ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Οι ψυχολογικές συνέπειες της πανδημίας

Του δρος ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΕΤΑΞΑ

Τα στοιχεία από τις εγχώριες και διεθνείς έρευνες σε σχέση με την επίδραση της πανδημίας στην ψυχολογική κατάσταση του πληθυσμού υποδεικνύουν πως οι συνθήκες της υπό αναφορά περιόδου ενισχύουν σοβαρά την πιθανότητα ανάπτυξης συμπτωμάτων ψυχοπαθολογίας, κυρίως αγχώδους διαταραχής και συμπτωμάτων ήπιας κατάθλιψης, σε πληθυσμούς που δεν παρουσίασαν οποιοδήποτε πρόβλημα ψυχικής υγείας στο παρελθόν, ενώ σύμφωνα με τις ίδιες έρευνες, τα συναισθήματα που κυριαρχούν είναι άγχος, φόβος, ανασφάλεια, ανησυχία, νευρικότητα, θυμός, αποδιοργάνωση (βλ. ενδεικτικά: Solomou & Constantinidou, 2020).

Σε αυτό το πλαίσιο, το Πνευματικό και Συμβουλευτικό Κέντρο της Ιεράς Μονής Κύκκου σε συνεργασία με τον Παγκύπριο Σύλλογο Ψυχολόγων και στρατηγικούς συνεργάτες τις Ασφαλιστικές Εταιρείες του Ομίλου της Ελληνικής Τράπεζας Hellenic Life και Παγκυπριακή Ασφαλιστική και τη Cyta, λειτούργησαν δωρεάν τηλεφωνική γραμμή Άμεσης Ανταπόκρισης Τηλε – Ψυχολογικής Φροντίδας σε Έκτακτα Γεγονότα 1471 την περίοδο Μάιος – Ιούνιος 2020. Στο σύνολο των δύο μηνών λειτουργίας της, η γραμμή δέχτηκε 243 τηλεφωνικές κλήσεις, εκ των οποίων οι 187 έτυχαν διαχείρισης και 15 παραπέμφθηκαν σε άλλες υπηρεσίες / γραμμές βοήθειας. Τα αιτήματα αφορούσαν στην πλειοψηφία τους (59,34%) άτομα που ζητούσαν βοήθεια για διαχείριση συμπτωμάτων άγχους, κατάθλιψης κ.λπ. Ακολουθούν τα αιτήματα που σχετίζονται με συναισθηματική καθοδήγηση / αποφόρτιση (12,77%), αιτήματα για βοήθεια σε θέματα που αφορούν στη διαχείριση παιδιών (17,36%), διαχείριση ενήλικα συγγενή (8,21%) και συμβουλευτική ζεύγους (2,32%). Η μέση ηλικία των καλούντων είναι 56,17 χρόνια με τυπική απόκλιση 19,32 (νεαρότερη ηλικία 18 ετών και μεγαλύτερη 78 ετών).

Η πλειοψηφία (66,4%) είναι γυναίκες. Τα στοιχεία από την περίοδο λειτουργίας της Γραμμής συμφωνούν με τα στοιχεία από τις εγχώριες και διεθνείς έρευνες σε σχέση με την επίδραση της πανδημίας στην ψυχολογική κατάσταση του πληθυσμού (βλ. Πογιατζής & Μεταξάς, 2020). Η συνέχιση των μέτρων για την καταπολέμηση της πανδημίας, σε συνδυασμό με τα διάφορα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει μεγάλο μέρος του πληθυσμού, καθιστούν την παροχή δωρεάν συμβουλευτικών ψυχολογικών υπηρεσιών προς το κοινό αναγκαία.

Παράλληλα, είναι σημαντικό να τονιστεί πως τα άτομα που ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως και άλλες ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε παρόμοιες συνθήκες και χρήζουν περαιτέρω στήριξης αυτή την περίοδο. Αυτή η στήριξη προφανώς δεν μπορεί να υλοποιηθεί με τα παραδοσιακά μέσα παροχής ψυχολογικής και κοινωνικής βοήθειας και είναι απαραίτητη η δυνατότητα προσαρμογής των συστημάτων και των επαγγελματιών υγείας στις καινούργιες συνθήκες.

Σε έρευνες σχετικές με την ανθεκτικότητα, φαίνεται πως ένα βασικό χαρακτηριστικό για μια καλύτερη έκβαση σε σχέση με την ψυχική υγεία είναι η ρεαλιστική και θετική αντιμετώπιση της κατάστασης. Με άλλα λόγια, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως όλο αυτό, αργά ή γρήγορα θα τελειώσει, καθώς πρόκειται για μια κατάσταση με αρχή, μέση και τέλος και βρισκόμαστε στο μέσο. Ταυτόχρονα, πρέπει να αποφευχθεί το φαινόμενο της αυτοενοχοποίησης ατόμων που νιώθουν να έχει επηρεαστεί η ψυχολογική τους ευεξία. Η εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων ή άγχους στις συνθήκες αυτές αποτελεί μάλλον φυσιολογική αντίδραση σε μη φυσιολογικές συνθήκες παρά πρόβλημα του ίδιου του ατόμου. Επίσης, είναι σημαντική η ανάπτυξη των κοινωνικών και οικογενειακών δικτύων υποστήριξης και η συμπλήρωση ενός κοινωνικού δικτύου προστασίας για τα άτομα που δεν διαθέτουν επαρκές κοινωνικό και οικογενειακό δίκτυο, όπως άτομα με μεταναστευτικό υπόβαθρο κ.λπ.

Ένα άλλο ζήτημα που πρέπει να τεθεί είναι η άμεση ανάγκη για εξεύρεση τρόπων επαναλειτουργίας των δομημένων δραστηριοτήτων τα απογεύματα για παιδιά και έφηβους, καθώς αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ψυχολογική ευεξία των παιδιών και σημαντικό στοιχείο προς την ικανοποίηση των αναπτυξιακών τους αναγκών. Το ίδιο ισχύει και σε σχέση με τις πολιτιστικές δραστηριότητες, οι οποίες δυστυχώς συνήθως θεωρούνται ως δευτερεύον ζήτημα, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για τη βάση της πολιτισμικής μας ύπαρξης και συνεπώς για θέμα που άπτεται της ικανοποίησης βασικών υπαρξιακών αναγκών, μέρος της αναπτυξιακής διαδικασίας με ιδιαίτερη συνεισφορά στην ανάπτυξη των γνωστικών και συναισθηματικών διαδικασιών.

Για την ικανοποίηση των αναγκών ψυχολογικής υποστήριξης του πληθυσμού, ιδιαίτερα σε συνθήκες πανδημίας, θα ήταν προς όφελος της κοινωνίας η αξιοποίηση της γνώσης και της εμπειρίας της επιστήμης της ψυχολογίας. Η ποιότητα ζωής είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ψυχολογική ευεξία των ανθρώπων και ιδιαίτερα σε περιόδους όπως αυτή που διανύουμε, πρέπει να τύχουν αξιοποίησης οι επαγγελματίες ψυχολόγοι, προς όφελος της κοινωνίας γενικότερα.

Ο δρ Γιώργος Μεταξάς είναι συμβουλευτικός ψυχολόγος.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Προσωπικότητες στην ''Κ'': Τελευταία Ενημέρωση

X