Kathimerini.com.cy
Οι επικριτικές και έντονες δηλώσεις του ΓΓ του ΑΚΕΛ για το νομοσχέδιο Μενέντεζ –Ρούμπιο θέτουν ένα καίριο ερώτημα για τη κυπριακή εξωτερική πολιτική. Αυτό είναι το αν η υλοποιούμενη αναβάθμιση των σχέσεων της ΚΔ με τις ΗΠΑ είναι επιθυμητή; Αν ναι, κάτι που ούτε ο κ. Άντρος Κυπριανού αμφισβήτησε, ποιο θα πρέπει να είναι το περιεχόμενο της; Επίσης προκύπτει το πρόσθετο ερώτημα πως αυτή η αναβάθμιση συναρτάται με τις υπόλοιπες σχέσεις που η ΚΔ διατηρεί με σημαντικές χώρες όπως η Ρωσία; Κατ αρχή να συμφωνήσω με τη διαπίστωση του κ. Κυπριανού ότι η καρδιά του 19 σελίδων αμερικανικού νομοσχεδίου δεν είναι η άρση του εμπάργκο στη πώληση όπλων προς της Κύπρο.
Η καρδιά του είναι η αμερικανική πολιτική στην ανατολική Μεσόγειο. Εξ ου και το νομοσχέδιο έχει το τίτλο “Eastern Mediterranean Security and Energy Partnership Act of 2019”. Στο νομοσχέδιο προτείνεται η ανάσχεση της ρωσικής κατά κύριο λόγο αλλά και της ιρανικής επιρροής στην ανατολική Μεσόγειο τις οποίες θεωρούν επιβλαβείς για τα αμερικανικά συμφέροντα. Σημειώνονται ως νέα δεδομένα που δημιουργούν την ανάγκη για αναπροσαρμογή της πολιτικής των ΗΠΑ στη περιοχή τα ακόλουθα: Η ανακάλυψη σημαντικών ποσοτήτων υδρογονανθράκων που δύνανται να συμβάλουν στην μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από τη Ρωσία, η τριμερής συνεργασία μεταξύ Ελλάδας –Ισραήλ-ΚΔ που είναι σύμμαχοι και εταίροι των ΗΠΑ και η εν εξελίξει κρίση στις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Τουρκία λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400. Το νομοσχέδιο εάν ψηφιστεί θα προνοεί μία σειρά από μέτρα από πλευράς ΗΠΑ για ενίσχυση και θεσμοθέτηση της συνεργασίας τους με την Ελλάδα, το Ισραήλ και τη ΚΔ. Τα μέτρα αυτά διασυνδέονται με ανταποδόσεις που οι ΗΠΑ αναμένουν από αυτές τις χώρες και ιδιαίτερα από τη ΚΔ.
Έχω την άποψη ότι η ΚΔ θα πρέπει να αξιοποιήσει το παράθυρο ευκαιρίας που η παρούσα γεωπολιτική συγκυρία έχει ανοίξει για την αναβάθμιση των σχέσεων της με τις ΗΠΑ. Ο βαθμός όμως στήριξης από τη ΚΔ των αμερικανικών αντιρωσικών σχεδιασμών θα πρέπει να ευρίσκεται σε συνεχή και άμεση συνάρτηση του βαθμού που οι ΗΠΑ στηρίζουν την ΚΔ στην αντιμετώπιση του τουρκικού αναθεωρητισμού. Τα ψίχουλα που το νομοσχέδιο προτείνει να μας δοθούν ουδόλως αντιστοιχούν με τα όσα ζητούνται από τη ΚΔ. Πχ ζητείται να αρνηθούμε τις όποιες διευκολύνσεις στη Ρωσία και να μας εντάξουν στο Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, ένα ξεπερασμένο νατοϊκό πρόγραμμα, που σήμερα δεν έχουμε πλέον ανάγκη. Ως χώρα μέλος της ΕΕ παίρνουμε πολύ περισσότερα από τις διμερείς συνεργασίες μας σε ευρωπαϊκό και περιφερειακό επίπεδο αλλά και τη συμμετοχή μας στη PESCO. Δίνουν επίσης πενταροδεκάρες για υλοποίηση κάποιων δευτερεύουσας σημασίας εκπαιδευτικών προγραμμάτων τη στιγμή που δίνουν δισεκατομμύρια στο γειτονικό Λίβανο ως δωρεάν αμυντική βοήθεια.
Καλούμαστε να αντικαταστήσουμε με δαπάνες δισεκατομμυρίων τον ρωσικό οπλισμό της Εθνικής Φρουράς με αμερικανικά συστήματα, ώστε να μειωθεί η ρωσική επιρροή, αλλά δεν ακούμε τίποτε για παραχώρηση αμερικανικού πολεμικού υλικού έναντι συμβολικού ποσού και των εξόδων μεταφοράς του όπως έγινε με τα ελικόπτερα Kiowa που δόθηκαν στην Ελλάδα. Ως ΚΔ θα πρέπει να μεταφέρουμε στους αμερικανούς συνομιλητές σε όλα τα επίπεδα ότι η αναβάθμιση των σχέσεων μας είναι μεν επιθυμητή αλλά θα πρέπει να γίνει με ισορροπημένο τρόπο και να καλύπτει και τις δικές μας ανάγκες ασφάλειας. Τέλος για σκοπούς ιστορικούς να πω, ως ο εμπνευστής της, πως ναι μεν οι ΗΠΑ συνέβαλαν στη διαμόρφωση της εθνικής στρατηγικής ασφάλειας (ΕΣΑ) αλλά σε καμία περίπτωση δεν την υπαγόρευσαν. Η ΕΣΑ, που δυστυχώς ευρίσκεται ακόμα στα συρτάρια του ΥΠΕΞ, είναι προϊόν της δουλειάς μίας task force από στελέχη των υπουργείων εξωτερικών, άμυνας και της ΚΥΠ. Σημαντική συμβολή είχε και το απενεργοποιημένο Γεωστρατηγικό Συμβούλιο.
* Ο κ. Πέτρος Ζαρούνας είναι διεθνολόγος και διετέλεσε γραμματέας του Γεωστρατηγικού Συμβουλίου τη περίοδο 2014-2018
