Η Αμμόχωστος ήταν από το 1974 ένα σημαντικό κομμάτι του όλου κυπριακού προβλήματος. Στην πορεία απέκτησε μια ιδιαιτερότητα, λόγω της προτεραιότητας που της είχαν προσδώσει η Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου Κυπριανού – Ντενκτάς του 1979 και στη συνέχεια τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας 550 (1984) και 789 (1992). Δεν υπάρχει επίσης καμία αμφιβολία ότι καθ’ όλη την πορεία των προσπαθειών επίλυσης του Κυπριακού, υπήρξαν ευκαιρίες επιστροφής της Αμμοχώστου, οι οποίες δυστυχώς χάθηκαν. Διαχρονικά, η τουρκική πλευρά, με τη μέθοδο της σαλαμοποίησης, προχωρούσε σε κινήσεις που τροποποιούσαν το στάτους κβο επί του εδάφους.
Η λειτουργία κάποιων ξενοδοχείων εδώ και χρόνια, η λειτουργία της παραλίας του Αγίου Μέμνονα, η εξαγγελία και η διενέργεια μελέτης για την στατική επάρκεια των κτιρίων, η επίσκεψη δημοσιογράφων τουρκικών ΜΜΕ, και η διεξαγωγή συζήτησης στρογγυλής τραπέζης στην παρουσία Τούρκων υπουργών, είναι μερικά παραδείγματα. Πολλές από τις σημερινές απειλές για εποικισμό της περιοχής, ίσως να γίνονται για λόγους εντυπωσιασμού, για εσωτερική κατανάλωση ή για λόγους προεκλογικών εντυπώσεων. Σίγουρα υπάρχει μια δόση αλήθειας, είναι όμως και πραγματικότητα ότι η κατάσταση εντός της περίκλειστης έχει αλλάξει δραματικά μετά το 1974 και πως οι κατά καιρούς δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων σε κάποιο βαθμό υλοποιούνται και δημιουργούν νέα τετελεσμένα. Θεωρώ πολύ ακραίο το σενάριο η Τουρκία να προχωρήσει σε εποικισμό της περίκλειστης περιοχής, με άτομα άλλα από τους νόμιμους ιδιοκτήτες, τους οποίους μάλιστα αποκαλεί «παλαιούς χρήστες».
Εκτιμώ πως εάν η Τουρκίαπροβεί σε κάποια κίνηση, αυτή θα είναι τέτοια που θα προσπαθήσει να της προσδώσει, με βάση βέβαια τη δική της λογική, μια νομιμοφάνεια. Π.χ. ανοίγοντας την περίκλειστη περιοχή, να καλέσει τους «παλαιούς χρήστες» να έρθουν και να κατοικίσουν, υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση, θεωρώντας το έδαφος της περίκλειστης, ως έδαφος της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου». Μια τέτοια κίνηση θεωρώ ότι θα είναιη ταφόπλακα του Κυπριακού. Για τον απλούστατο λόγο επειδή θα συνιστά τεράστια εκτροπή από τις αρχές επίλυσης του Κυπριακού, αλλά και εκτροπή από τις πρόνοιες όλων των περί Κύπρου ψηφισμάτων του ΟΗΕ, άρα και εγκατάλειψη των προσπαθειών επίλυσης υπότην αιγίδα του Οργανισμού.
Παράλληλα, θα ενίσχυση τιςπροσπάθειες για διεθνή αναγνώριση της «ΤΔΒΚ», άρα διχοτόμηση με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα.Παρά το γεγονός ότι κράτη δεν αναγνωρίζονται από πολίτες, στην προκειμένη θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί έστω σχηματικά, τη λύση του Κυπριακού υπό τη μορφή: «όλοι οι πρόσφυγες στα σπίτια τους, αλλά υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση;». Η διχοτόμηση και η διεθνής αναγνώριση θα προκύψει, αναπόφευκτα. Θα είναι η ταφόπλακα του Κυπριακού, για ακόμα ένα βασικό λόγο. Θα προκαλέσει τέτοια διχόνοια και διχασμό ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους και ιδιαίτερα ανάμεσα στους Αμμοχωστιανούς, η οποία θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε ακραίες συμπεριφορές και θα δημιουργήσει ένα εμφυλιοπολεμικό κλίμα, άνευ προηγουμένου. Η ε/κ πλευρά θα πρέπει άμεσα να προβεί σε αποτρεπτικές κινήσεις, ώστε να μην οδηγηθούμε σε δυσάρεστες και ανεπιθύμητες καταστάσεις.
Ίσως η πιο ουσιαστική κίνηση να είναι η έμπρακτη ετοιμότητά μας για επάνοδο στο τραπέζι του διαλόγου με τρόπο που να οδηγηθούμε σύντομα, και όχι σε βάθος χρόνου, σε μια στρατηγική συναντίληψη επί των έξι σημείων που ο ίδιος ο Αντόνιο Γκουτιέρες έθεσε ως πλαίσιο στους δύο ηγέτες στις 30 Ιουνίου 2017 στο Κραν Μοντάνα. Μια τέτοια εξέλιξη θα έθετε αφενός τις συνομιλίες σε ακτίνα συμφωνίας και αφετέρου θα ανάγκαζε την Τουρκία να τερματίσει ή τουλάχιστον να αναστείλει τις έκνομες ενέργειές της σε ΑΟΖ και Αμμόχωστο. Θα πρέπει, όμως, ο κ. Αναστασιάδης να αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να μας λέει στην ομιλία του κατά την πρόσφατη αντικατοχική εκδήλωση του Δήμου Αμμοχώστου, ότι είναι έτοιμος για επανέναρξη του διαλόγου από εκεί που μείναμε στον Κραν Μοντάνα και στην αμέσως επόμενη πρότασή του να θέτει μια σειρά από προϋποθέσεις για να επιστρέψει στο τραπέζι των συνομιλιών.
Πρέπει να σταματήσει επιτέλους να στέλνει το μήνυμα ότι πάει σε συνομιλίες «με το ζόρι». Πρέπει πέρα από αυτό που επανειλημμένα λέει, σε σχέση με την ετοιμότητά του για επανέναρξη του διαλόγου, να στέλνει ταυτόχρονα και το μήνυμα ότι το πιστεύει και το εννοεί. Αν χαθεί η Αμμόχωστος, θα χαθεί δυστυχώς και η υπόλοιπη κατεχόμενη Κύπρος. Αν σωθεί η Αμμόχωστος, ξαναγεννιέται η ελπίδα και η προοπτική για μια συνολική επίλυση του προβλήματος που θα οδηγήσει στη δημιουργία συνθηκών ειρήνης, ασφάλειας, συνεργασίας και ευημερίας όλων των Κυπρίων και κυρίως των μελλοντικών γενιών.
*Ο κ. Χρύσανθος Ζαννέττος είναι επαρχιακός γραμματέας ΑΚΕΛ Αμμοχώστου, αντιδήμαρχος Αμμοχώστου.
