Του ΠΑΝΟΥ ΛΟΪΖΟΥ ΠΑΡΡΑ
Το έχω επαναλάβει πως από την παρούσα διακυβέρνηση δεν αναμένω απολύτως τίποτε. Πολυδιαφημισμένες μεταρρυθμίσεις δεν υλοποιήθηκαν ούτε υπό την απειλή της πτώχευσης, ούτε όταν η δεύτερη εντολή που δόθηκε στον πρόεδρο ήταν ισχυρότερη της πρώτης. Δυστυχώς, ούτε από τη Βουλή μπορώ να αντλήσω αισιοδοξία. Ο Μάιος πλησιάζει και οι ανούσιες τηλεοπτικές κοκορομαχίες το μόνο που θα καταφέρουν είναι να φορτώσουν το εκλογικό σώμα με μερικούς τόνους πόλωσης ακόμα. Αφού, λοιπόν, δεν περιμένουμε τίποτα από την παρούσα διακυβέρνηση, ας κάνουμε κάτι δημιουργικό. Να φτιάξουμε την πυξίδα που θα χαράξει την πορεία για την επόμενη. Ας εμπλουτίσουμε τον δημόσιο διάλογο με ιδέες και προτάσεις για τα τόσα προβλήματα της χώρας.
Κάνω αρχή με το πρόβλημα της παιδικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Πόσοι από εμάς γνωρίζουν ότι στην Κύπρο, ένα στα τέσσερα παιδιά αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας; Πρώτιστο καθήκον των παραγωγικών ηλικιών είναι να διασφαλίσουν το μέλλον των γενεών που ακολουθούν. Η καλύτερη υπηρεσία που μπορούν να παρέχουν είναι η καλλιέργεια εκείνων των συνθηκών, έτσι ώστε το κάθε παιδί που γεννιέται στη χώρα θα έχει ίσες ευκαιρίες. Αυτή είναι μία από τις βασικότερες προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αποσκοπεί στη δραστική μείωση του γενικότερου κινδύνου φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.
Στην Ευρώπη των 27 το 22% των παιδιών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, με σοβαρότατες υλικές στερήσεις. Από το 2013 και με το σύνθημα «Investing in children», η Ένωση καταβάλλει τεράστια προσπάθεια αναστροφής της οικονομικής δυσπραγίας που μαστίζει κυρίως τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, τα παιδιά ανέργων και τα παιδιά μεταναστών, επενδύοντας ουσιαστικά στις μελλοντικές γενιές, όπως αρμόζει στις ανεπτυγμένες δυτικές δημοκρατίες. Οι τρεις βασικοί άξονες των δράσεων της Ε.Ε. είναι η διάθεση επαρκών πόρων στα παιδιά, η απρόσκοπτη πρόσβασή τους σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης, καθώς και η έμπρακτη ενθάρρυνση να συμμετέχουν σε διάφορες δραστηριότητες, αθλητικές και πολιτιστικές. Παράλληλα στην Αμερική, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι, συναγωνίζονται ποιος θα δώσει το υψηλότερο επίδομα τέκνου. Στόχος είναι να παράσχουν μια ισχυρή εισοδηματική ένεση σε κάθε οικογένεια, η οποία, όπως εκτιμάται, θα επιτύχει μείωση της παιδικής φτώχειας κατά 50% και 33% αντίστοιχα. Ταυτόχρονα, όλα τα πιο πάνω έρχονται να συνδράμουν στη μείωση της υπογεννητικότητας που αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για τα δυτικά κράτη.
Σε πρόσφατη έκθεσή του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέταξε την Κύπρο στις χώρες που σημείωσαν απειροελάχιστη πρόοδο στην προαναφερθείσα δράση της Ε.Ε. Κι αν σας φαίνεται περίεργο που το 2019 το ποσοστό των παιδιών που βρίσκονταν σε κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού ήταν στο 23% (Middle to High level of Poverty- EU), σκεφτείτε ότι η κυπριακή κυβέρνηση χορηγεί ένα πενιχρό επίδομα τέκνου. Το μέγιστο επίδομα είναι 475 ευρώ τον χρόνο και το δικαιούνται μόνο όσες οικογένειες ζουν κυριολεκτικά στη φτώχεια με λιγότερα από 1400 ευρώ καθαρά τον μήνα. Για όσα νοικοκυριά έχουν ελαφρώς αυξημένο εισόδημα, το επίδομα είναι ακόμα πιο χαμηλό. Αυτό σημαίνει, ότι σχεδόν ένα στα τέσσερα παιδιά δεν έχει αρκετό φαγητό κάθε μέρα στο πιάτο του, δεν έχει ασφαλή στέγη, αδυνατεί να αγοράσει τον απαραίτητο ρουχισμό, δεν μπορεί να έχει διαθέσιμα σχολικά βιβλία και παιχνίδια, δεν έχει σταθερή πρόσβαση σε ικανοποιητικού βαθμού εκπαίδευση και υπηρεσίες υγείας.
Η εμπειρία στην Ε.Ε. έδειξε ότι η απευθείας μεταβίβαση χρημάτων στα νοικοκυριά σε συνδυασμό με τις απαραίτητες φοροελαφρύνσεις, μειώνουν τον κίνδυνο φτώχειας. Η καθολική μεταβίβαση στον πληθυσμό ή έστω με υψηλά εισοδηματικά κριτήρια είναι πιο αποτελεσματική καθώς δεν αποκλείει νέα ζευγάρια με αυξανόμενα εισοδήματα. Ταυτόχρονα, άλλες έρευνες από τις χώρες μέλη του OECD έδειξαν ότι το ποσοστό φτώχειας θα είχε κατεβεί στο ήμισυ αν όλοι οι γονείς εργάζονταν. Εδώ όμως προκύπτει και πάλι η ευθύνη του κράτους, να διασφαλίσει με τις πολιτικές του επαρκείς θέσεις εργασίας με αξιοπρεπείς μισθούς, καθώς και αξιόπιστες δωρεάν δομές απασχόλησης των παιδιών. Ταυτόχρονα, με την απρόσκοπτη πρόσβαση σε άριστες υπηρεσίες υγείας, η Ε.Ε. προωθεί την πρωτοβουλία προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας ECEC (Early Childhood Education and Care). Τα κράτη-μέλη, όπως και η Κύπρος, οφείλουν να δημιουργήσουν το πλαίσιο όπου κάθε παιδί μπορεί να αναπτύξει τις δεξιότητες και τις γνώσεις του από μικρή ηλικία, μειώνοντας έτσι την ανισότητα των ευκαιριών που του παρέχονται, για να διεκδικήσει το μέλλον που του αρμόζει.
Μια κοινωνία ίσων ευκαιριών με υψηλό επίπεδο μόρφωσης, με περιορισμένο τον κίνδυνο φτώχειας και αποκλεισμού, που θα ευημερεί στην Κύπρο με ασφάλεια, δεν είναι απλώς ένα φιλόδοξο όραμα κενού περιεχομένου, αλλά ουσιαστικά η βασική μας απαίτηση, για το επόμενο πρόγραμμα διακυβέρνησης της χώρας.
