ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Σχέδιο για την Παιδεία του 2070

Του ΑΝΔΡΕΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Ο πρώτιστος στόχος πρέπει να αφορά στο είδος του πολίτη που θέλουμε για την Κύπρο του 2070, την Κύπρο στην οποία θα ζουν και θα παίρνουν αποφάσεις τα παιδιά που θα μπουν φέτος στην Α΄ τάξη του δημοτικού σχολείου. Έναν πολίτη που γνωρίζει καλά και σέβεται την πατρίδα του αλλά και τις πατρίδες των άλλων, γιατί θα ζει σε ένα κόσμο πιο ανοιχτό από τον σημερινό.

Συνεπώς, έναν πολίτη ανοιχτό και ανεκτικό στις διαφορές όλων των μορφών, στην εθνικότητα, τη θρησκεία, τη γλώσσα, τις ατομικές προτιμήσεις και προσανατολισμούς. Η παιδεία μας σήμερα δεν μορφώνει τον πολίτη αυτόν. Ο αλυτρωτισμός μας, αποτέλεσμα αποτυχημένων ιστορικών επιλογών, μαζί με την πολιτική επικράτηση των υπευθύνων των ιστορικών αποτυχιών μας, εκφράζεται στην παιδεία μας μέσα από έναν ιδιότυπο εθνικισμό που αρνείται να αγαπήσει την πατρίδα μας ως ενιαίο ιστορικό, κοινωνικό, και πολιτικό χώρο. Έτσι, οι μαθητές του σχολείου μας σήμερα μπορεί να είναι οι πολίτες του αύριο που θα διαιωνίζουν τα ιστορικά λάθη των αρχών του 20ού αιώνα. Προφανώς, το όραμα αυτό απαιτεί ηγέτες με προσανατολισμούς στο μέλλον που μας λείπουν.

Στο επίπεδο της μάθησης, η παιδεία πρέπει να προετοιμάζει πολίτες ικανούς να κατανοούν την πολυπλοκότητα του κόσμου και των επαγγελμάτων του β΄ μισού του 21ου αιώνα, να χειρίζονται την πολυπλοκότητά του και να δημιουργούν μέσα σε αυτή. Ο στόχος αυτός μόνο μερικώς ικανοποιείται σήμερα, για ένα μικρό μόνο μέρος των μαθητών. Μια παιδεία για όλους προϋποθέτει εκπαιδευτικούς πολύ διαφορετικά εκπαιδευμένους από τους εκπαιδευτικούς μας. Σήμερα, στην Ελλάδα και στην Κύπρο, οι εκπαιδευτικοί της δημοτικής εκπαίδευσης μορφώνονται με σχετική επάρκεια αλλά οι εκπαιδευτικοί της μέσης εκπαίδευσης απέχουν πολύ από τις ανάγκες του έργου που καλούνται να επιτελέσουν. Οι απόφοιτοι των ελληνικών και κυπριακών Πανεπιστημίων μπορεί στοιχειωδώς να επαρκούσαν για την εκπαίδευση του 1960-70 αλλά σήμερα είναι τραγικά εκτός εποχής.

Η Πολιτεία οφείλει να διατυπώσει με σαφήνεια τις προδιαγραφές εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών και τα πανεπιστήμια να αναμορφώσουν δραστικά τα προγράμματα σπουδών τους για εκπαιδευτικούς. Όσοι δεν ικανοποιούν τις προδιαγραφές απλώς δεν πρέπει να διορίζονται. Η άλλη μεγάλη αλλαγή αφορά στην όλη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος. Η σημερινή δομή αντανακλούσε τις κοινωνικές, επαγγελματικές, και οικονομικές ανάγκες της κοινωνίας του 1970. Τότε, ακόμη, η πλειοψηφία των μαθητών επέλεγε επάγγελμα με το τέλος του Γυμνασίου ή, το πολύ, του Λυκείου. Σήμερα, η συντριπτική πλειοψηφία των νέων επιθυμεί και κάνει σπουδές στο Πανεπιστήμιο. Το σύστημα όμως δεν προετοιμάζει τη μεγάλη πλειοψηφία των αποφοίτων της μέσης εκπαίδευσης για σπουδές στο Πανεπιστήμιο. Αυτή η πραγματικότητα έχει πολλές αρνητικές συνέπειες. Πολλοί φοιτητές αδυνατούν να παρακολουθήσουν πανεπιστημιακές σπουδές. Ως αποτέλεσμα, συχνά τα πανεπιστήμια κάνουν συμβιβασμούς στην ποιότητα.

Εξάλλου, καθώς η ζήτηση για πανεπιστημιακές σπουδές δημιουργεί μια μεγάλη κερδοφόρα αγορά, δημιουργούνται πανεπιστήμια που παρέχουν σπουδές χαμηλής ποιότητας σε φοιτητές που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις σπουδές σε πανεπιστήμια που δεν είναι πρόθυμα να υποβαθμίσουν τις απαιτήσεις και την ποιότητά τους. Συνεπώς, πολλοί κάτοχοι πανεπιστημιακού πτυχίου υπολείπονται πολύ σε επιστημονική γνώση και επαγγελματική επάρκεια που αναμένεται από το πτυχίο τους. Προφανώς, το κόστος της πραγματικότητας αυτής για την κοινωνία και την οικονομία μας είναι πολύ μεγάλο. Γι’ αυτό όλο το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να αναπροσαρμοστεί προς την κατεύθυνση που συνοπτικά περιγράφεται πιο κάτω. Θα μπορούσαμε να έχουμε δύο χρόνια προσχολική και πέντε χρόνια δημοτικό. Ήδη από το δημοτικό, όλοι οι μαθητές πρέπει να μάθουν να εκτελούν και να διαχειρίζονται αφαιρέσεις και έννοιες που διαφεύγουν ενός πολύ μεγάλου ποσοστού των μαθητών.

Επίσης, πρέπει να έχουν ψηφιακό και τεχνολογικό αλφαβητισμό ήδη από τη φάση αυτή, για να μπορούν να λειτουργήσουν στο σύγχρονο περιβάλλον όπου το μέσον, η γνώση, και η πληροφορία αποτελούν ενοποιημένα συστήματα. Το αναλυτικό πρόγραμμα, η αξιολόγηση, και η δομή της τάξης πρέπει να ανασχεδιαστούν ώστε κανείς μαθητής να μη μένει πίσω. Το γυμνάσιο αντί για τρία θα έπρεπε να γίνει πέντε χρόνια, ώστε να προσφέρει έναν βασικό κορμό της εκπαίδευσης που δημιουργεί τον σύγχρονο εγγράμματο πολίτη. Ο πολίτης αυτός πρέπει να κατανοεί τις έννοιες που παράγουν οι σύγχρονες επιστήμες και να μπορεί να τις διαχειριστεί κριτικά στην καθημερινότητά του. Τέλος, το Λύκειο πρέπει να γίνει ένα σφιχτοδεμένο πρόγραμμα δύο χρόνων που θα εισάγει συστηματικά στην επιστημονική σκέψη και στις απαιτήσεις των μεγάλων κατευθύνσεων της σύγχρονης επιστήμης και τεχνολογίας. Επίσης, στην αρχή των πανεπιστημιακών σπουδών χρειάζονται προγράμματα υποδοχής που θα διασφαλίζουν ότι όλοι οι φοιτητές μπορούν να κατανοήσουν τις προηγμένες έννοιες και μεθόδους της επιστήμης. Οι καιροί ου μενετοί και πάλι. Αν δεν κινηθούμε ταχέως προς τις κατευθύνσεις που αδρά διαγράφονται πιο πάνω θα μείνουμε πίσω από άλλους που κινούνται γρήγορα προς αυτές τις κατευθύνσεις. Αυτό ούτε η ιστορία μας ούτε η παράδοσή μας το επιτρέπουν.

*Ο κ. Ανδρέας Δημητρίου είναι τακτικό μέλος της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών, και ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Επιστολές: Τελευταία Ενημέρωση

X