του Γιώργου Περδίκη*
Ο Βλάσης Γαβριηλίδης – ένας από τους πρωτοπόρους της ελληνικής δημοσιογραφίας – συνήθιζε να λέει ότι διαφωνεί με την άποψη ότι η δημοσιογραφία είναι η τέταρτη εξουσία στη δημοκρατία. «Η δημοσιογραφία είναι εξ ορισμού αντιεξουσιαστική. Δεν μπορεί να είναι η ίδια μέρος της εξουσίας», σημείωνε.
Η δημοσιογραφία, λοιπόν, πρέπει να υπηρετεί τις αρχές της ελευθεροτυπίας. Πρέπει να υπηρετεί με συνέπεια την αλήθεια. Από αυτή την άποψη δεν μπορεί όντως να είναι μέρος της εξουσίας. Στη σύγχρονη εποχή βέβαια οι σχέσεις μεταξύ των μέσων ενημέρωσης και της εξουσίας στη Δημοκρατία , έχουν διαφοροποιηθεί, καθώς στη ζωή μας έχουν εισαχθεί νέοι τρόποι μετάδοσης πληροφοριών, που είναι πλέον εντελώς ανένταχτοι σε όποια δομή εξουσίας.
Μεγάλο μέρος των πληροφοριών στον σημερινό κόσμο διακινούνται μέσω αυτών των ανένταχτων μέσων, μέσω των κοινωνικών δικτύων, του Facebook, του διαδικτύου, του Twitter κοκ. Πολλοί λένε ότι αυτά τα μέσα είναι πιο αξιόπιστα, γιατί δεν ελέγχονται από συμφέροντα, κυβερνήσεις, κόμματα ή παρατάξεις. Όμως πόσο ακίνδυνα είναι αυτά τα «ανένταχτα» μέσα ενημέρωσης, όταν εκτός από ανένταχτα είναι και ανεξέλεγκτα;
Διαχρονικά, έχουμε όλοι πέσει θύματα ψευδών ειδήσεων. Τα γνωστά fake news – λένε – έχουν εκλέξει ακόμα και κυβερνήσεις. Δυστυχώς, η αγορά της διαφήμισης και της προβολής, από την οποία επιβιώνουν κυρίως τα μέσα ενημέρωσης, προκαλεί εξαρτήσεις, μακροπρόθεσμες ή μη. Το γεγονός αυτό κάποτε αγγίζει και το όριο του απόλυτου ελέγχου σε κάποια από τα ΜΜΕ, καθορίζοντας συνήθως τον βαθμό της πολυφωνίας ή το είδος της είδησης που θα μεταδοθεί. Στην Κύπρο είναι γνωστό ότι ορισμένα μέσα ενημέρωσης διατηρούν μαύρες λίστες πολιτικών ή κομμάτων, δηλαδή έχουν αποκλείσει εξ υπαρχής την πρόσβαση αυτών των απόψεων στο κοινό. Αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο και αντιδημοκρατικό βέβαια. Τα social media, όπως αποκαλούνται, στη σύγχρονη εποχή έχουν αλλάξει άρδην, όχι μόνο τον τρόπο μετάδοσης των πληροφοριών, αλλά ακόμα και τον τρόπο που πολιτεύονται τα πολιτικά κόμματα. Στα social media δεν υπάρχουν μαύρες λίστες γιατί η πρόσβαση είναι ελεύθερη.
Ενισχύοντας την πολυφωνία, επιτρέποντας τη διαφωνία και προάγοντας τον διάλογο, πολλές φορές με άναρχο και ανοργάνωτο τρόπο, προσδίδουν στις ειδήσεις που μεταδίδονται, την αναλογική αλλά ταυτόχρονα ισότιμη εκπροσώπηση απόψεων, προτάσεων, ιδεών. Βεβαίως, αυτή είναι η θετική πλευρά της χρήσης των νεών μεθόδων ενημέρωσης των κοινωνικών δικτύων στη σύγχρονη εποχή. Όμως με την ίδια ευκολία που κάποιος προβαίνει στη δημιουργία ενός λογαριασμού στα social media για καλό σκοπό, μπορεί να δημιουργήσει και ένα ψεύτικο λογαριασμό προς χρήση για αλλότριους σκοπούς.
Είναι από αυτά τα πρόσωπα που παρασύρεται η σύγχρονη δημοσιογραφία, η οποία απαιτεί αστραπιαία μετάδοση πληροφοριών και δημιουργούνται τα fake news. Βεβαίως, υπάρχουν και οι επιτηδευμένες ψευδείς ειδήσεις, οι οποίες δημοσιοποιούνται συνήθως με ανταλλάγματα από τα μεγάλα συμφέροντα, πολιτικούς ή κόμματα και το μεγάλο κεφάλαιο.
Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών στηρίζει τη δημοσιογραφία που προάγει την πολυφωνία, μακριά από αγκυλώσεις και περιορισμούς, που μεταδίδει τα γεγονότα όσο πιο κοντά στην αλήθεια γίνεται, δίδοντας το δικαίωμα έκφρασης σε πολλές απόψεις. Πιστοί, λοιπόν, στις αξίες και τις αρχές που μας διέπουν ως Πολιτικό Οικολογικό Κίνημα, πιστεύουμε στην ουσιαστική, πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη δυναμική παρέμβαση στις διεργασίες για διαμόρφωση του μέλλοντος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αρχή που δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς τη σημαντική συμβολή των μέσων ενημέρωσης στις παλιές και νέες μορφές τους.
Η εφημερίδα «Καθημερινή» στη δεκαετία που εκδίδεται στην Κύπρο έχει αποδείξει περίτρανα ότι τιμά καθεμία από τις αρχές εκείνες που χαρακτηρίζουν την ελευθεροτυπία. Προσωπικά αλλά και ως Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών ευχόμαστε όπως η εφημερίδα «Καθημερινή» –σε όλες τις μορφές της – να συνεχίσει την πορεία της, προσφέροντας ποιοτική, έγκυρη αλλά και έγκαιρη ενημέρωση στους αναγνώστες της, μακριά από τα σύγχρονα καρκινώματα του χώρου της δημοσιογραφίας, τις εξαρτήσεις αλλά και της άσκησης ελέγχου από την όποια εξουσία. Ευχόμαστε να συνεχίσετε να κρίνετε την κάθε μορφή εξουσίας και – το κυριότερο – να μη γίνετε πότε ακόμα μία εξουσία πάνω από τα κεφάλια των πολίτων.
Ο κ. Γιώργος Περδίκης είναι πρόεδρος του Κινήματος Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών.
