Του Χάρη Γεωργιάδη
Η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι εξαιρετικά σημαντική για την κυπριακή οικονομία, συνεισφέροντας γύρω στο 7% του ΑΕΠ της χώρας. Είναι γεγονός ότι αρχικά η κυπριακή σημαία δεν είχε καλό όνομα. Θεωρείτο σημαία ευκαιρίας με βασικό χαρακτηριστικό το χαμηλό κόστος και τις περιορισμένες απαιτήσεις και υποχρεώσεις. Στην πορεία, όμως, υπήρξε συστηματική προσπάθεια εκ μέρους όλων με αποτέλεσμα το κυπριακό νηολόγιο να είναι σήμερα σαφώς πιο ποιοτικό και η Κύπρος να έχει μετατραπεί σε σημαντικό και αξιόπιστο διεθνές κέντρο πλοιοδιαχείρισης.
Υπάρχουν και άλλοι τομείς που ξεκίνησαν χαμηλά και στην πορεία πέτυχαν την ποιοτική αναβάθμιση. Τα κυπριακά πανεπιστήμια δεν είχαν πάντα το σημερινό ψηλό επίπεδο. Ούτε ο κυπριακός τουρισμός διέθετε αρχικά την ξενοδοχειακή υποδομή που διαθέτει σήμερα και η οποία συγκρίνεται ευνοϊκά με την υπόλοιπη Μεσόγειο.
Πιο επώδυνη υπήρξε, ασφαλώς, η προσαρμογή του τραπεζικού τομέα. Για χρόνια οι κυπριακές τράπεζες λειτουργούσαν χωρίς σωστές διαδικασίες και με ανεπαρκή εποπτεία. Είχαν μετατραπεί σε πλυντήριο της υφηλίου, προσελκύοντας ξένες καταθέσεις αμφίβολης προέλευσης, τις οποίες μετέτρεπαν σε κακής ποιότητας δάνεια στο εσωτερικό. Την οδυνηρή κατάληξη τη γνωρίζουμε όλοι. Σήμερα, το τραπεζικό μας σύστημα λειτουργεί σε ένα εντελώς διαφορετικό, ευρωπαϊκό, εποπτικό πλαίσιο. Με αξιόπιστες διαδικασίες και αυστηρούς ελέγχους.
Παρόμοια είναι η προσαρμογή του τομέα των επιχειρηματικών υπηρεσιών. Το μοντέλο με τις κακόφημες εταιρείες κέλυφος ουσιαστικά ανήκει στο παρελθόν. Όσοι δεν το έχουν συνειδητοποιήσει, θα το καταλάβουν σύντομα. Υπάρχει όμως σήμερα η ευκαιρία για προσέλκυση ξένων εταιρειών με υπόσταση και πραγματική συμβολή στην οικονομική δραστηριότητα, οι οποίες θα αξιοποιούν τα υπαρκτά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που διαθέτει πράγματι η χώρα μας. Θα είναι σίγουρα πιο λίγες αυτές οι εταιρείες, αλλά θα έχουν πολύ πιο ουσιαστική και ποιοτική συμβολή στην ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας. Ακόμη και ο νέος τομέας της διαχείρισης επενδυτικών ταμείων, βασίζεται στην ύπαρξη αυστηρής και αξιόπιστης εποπτείας.
Είναι αυτή ακριβώς την πορεία, της ποιοτικής αναβάθμισης και της αξιοπιστίας που πρέπει να ακολουθήσουν όλοι οι τομείς της οικονομίας και αναφέρομαι συγκεκριμένα στον τομέα των ακινήτων και στην αξιοποίηση του κινήτρου της πολιτογράφησης επενδυτών. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το συγκεκριμένο κίνητρο βοήθησε στην ανάκαμψη του τομέα των ακινήτων, ο οποίος βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση μετά το ξεφούσκωμα της φούσκας που είχε δημιουργηθεί την περασμένη δεκαετία. Είναι όμως εξίσου ξεκάθαρο ότι στη διαχείριση του προγράμματος αυτού έγιναν σοβαρά λάθη. «Αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε, προφανώς αναλαμβάνουμε την ευθύνη, ενώ ουσιαστικές διορθωτικές κινήσεις έχουν ήδη γίνει από τις αρχές του έτους», ήταν η δήλωσή μου τον περασμένο Νοέμβριο, όταν υπηρετούσα ακόμη στην κυβέρνηση. Προφανώς, συνέχιση του προγράμματος πολιτογραφήσεων προϋποθέτει επιβεβαίωση και τήρηση των νέων αυστηρών κριτηρίων, αναγνώριση των παλαιών λαθών και διόρθωσή τους με αφαίρεση όσων διαβατηρίων κακώς έχουν δοθεί. Αλλά και στροφή, έστω μέρους των επενδύσεων, προς νέους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, πέρα από τον τομέα των ακινήτων και του τουρισμού.
Κυρίως όμως, πρέπει να αποβάλουμε τις προσεγγίσεις της «αρπαχτής». Δηλαδή, τις προσεγγίσεις που βλέπουν μόνο το σήμερα, αλλά που υπονομεύουν το αύριο της οικονομίας μας. Να μας απασχολήσει δηλαδή η βιωσιμότητα του αναπτυξιακού μας μοντέλου. Τα προηγούμενα χρόνια, η επικέντρωση ήταν στη διόρθωση του τραπεζικού συστήματος και στην εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών. Ήταν και οι δύο πολύ σημαντικές κινήσεις προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της βιωσιμότητας. Τώρα πρέπει να πραγματοποιήσουμε τα επόμενα βήματα. Η μεγάλη μελέτη που πραγματοποιεί το Συμβούλιο Οικονομίας θα είναι σίγουρα υποβοηθητική. Σε αυτό το πλαίσιο να μη διστάσουμε να επανεξετάσουμε ακόμη και τη δομή του φορολογικού μας συστήματος, χωρίς καν να αυξάνουμε το συνολικό φορολογικό βάρος, προκειμένου οριστικά να αποβάλουμε το στίγμα της «σημαίας ευκαιρίας» από τη χώρα μας. Η κρίση του κορωνοϊού όχι μόνο δεν πρέπει να παρεμποδίσει, αλλά πρέπει κατ’ ακρίβεια να επιταχύνει αυτή την εθνική προσπάθεια.
