Του Χάρη Γεωργιάδη
Η ύβρις στην αρχαία ελληνική γραμματεία αφορούσε εκείνες τις ανθρώπινες συμπεριφορές που αψηφούσαν το μέτρο, τη λογική και τους κανόνες της ηθικής τάξης. Στην αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων τέτοιες αλαζονικές συμπεριφορές επέφεραν τη θεία τιμωρία και την καταστροφή.
Το 2013, η οικονομία της χώρας μας οδηγήθηκε στη συντριβή επειδή για χρόνια, τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας, λειτουργούσαν πέραν των ορίων και των αντοχών τους. Το δε τραπεζικό μας σύστημα λειτουργούσε περισσότερο ως Ponzi Scheme, δηλαδή ως σύστημα πυραμίδας. Νομίζαμε ότι οι κανόνες της λογικής δεν ίσχυαν στη δική μας περίπτωση. Το 2013 προσγειωθήκαμε απότομα. Κάποιος θα ανέμενε ότι ο οδυνηρός εκτροχιασμός θα μας έκανε όλους σοφότερους και πιο προσεκτικούς. Ότι θα αναγνωρίζαμε τουλάχιστον τα λάθη μας και ότι θα αναλαμβάναμε μια κοινή δέσμευση να μην τα επαναλάβουμε.
Για κάποιο διάστημα, στα πρώτα χρόνια της προσπάθειας για την ανάκαμψη, αυτό ίσχυσε σε ένα μεγάλο βαθμό. Υπήρχε κατανόηση ότι έπρεπε να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις. Η Βουλή με άνετη πλειοψηφία είχε εγκρίνει τον ισοσκελισμό του κρατικού προϋπολογισμού, αλλά και κάποιες σημαντικές μεταρρυθμίσεις σε σχέση με τη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών και τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος. Δημιουργήθηκε κλίμα εμπιστοσύνης και σταθερότητας. Η οικονομική δραστηριότητα, σταδιακά αλλά σταθερά, ανέβαζε ρυθμούς. Η ανεργία μειώθηκε, ολοκληρώσαμε με επιτυχία το μνημόνιο, οι διεθνείς αγορές και οι Οίκοι Αξιολόγησης πλέον μας βλέπουν θετικά. Με λίγα λόγια, εξασφαλίσαμε μια δεύτερη ευκαιρία.
Όσο όμως περνούσε ο καιρός, τόσο πιο έντονη γινόταν και η εντύπωση ότι ξεχάσαμε και τα λάθη και τα πάθη μας. Οι νομοθεσίες για τις εκποιήσεις και την αφερεγγυότητα, που αποτελούν βασική προϋπόθεση για τη σωστή λειτουργία του τραπεζικού συστήματος και είναι πανομοιότυπες με αυτές που ισχύουν στην υπόλοιπη Ευρώπη, τη μια ψηφίζονται από τη Βουλή και την άλλη ξεδοντιάζονται. Πολιτικά κόμματα απαιτούν την επαναλειτουργία τραπεζικών καταστημάτων σε κάθε γειτονιά και σε κάθε χωριό της υπαίθρου, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι σε αναλογία πληθυσμού εξακολουθούμε να έχουμε πολλά και ότι τα τεχνολογικά δεδομένα αλλάζουν. Τα αιτήματα για αυξημένες δαπάνες κάθε χρόνο εντείνονται. Το ίδιο και οι πιέσεις για προσλήψεις προσωπικού σχεδόν σε κάθε τμήμα του δημοσίου. Σημαντικές μεταρρυθμίσεις τις οποίες η κυβέρνηση είχε το θάρρος να προωθήσει, μένουν σκαλωμένες στη Βουλή.
Η ΠΑΣΥΔΥ δεν αποδέχεται τη σταδιακή άρση των αποκοπών και οδήγησε το θέμα στο δικαστήριο ζητώντας πλήρη αποκατάσταση εδώ και τώρα, αίτημα με δημοσιονομική επίπτωση κοντά στο ένα δισεκατομμύριο. Από την άλλη, οι επιχειρηματικές και εργοδοτικές οργανώσεις ζητούσαν το περασμένο φθινόπωρο φορολογικές ελαφρύνσεις που υπερβαίνουν τα 600 εκατ. τον χρόνο. Προφανώς αυτά δεν είναι πράγματα σοβαρά. Είναι ευτύχημα ότι κάτω από τέτοιες συνθήκες διατηρήθηκε η σταθερή πορεία της οικονομίας και έγινε εφικτή η διασφάλιση του δημοσιονομικού πλεονάσματος, το οποίο σήμερα μας δίνει κάποια τουλάχιστον περιθώρια για να αντιδράσουμε, καθώς αντιμετωπίζουμε μια νέα σημαντική πρόκληση.
Αυτή τη στιγμή η απόλυτη προτεραιότητα είναι η διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Την ίδια ώρα όμως, πρέπει να είμαστε έτοιμοι για τη δυναμική επανεκκίνηση οικονομίας. Όταν δηλαδή η εξάπλωση του ιού ανακοπεί και η κατάσταση ομαλοποιηθεί, οι μηχανές της οικονομίας πρέπει να είναι έτοιμες να τρέξουν με πλήρη ώθηση.
Η χώρα μας έχει όλες τις δυνατότητες που της επιτρέπουν να πετύχει και πάλι τη γρήγορη οικονομική ανάκαμψη, προκειμένου να καλυφθεί το χαμένο έδαφος. Όπως πάντα, όμως, υπάρχουν προϋποθέσεις. Και η βασικότερη είναι ότι, αυτή τη φορά, η προσήλωση στη συνετή οικονομική πολιτική θα είναι καθολική και απόλυτη. Εξάλλου, η επέλαση του κορωνοϊού μας υπενθύμισε ότι ποτέ δεν ξέρεις τι θα φέρει το αύριο. Είμαι, επαναλαμβάνω, αισιόδοξος. Αλλά ας αντλήσουμε επιτέλους από τη σοφία των αρχαίων προγόνων μας και ας μείνουμε μακριά από την ύβρι, προκειμένου να μην αντιμετωπίσουμε τη νέμεση.
