Η φετινή συζήτηση του προϋπολογισμού έγινε σε ένα πρωτόγνωρο πλαίσιο. Όχι μόνο διότι η πανδημία δημιούργησε νέα δεδομένα στην οικονομία. Αλλά και διότι τα οικονομικά προβλήματα που έφερε στην επιφάνεια με βίαιο τρόπο η άρον-άρον κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος μετά τον διεθνή διασυρμό, υπενθυμίζοντας τα προβλήματα και τις αδυναμίες του αναπτυξιακού μας μοντέλου, δημιούργησαν την ανάγκη αλλαγής στη φιλοσοφία της οικονομικής πολιτικής που ακολούθησε μέχρι πρότινος η κυβέρνηση. Ακόμα πιο επείγουσα έγινε η αντιμετώπιση προβλημάτων που προϋπήρχαν στην οικονομία πριν από την πανδημία, όπως για παράδειγμα το ζήτημα των εκποιήσεων, η αυξανόμενη εισοδηματική ανισότητα, καθώς και η απουσία ολοκληρωμένης κοινωνικής πολιτικής ιδιαίτερα στον τομέα της στέγασης.
Αντί να δώσει απαντήσεις σε αυτά, η κυβέρνηση έψαξε την επιβεβαίωση των υφιστάμενων πολιτικών της, ζητώντας με πρόσχημα την πανδημία λευκή επιταγή στον προϋπολογισμό. Χωρίς να δείχνει σε καμία περίπτωση ότι αντιλαμβάνεται την κρισιμότητα των στιγμών, χωρίς να δείχνει διάθεση συν-διαβούλευσης, αποδομώντας κάθε αίτημα της αντιπολίτευσης και κυρίως χωρίς να είναι σε θέση να σχεδιάσει την επόμενη μέρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι την ώρα που η μια μετά την άλλη οι χώρες της Ε.Ε. έκλειναν τις οικονομίες τους και στην Κύπρο η πανδημία εξελισσόταν με το χειρότερο τρόπο, είχε καταρτίσει τον προϋπολογισμό προβλέποντας ότι η κυπριακή οικονομία θα είχε πρωτοφανή ανάπτυξη το 2021 και δεν ήταν σε θέση να παρουσιάσει ούτε σχέδιο Β΄.
Η κυβέρνηση δεν έλαβε ποτέ τα μηνύματα που έστειλε η καταψήφιση του προϋπολογισμού, διαφορετικά από έκαστο κόμμα, αλλά σημαντικά από κάθε άποψη, πάρα τις περί αντιθέτου δηλώσεις την επόμενη της καταψήφισης. Πολύ χειρότερα, επεδίωξε να χρησιμοποιήσει την καταψήφιση του προϋπολογισμού ως άλλοθι για την αδυναμία της να αντιμετωπίσει τα συσσωρευμένα προβλήματα στην οικονομία. Όταν, λοιπόν, βρέθηκε μπροστά στην ανάγκη για ευρύτερη συναίνεση επέλεξε να επισύρει το επιχείρημα του φόβου. Επέλεξε, αντί να αντιμετωπίσει βασικά προβλήματα της οικονομίας, να μπει σε μια διαδικασία μικροπολιτικών διαβουλεύσεων, για να εξασφαλίσει πλειοψηφία για την υπερψήφιση του προϋπολογισμού, βρίσκοντας τελικά άσπονδους φίλους. Θα ανέμενε κανείς ότι η πανδημία και οι νέες συνθήκες θα αποτελούσαν αφετηρία ενός νέου τρόπου σκέψης. Αυτό δεν έγινε και ούτε διάθεση έχει η κυβέρνηση να το κάνει. Μάλιστα, σε μια σειρά ζητημάτων το τελευταίο διάστημα δείχνει ανίκανη να χειριστεί την κατάσταση. Στον τουρισμό απέτυχε να υλοποιήσει τους στόχους που η ίδια έθεσε. Οι εκτιμήσεις για 40% προσέλευση τουριστών σε σχέση με τα επίπεδα του 2019 έμειναν μόνο εκτιμήσεις. Οι δημόσιες επενδύσεις, που ήταν τόσο σημαντικές αυτό το διάστημα, έμειναν στα χαρτιά, αφού οι αναπτυξιακοί προϋπολογισμοί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια εγκρίνονται αλλά δεν υλοποιούνται. Στα θέματα του ιδιωτικού χρέους και των τραπεζών παραμένει πιστή στην προστασία των τραπεζών. Το σχέδιο ΕΣΤΙΑ απέτυχε, αφήνοντας εκτεθειμένη την κοινωνία και η εξαγγελία για νέο σχέδιο ΕΣΤΙΑ 2 επιβεβαιώνει το μέγεθος της αποτυχίας του πρώτου εγχειρήματος. Η στρατηγική για την αντιμετώπιση των ΜΕΔ εξαντλείται στην πώληση δανείων από τις τράπεζες στα επενδυτικά ταμεία χωρίς να δίνεται απάντηση στο πώς θα στηριχθούν οι δανειολήπτες. Όσον αφορά τη φορολογία και τη φοροδιαφυγή, η Ε.Ε. πλέον κτυπά καμπάνες για το φορολογικό μας μοντέλο και την ανάγκη αλλαγής στο χαρακτήρα του. Επομένως, η κυβέρνηση μπορεί να καμώνεται πως πλέον έχει προϋπολογισμό αλλά δείχνει να μην έχει προσανατολισμό για την επόμενη μέρα. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι δεν έχει πια ούτε και άλλοθι.
Υγ.: Στις 30 Οκτωβρίου του 2020 ο Ν. Αναστασιάδης σε δηλώσεις για τη διαφθορά, είπε: «[…]την ερχόμενη βδομάδα θα εξαγγείλω μια σειρά από μέτρα είτε που αφορούν νομοσχέδια που βρίσκονται στη Βουλή είτε άλλα μέτρα, τα οποία θα επανορθώσουν μια κακή εικόνα που εκπέμψαμε έτσι ώστε σταδιακά να ξεπεράσουμε και αυτό το πρόβλημα». Η βδομάδα έγινε μήνας και ο μήνας…!
Ο κ. Χάρης Πολυκάρπου είναι επικεφαλής του Γραφείου Οικονομικών Μελετών Κ.Ε. ΑΚΕΛ.
