Οι πρώτες προσπάθειες χρήσης της κρυπτογραφίας για τη δημιουργία ενός ψηφιακού νομίσματος ήταν τη δεκαετία του 1980. Το Διαδίκτυο ήταν το περιβάλλον που διευκόλυνε τη δημιουργία διαδικτυακών κοινοτήτων με γνώμονα ένα ασφαλές σύστημα πληρωμών για τις διαδικτυακές συναλλαγές τους. Ο Wei Dai πρότεινε τότε, για πρώτη φορά, την κρυπτογράφηση με την ονομασία B-money.
Τα κρυπτονομίσματα είναι εικονικά νομίσματα που δημιουργούνται με κρυπτογραφικούς αλγόριθμους και είναι ένας τύπος μη ρυθμιζόμενου, ψηφιακού χρήματος, τα οποία εκδίδονται, ελέγχονται, χρησιμοποιούνται και γενικά γίνονται αποδεκτά μεταξύ των μελών μιας συγκεκριμένης εικονικής κοινότητας. Τα εικονικά αυτά νομίσματα, αποτελούν μια ψηφιακή αναπαράσταση αξίας η οποία όμως δεν εκδίδεται από μια κεντρική τράπεζα ή μια δημόσια αρχή ούτε συνδέεται απαραίτητα με ένα συμβατικό νόμισμα όπως για παράδειγμα τα νομίσματα ή τα χαρτονομίσματα. Παρ’όλ’αυτά δύναται να χρησιμοποιείται από ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο ως μέσο ανταλλαγής και μπορεί να μεταφερθεί, να αποθηκευτεί ή να διαπραγματευτεί ηλεκτρονικά.
Το πιο διαδεδομένο ψηφιακό νόμισμα είναι το Bitcoin, το οποίο χρησιμοποιήθηκε σε συναλλαγές αρχικά τον Ιανουάριο του 2009. Έκτοτε, πολλά άλλα κρυπτονομίσματα έχουν δημιουργηθεί (όπως Litecoin, Stellar, Etherum, Ripple) χρησιμοποιώντας τις ίδιες καινοτομίες που εισήγαγε το Bitcoin αλλά αλλάζοντας ορισμένες συγκεκριμένες παραμέτρους των αλγορίθμων που τα διέπουν. Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του Bitcoin (και των άλλων κρυπτονομισμάτων) είναι ότι είναι αποκεντρωμένο αφού δεν ελέγχεται από την Κεντρική Τράπεζα, και η ακεραιότητα των συναλλαγών διατηρείται από ένα κατανεμημένο και ανοιχτό δίκτυο, το οποίο φαινομενικά δεν ανήκει σε κανέναν. Ακόμα ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του Bitcoin είναι η μεταβλητότητα των καταστάσεων που το περιβάλλουν και που επιδρούν στην τιμή (ή στην αστάθεια) διαπραγμάτευσης του. Επειδή το Bitcoin είναι ευμετάβλητο, πιθανότατα να εμπεριέχει μεγάλο ρίσκο και επικινδυνότητα για να επενδύσει κάποιος ή να κρατήσει μακροχρόνια το Bitcoin, αφού η αξία του μπορεί από τη μια να αυξηθεί αλλά μπορεί και να μειωθεί σημαντικά.
Πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε με ομάδα φοιτητών του American College, κατέδειξε ενδιαφέροντα στοιχεία όσον αφορά την αντίληψη που έχουν οι Κύπριοι σχετικά με το Bitcoin. Το 75% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι πιστεύουν ότι γνωρίζουν αρκετά για το Bitcoin, και 72% ότι έχουν ήδη επενδύσει σε Bitcoin ή άλλα κρυπτονομίσματα. Εξ αυτών το 86,6% είναι άνδρες. Από τους ερωτηθέντες που είχαν αγοράσει Bitcoin, το 70% απάντησε ότι αγόρασε Bitcoin για επενδυτικούς σκοπούς, ενώ το 17% για αποφυγή των χρεώσεων συναλλαγών όταν μεταφέρουν χρήματα. Το 22,2% των ερωτηθέντων που αγόρασαν Bitcoin δήλωσαν ότι βλέπουν το Bitcoin περισσότερο σαν νόμισμα, το 45,3% το θεωρεί περισσότερο σαν περιουσιακό στοιχείο, και το 32,4% το θεωρεί τόσο ως νόμισμα όσο και περιουσιακό στοιχείο.
Επιπρόσθετα, το 22,2% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι το Bitcoin μπορεί να είναι χρήσιμο στην καθημερινή μας ζωή, το 59,7% ότι δεν μπορεί να είναι χρήσιμο, και το υπόλοιπο 18,1% δεν είναι σίγουρο ή δεν έχει γνώμη. Παρομοίως, το 39% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι το Bitcoin θα είναι κυρίαρχο νόμισμα για τα επόμενα 10 χρόνια, το 28% ότι δεν θα είναι, και το υπόλοιπο 33% δεν είναι σίγουροι ή δεν έχουν γνώμη. Το 36% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι είναι πιο επικερδές να επενδύει σε Bitcoin/ κρυπτονομίσματα, το 30% πιστεύει ότι είναι πιο επικερδές να επενδύει στο χρηματιστήριο, ενώ το 24% πιστεύει ότι και οι δύο τρόποι επενδύσεων είναι εξίσου κερδοφόροι. Το 20% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι το χρηματιστήριο εμπεριέχει μεγαλύτερο επενδυτικό κίνδυνο, το 53% δήλωσε ότι τα κρυπτονομίσματα είναι πιό επικίνδυνα, ενώ το 22% είπε ότι και τα δύο έχουν το ίδιο ρίσκο.
Σχετικά με τους λόγους μη αγοράς/ επένδυσης σε Bitcoin από τους ερωτηθέντες (που δεν έχουν αγοράσει Bitcoin/κρυπτονομίσματα), το 22,4% δήλωσε τον υψηλό κίνδυνο, το 16,5% την έλλειψη πληροφοριών για το πώς λειτουργεί το σύστημα, το 3,4% τις ελλιπής νομοθετικές ρυθμίσεις, το 12,9% τους πιο ελκυστικούς τρόπους επενδύσεων, το 10,5% την έλλειψη γενικού ενδιαφέροντος, 8,1% την έλλειψη επενδυτικού ενδιαφέροντος, 20% την ανησυχία για τη διακύμανση της τιμής, 3,7% την ανησυχία για την αποκεντρωμένη φύση των κρυπτονομισμάτων, και 2,5% άλλους λόγους.
Η ανοδική πορεία του Bitcoin έναντι του ευρώ
(Πηγή: Morning Star for Currency and Coinbase for Cryptocurrency)
Το 60% των ερωτηθέντων που είχαν ήδη αγοράσει bitcoin/κρυπτονομίσματα είναι μεταξύ 18 και 35 ετών, και το 62% των ερωτηθέντων που ισχυρίζονται ότι είναι εξοικειωμένοι με το Bitcoin/κρυπτονομίσματα κυμαίνονται επίσης μεταξύ 18 - 35. Αυτό δείχνει ότι οι νέοι είναι πιο πιθανό να ενδιαφέρονται να αγοράσουν και να επενδύσουν σε Bitcoin/κρυπτονομίσματα. Επίσης το 13,8% των ερωτηθέντων που είχαν αγοράσει Bitcoin/κρυπτονομίσματα έχουν κάποια ανώτερη εκπαίδευση επιπέδου διπλώματος, το 53% κατέχουν πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, και το 15% έχουν μεταπτυχιακό τίτλο.
Παρόμοια έρευνα που διενεργήθηκε από ομάδα καθηγητών του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ το 2015, έδειξε ότι από τους 3.515 ερωτηθέντες που δήλωσαν ότι κατείχαν bitcoin, σχεδόν το 60% ήταν κάτω των 35 ετών. Συγκρίνοντας αυτά τα ευρήματα με τα ευρήματα της δικής μας έρευνας, φαίνεται ξεκάθαρα ότι η αγορά κρυπτονομισμάτων εξακολουθεί να κυριαρχείται από νεότερες γενιές και δεν προσελκύει ιδιαίτερα άτομα μεγαλύτερα σε ηλικία. Ομοίως η έρευνα έδειξε ότι 90% αυτών που είχαν επενδύσει σε κρυπτονομίσματα είναι άνδρες, ενώ τα αποτελέσματα της πρόσφατης μας έρευνας έδειξαν ότι τα άτομα που επενδύουν σε κρυπτονομίσματα είναι σε ποσοστό 86,6% άνδρες.
Συνοψίζοντας τα πιο σημαντικά ίσως συμπεράσματα της έρευνας του American College, φαίνεται να προκύπτουν τρεις κύριοι λόγοι για την έλλειψη ενδιαφέροντος για αγορά και επένδυση σε Bitcoin ή σε άλλα κρυπτονομίσματα. Αυτοί είναι το υψηλότερο ρίσκο, η συχνά κυμαινόμενη τιμή και η έλλειψη επαρκών πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο που λειτουργεί γενικότερα το σύστημα κρυπτογράφησης (cryptocurrency system). Αν τα επόμενα χρόνια περισσότερος κόσμος αποφασίσει να επενδύσει στο Bitcoin (σ.σ. αξία τώρα €44650) ή σε άλλα κρυπτονομίσματα, είναι κάτι το οποίο αδημονούμε να μάθουμε.
O Δρ. Ανδρέας Θ. Πετάσης είναι Διευθυντής Ακαδημαϊκών Υποθέσεων του American College
