ΔΗΚΤΗΣ
Η ακρίβεια αποτελεί έναν μεγάλο πονοκέφαλο για το πολίτικο προσωπικό, καθώς συσσωρεύει δυσαρέσκεια στην κοινωνία που στο τέλος θα μετατραπεί σε πολιτικό κόστος. Σε αυτή τη συζήτηση η προφανής και εύκολη λύση θα ήταν η επιδοματική πολιτική, μια επιλογή όμως που εκτός του ότι δεν επιλύει κανένα πρόβλημα χρηματοδοτεί την ακρίβεια με κρατικά λεφτά και άρα ενισχύει τον πληθωρισμό. Για αποφυγή της παγίδας που μόλις περιγράψαμε το πολιτικό προσωπικό θα πρέπει να στραφεί σε πιο δομικές λύσεις που θα θέσουν τα θεμέλια ομαλοποίησης της κατάστασης με διατηρήσιμο τρόπο. Για να πετύχει αυτό η προσπάθεια θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ενίσχυση του ανταγωνισμού και την παροχή ουσιαστικής πληροφόρησης στους καταναλωτές αναφορικά με τις επιλογές τους στα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης.
Υπάρχουν λύσεις
Η διατήρηση των επιτοκίων σε επίπεδα που συνιστούν αναντιστοιχία με τις αποφάσεις της ΕΚΤ αποτελεί υπονόμευση της νομισματικής πολιτικής. Οι προτροπές προς τις τράπεζας, αν και αρχίζουν να πιάνουν τόπο, τα αποτελέσματα απέχουν από το επιθυμητό. Σε τέτοιες περιπτώσεις το κράτος έχει τον μηχανισμό να προκαλέσει το ζητούμενο που δεν είναι άλλο από την αύξηση των επιτοκίων για καταθέσεις. Ένας τρόπος που έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν αλλά και σε άλλες χώρες είναι η έκδοση έντοκων γραμματίων για μικροκαταθέτες. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται το ζητούμενο, ενώ το κράτος καταφέρνει να αναχρηματοδοτήσει μέρος από το χρέος που λήγει το επόμενο διάστημα με πολύ χαμηλότερα από τα προσφερόμενα στις αγορές επιτόκια.
Τρεις φάσεις σε τρία χρόνια
Σε περίοδο τριών ετών η ευρωπαϊκή οικονομία πέρασε μέσα από τρεις φάσεις. Η πρώτη αφορούσε στην πανδημία όπου χρειάστηκε να δοθούν δημοσιονομικά και νομισματικά κίνητρα για να κρατηθεί η απασχόληση ζωντανή. Το τέλος των lockdowns και η επαναφορά της οικονομικής δραστηριότητάς βρήκε τους οικονομολόγους να συζητούν για την ανάγκη περιορισμού του δημόσιου χρέους και εφαρμογής προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής. Η τρίτη φάση της οικονομικής περιπέτειας των τελευταίων τριών χρόνων αφορούσε στη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας, και την απογείωση του πληθωρισμού σε πρωτόγνωρά επίπεδα. Αυτή η συγκυρία που ακόμη ισχύει προκάλεσε εκτός των άλλων και ανισορροπίες στους δύο πυλώνες της οικονομικής πολιτικής. Από τη μία το νομισματικό σκέλος επικεντρώθηκε στον έλεγχο της ακρίβειας και από την άλλη η δημοσιονομική πολιτική, επιδοτώντας το κόστος ζωής, υπόσκαψε σε σημαντικό βαθμό τη μάχη κατά της ακρίβειας.
Εν αναμονή της δωδέκατης
Στην πρόσφατη συνάντηση της αμερικανικής FED οι κεντρικοί τραπεζίτες διατήρησαν τα επιτόκια σταθερά, επισημαίνοντας παράλληλα τη σκληρή πραγματικότητα, ότι δηλαδή τα επιτόκια θα διατηρηθούν στα ψηλά για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Να υπενθυμίσουμε ότι από τον Μάρτιο του 2022 η FED πραγματοποίησε 11 συνολικά αυξήσεις των επιτοκίων. Συγκεκριμένα πραγματοποίησε 4 αυξήσεις των 75 μονάδων βάσης, 2 αυξήσεις των 50 μονάδων βάσης και 5 αυξήσεις των 25 μονάδων βάσης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις εντός του 2023 θα πρέπει να αναμένεται η 12η και τελευταία αύξηση των επιτοκίων που όμως θα περιοριστεί στις 25 μονάδες βάσης.
Η σημασία της κουλτούρας
Η τραπεζική εποπτεία είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε ζητήματα ποιοτικής αξιολόγησης των διοικούντων των τραπεζικών ιδρυμάτων καθώς έχει παρατηρηθεί ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος κατάρρευσης μια τράπεζας έχει να κάνει με την κουλτούρα που καλλιεργείται από τα πάνω προς τα κάτω. Η πρόσφατη τραπεζική ιστορία έχει αναδείξει πολλά παραδείγματα αποτυχιών ως αποτέλεσμα ακατάλληλων συμπεριφορών στο θέμα της ανάληψης κινδύνων και των ηθικών φραγμών που θέτει η ανώτερη ηγεσία (Lehman Brothers, Libor, Credit Suisse). Στην προσπάθειά τους αυτή, οι επόπτες εκτός από τον έλεγχο του πλαισίου διακυβέρνησης μεγάλη βαρύτητα δίνουν και στην αξιολόγηση των προσώπων που ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή εντός των τραπεζικών ιδρυμάτων.
