Kathimerini.com.cy
TOY ΧΡΙΣΤΗ ΛΟΤΤΙΔΗ
Με το Σύνταγμα του 1960, βάσει του οποίου εγκαθιδρύθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία, οριζόταν η ίδρυση και λειτουργία Ανωτάτου Δικαστηρίου (High Court), αλλά και Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου (Supreme Constitutional Court). Στη σύνθεση των δύο Δικαστηρίων συμμετείχαν Έλληνες, Τούρκοι και ουδέτεροι δικαστές, προερχόμενοι δηλαδή από άλλη χώρα εκτός της Ελλάδας και της Τουρκίας. Των δύο Δικαστηρίων προήδρευαν οι ουδέτεροι δικαστές.
Αυτή η συνταγματική ρύθμιση διήρκεσε μέχρι τα τέλη του 1963, οπότε και ξέσπασαν στην Κύπρο οι δικοινοτικές ταραχές και λίγο αργότερα παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους οι ουδέτεροι δικαστές χωρίς αυτοί ποτέ να αντικατασταθούν. Για αντιμετώπιση της κατάστασης θεσπίστηκε τότε ο «Περί Απονομής της Δικαιοσύνης» Νόμος, με βάση τον οποίο τα δύο κορυφαία Δικαστήρια συνενώθηκαν σε ένα, το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου, στο οποίο και ανατέθηκαν οι δικαιοδοσίες, αρμοδιότητες και εξουσίες των δύο θεσμών που καταργήθηκαν. Η ίδρυση και λειτουργία του Ανωτάτου Δικαστηρίου κρίθηκε ως συνταγματική με βάση τις αναγνωρισμένες αρχές του Δικαίου της Ανάγκης. Στο νέο Δικαστήριο συμμετείχαν για μερικά χρόνια και οι Τουρκοκύπριοι δικαστές, οι οποίοι αποχώρησαν αργότερα. Οι πέντε αρχικά δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου αυξήθηκαν διά Νόμου σε επτά, αργότερα σε δέκα και δεκατρείς, αριθμός που ισχύει μέχρι σήμερα.
Η συνένωση των δύο Δικαστηρίων το 1963 προσπάθησε να ρυθμίσει προσωρινά το θέμα της ανώμαλης κατάστασης που δημιουργήθηκε ώστε να προχωρήσει απρόσκοπτα η λειτουργία του κράτους από κει και πέρα. Η συγκέντρωση, όμως, των αρμοδιοτήτων των δύο δικαστηρίων για μεγάλο χρονικό διάστημα θεωρώ ότι ήταν και είναι επιζήμια για τη δικαιοσύνη ως συνταγματικό αγαθό. Με τον όρο «παροχή δικαιοσύνης» νοείται η εφαρμογή των νόμων που έχει επιβάλει η πολιτική εξουσία. Δεν χρησιμοποιείται δηλαδή ο όρος «δικαιοσύνη», όπως και ο όρος «δίκαιο», με την ουσιαστική τους σημασία.
Το Σύνταγμα ρυθμίζει τη δικαιοσύνη με πολλές διατάξεις του. Με τη διασταλτική εφαρμογή του Δικαίου της Ανάγκης συσσωρεύτηκε υπέρμετρη εξουσία στο Ανώτατο Δικαστήριο με αποτέλεσμα να είναι ανέλεγκτο, πράγμα που εγκυμονεί κινδύνους στη μήτρα της ίδιας της Δημοκρατίας. Οφείλει η συντεταγμένη Πολιτεία να ανοίξει τον διάλογο για επαναφορά του Συνταγματικού Δικαστηρίου για να μπορεί η ανεξάρτητη δικαστική εξουσία και να αυτορυθμίζεται, αλλά και να αυτοελέγχεται προς όφελος του πολίτη. Οποιαδήποτε άλλη συνέχιση της υφιστάμενης κατάστασης ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους για το ίδιο το κράτος δικαίου.
*Ο κ. Χρίστης Λοττίδης είναι διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου SPPMedia.
*Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2017, στο περιοδικό ΜΑΝ και αναδημοσιεύεται σήμερα με αφορμή τα διαδραματιζόμενα στον τομέα της Δικαιοσύνης
