Του Χάρη Γεωργιάδη
Η διασφάλιση των συμφερόντων του ελληνισμού και η διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή δεν θα επιτευχθεί ούτε με πολιτικές εξευμενισμού της Τουρκίας, ούτε όμως με ανεύθυνες ιαχές που μπορεί να σπρώξουν τα πράγματα σε ανεξέλεγκτη κλιμάκωση. Ελλάδα και Κύπρος, σε απόλυτο συντονισμό μεταξύ τους, πρέπει να καταφέρουν να συγκρατήσουν και να περιορίσουν την τουρκική πολιτική. Επιβάλλεται, δηλαδή, μια συγκροτημένη και αποφασιστική πολιτική ανάσχεσης.
Η ανάσχεση ήταν το δόγμα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής που διαμορφώθηκε ως απάντηση στην προσπάθεια της Σοβιετικής Ένωσης να επεκτείνει την κομμουνιστική επιρροή ανά το παγκόσμιο στα αρχικά στάδια του Ψυχρού Πολέμου. Οι βάσεις αυτού του δόγματος τέθηκαν από τον Αμερικανό διπλωμάτη George Kennan, τον Φεβρουάριο του 1946, στο ιστορικό του «μακρύ τηλεγράφημα» προς την Ουάσιγκτον. Τον Ιανουάριο του 1947 ακολούθησε εκτενέστερη ανάλυση του δόγματος μέσω ενός άρθρου του Kennan στο περιοδικό Foreign Affairs το οποίο υπέγραψε με το ψευδώνυμο Χ. Η ανάσχεση ήταν στο ενδιάμεσο των πολιτικών χαμηλής έντασης, δηλαδή της détente και των επιλογών της δυναμικής απώθησης της Σοβιετικής Ένωσης. Βασικό χαρακτηριστικό της πολιτικής Ερντογάν είναι ότι δοκιμάζει τα όρια και τις αντοχές όσων είναι απέναντί του. Επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της Τουρκίας όχι με τη μετωπική σύγκρουση, αλλά βήμα-βήμα. Προβάλλοντας συνεχώς τις τουρκικές διεκδικήσεις και τη στρατιωτική ισχύ, αλλά με ετοιμότητα να κάνει βήμα πίσω εκεί που θα βρει αντίσταση. Γι΄ αυτό και πρέπει, Ελλάδα και Κύπρος, να σταθούν απέναντι στην τουρκική πολιτική και να λειτουργήσουν ως ανάχωμα ειρήνης, νομιμότητας, υπομονής αλλά και αποφασιστικότητας. Να διαμορφώσουν μια πολιτική ανάσχεσης, προσαρμοσμένης στα δεδομένα και τις δυνατότητές τους. Η επιτυχία προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
Να μην καλλιεργούνται ψευδαισθήσεις. Είναι πλάνη να θεωρούμε ότι η Τουρκία είναι αυτή τη στιγμή έτοιμη να αποδεχθεί μια λειτουργική λύση του Κυπριακού ή μια λογική διευθέτηση του ζητήματος της ΑΟΖ με την Ελλάδα. Είναι εξίσου εσφαλμένο όμως, να θεωρούμε ότι η ΕΕ και ο υπόλοιπος κόσμος θα γυρίσουν την πλάτη στην Τουρκία ή θα επιβάλουν τέτοιες κυρώσεις που θα είναι από μόνες τους αρκετές για να μεταβάλουν την τουρκική πολιτική. Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες υπάρχει απέχθεια για τη διολίσθηση της Τουρκίας στον αυταρχισμό και ανησυχία για την επιχειρούμενη αναβίωση του Οθωμανισμού, όμως η Τουρκία παραμένει ένας σημαντικότατος παίκτης στη διεθνή πολιτική σκηνή.
Να ενισχυθούν οι αποτρεπτικές δυνατότητες του ελληνισμού. Προφανώς, η πολιτική της ανάσχεσης δεν πρέπει να περιορίζεται στα στρατιωτικά μέσα, αλλά πρέπει να είναι από όλους κατανοητό ότι οι επενδύσεις στην εθνική άμυνα, τόσο εκ μέρους της Ελλάδας όσο και εκ μέρους της Κύπρου, επιβάλλονται.
Να οικοδομείται συνεχώς η αξιοπιστία μας στην ΕΕ. Η ΕΕ είναι το προνομιακό πεδίο για τις χώρες μας. Βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο διεθνές δίκαιο, στη συνεργασία και τη συνεννόηση. Μέσω της αξιόπιστης παρουσίας μπορούμε να ωθήσουμε την ΕΕ να αναλάβει πιο δυναμικό ρόλο και να καλύψει η ίδια το στρατηγικό κενό που έχουν αφήσει πίσω τους οι ΗΠΑ.
Να έχουμε ισχυρή οικονομία. Χωρίς ισχυρή οικονομία καμία χώρα δεν είναι σε θέση να ενασκήσει ρόλο, να έχει επιρροή ή να δημιουργήσει αποτρεπτική ισχύ. Επιβάλλεται σωστή ανάλυση της τουρκικής πολιτικής. Εάν θέλουμε να χαλιναγωγήσουμε την τουρκική πολιτική πρέπει πρώτα να την καταλάβουμε. Να ερμηνεύσουμε επίσης σωστά το φαινόμενο Ερντογάν. Οι απλουστευμένες αναλύσεις και οι προκαταλήψεις δεν επαρκούν.
Πρέπει Ελλάδα και Κύπρος να λειτουργούν ως ένα. Καμία σκιά περί του αντιθέτου δεν έχει θέση.
Να καταλάβουμε ότι άλλο οι διεθνείς σχέσεις και άλλο οι δημόσιες σχέσεις. Η εξωτερική πολιτική για εσωτερική κατανάλωση δεν υπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα.
Να υπάρχει ετοιμότητα διαλόγου. Τα προβλήματα τελικά θα τα λύσουμε με το διάλογο. Ένα διάλογο όμως που δεν θα διεξάγεται από θέση αδυναμίας αλλά από θέση αξιοπιστίας και ισχύος.
