιτικού συστήματος, θα μετατραπεί σε ασήκωτο βάρος για την οικονομία του τόπου μας. Με βάση την οικονομική θεωρία, οι μισθοί σε μια οικονομία πρέπει να καθορίζονται ελεύθερα από την αγορά, χωρίς παρεμβάσεις εκ μέρους του κράτους. Ακόμη και μια εντελώς καλοπροαίρετη κρατική παρέμβαση για καθορισμό κατώτατου μισθού θα μπορούσε να έχει τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, οδηγώντας σε μακροπρόθεσμη αύξηση της ανεργίας και σε διάβρωση της ανταγωνιστικότητας. Στην πράξη, όμως, πολλές ώριμες οικονομίες, περιλαμβανομένων των περισσοτέρων κρατών-μελών της Ε.Ε., έχουν θεσμοθετήσει εθνικό κατώτατο μισθό εδώ και χρόνια. Και έχει διαφανεί ότι εκεί που εφαρμόζεται σωστά, οι αρνητικές επιπτώσεις στην αγορά εργασίας περιορίζονται. Η Κύπρος είναι μία από τις λίγες χώρες στην Ε.Ε. που δεν έχει θεσμοθετημένο εθνικό κατώτατο μισθό. Αυτό αναμένεται να αλλάξει στο επόμενο διάστημα. Στο πολιτικό πρόγραμμα του προέδρου Αναστασιάδη περιλαμβάνεται ο καθορισμός κατώτατου μισθού όταν δημιουργηθούν συνθήκες πλήρους απασχόλησης, κάτι που αναμένεται να συμβεί μέχρι το τέλος του έτους.
Προφανώς, η ανάγκη προσεκτικού χειρισμού ισχύει και στη δική μας περίπτωση. Πρέπει, για παράδειγμα, να είναι ξεκάθαρο ότι αναφερόμαστε πράγματι σε κατώτατο μισθό. Όχι σε ικανοποιητικό, ούτε σε μέσο μισθό, αλλά σε ένα ελάχιστο αποδεκτό μισθό. Εξάλλου, οι ικανοποιητικοί μισθοί δεν προκύπτουν με νόμους και διατάγματα, αλλά μέσα από τη σωστή λειτουργία και ανάπτυξη της οικονομίας. Οι νόμοι πρέπει να αποσκοπούν στον αποκλεισμό του ενδεχομένου εκμετάλλευσης εκ μέρους κάποιων εργοδοτών που προσφέρουν εξευτελιστικά χαμηλούς μισθούς σε ανθρώπους που δεν έχουν πολλές επιλογές. Στην Κύπρο ακούγονται συχνά αναφορές σε μισθούς των 500 ευρώ. Έστω και εάν αυτές οι περιπτώσεις είναι, με βάση τα στοιχεία, πολύ λίγες, πρέπει να αποκλειστούν. Αναφερόμαστε βέβαια σε περιπτώσεις πλήρους απασχόλησης.
Με τον αποκλεισμό των ακραίων αυτών περιπτώσεων διασφαλίζεται η κοινωνική συνοχή και αυτό είναι ιδιαίτερα θετικό στοιχείο για την αναπτυξιακή προοπτική κάθε οικονομίας. Επιπρόσθετα, περιορίζεται το πεδίο για τους κάθε λογής λαϊκιστές που βρίσκουν πρόσφορο έδαφος εκεί που υπάρχουν κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, ασχέτως εάν οι ίδιοι, με τις ανεύθυνες συνταγές τους, κατά κανόνα οδηγούν σε ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα.
Για να είναι επωφελές, λοιπόν, το εγχείρημα πρέπει από την αρχή να βασίζεται σε στέρεες βάσεις και σε μια επιστημονικά τεκμηριωμένη μεθοδολογία. Στην ουσία ο καθορισμός του ύψους του κατώτατου μισθού δεν πρέπει να αποτελεί πολιτική απόφαση, όπως εξάλλου δεν αποτελεί πολιτική απόφαση ο καθορισμός του μέσου μισθού σε κάθε οικονομία. Ο κατώτατος μισθός πρέπει ουσιαστικά να προκύπτει με ένα τρόπο αυτοματοποιημένο και διασυνδεδεμένο με τον εκάστοτε μέσο μισθό της χώρας. Ανάλογη ρύθμιση θα αποτρέψει το ενδεχόμενο υπερβολών στο πολιτικό επίπεδο, και θα διαφυλάξει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας. Προφανώς, ο προτεινόμενος κατώτατος μισθός στην Κύπρο δεν θα μπορούσε να είναι στο ύψος αυτού της Βουλγαρίας, που έχει πολύ χαμηλότερα εισοδήματα, ούτε όμως θα μπορούσε να είναι στο επίπεδο της Ολλανδίας, που έχει πολύ υψηλότερα εισοδήματα. Πρέπει να είναι ανάλογος του δικού μας μέσου εισοδήματος.
Η θεσμοθέτηση εθνικού κατώτατου μισθού και στη χώρα μας αποτελεί θετική εξέλιξη και φυσιολογικό επόμενο βήμα μετά την πολύ ικανοποιητική πορεία ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας που συνεχίζεται για έκτο συνεχόμενο χρόνο. Εξάλλου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία, τα δεδομένα στην αγορά εργασίας σταδιακά αλλά σταθερά βελτιώνονται. Ο εθνικός κατώτατος μισθός πρέπει να σχεδιαστεί με τρόπο που θα καλύπτει τις αδυναμίες της αγοράς. Επιβάλλονται, ωστόσο, συνετοί και προσεκτικοί χειρισμοί εκ μέρους όλων. Με κανέναν τρόπο δεν θα πρέπει αυτή η καλή προσπάθεια να διολισθήσει σε μια διαδικασία πλειοδοσίας μεταξύ κομμάτων, έναν περίπου χρόνο πριν από τις βουλευτικές εκλογές.
