Μοντάζ Λοΐζος Λοΐζου
Βάσος Λυσσαρίδης: Ο σοσιαλιστής ηγέτης, ο επαναστάτης, ο έφηβος, ο ποιητής, ο ζωγράφος και συγγραφέας. Ο Γιατρός, όπως τον φώναζε όλη η Κύπρος.
Είχε γεννηθεί στα Λεύκαρα στις 13 Μαΐου 1920. Σπούδασε ιατρική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, εργαζόταν ως ιατρός και ήταν παντρεμένος με τη Βαρβάρα Κόρνγουολ, που έφυγε από τη ζωή το 2019.
Ήταν ο ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος του κόμματος της Ε.Δ.Ε.Κ. το 1969. Ο Βάσος Λυσσαρίδης συνέδεσε το όνομά του με τα μεγαλύτερα γεγονότα της Κύπρου και της Ελλάδας.
Αγώνας για ένωση με την Ελλάδα. Πρόεδρος της Πανσπουδαστικής Επιτροπής Κυπριακού Αγώνα Ύστερα, γιατρός με το όπλο στο χέρι, στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της Ε.O.Κ.Α. (1955-1959). Το 1963 κατά τη διάρκεια της τουρκοκυπριακής ανταρσίας υπήρξε ηγέτης του Λαϊκού Στρατού (υπό την αιγίδα του κράτους) που απελευθέρωσε τον Πενταδάκτυλο. Την περίοδο της Χούντας, συνδέθηκε στενά με το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (Π.Α.Κ.) και τον Ανδρέα Παπανδρέου, με τον οποίο παρέμειναν στενοί φίλοι μέχρι το τέλος.
Ως εκπρόσωπος της ΕΟΚΑ καταψήφισε τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου διότι πίστευε ότι νομιμοποιούσαν και με δική μας συνυπογραφή την πολιτικοστρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας.
Πρωτοστάτησε στην αντίσταση ενάντια στην ΕΟΚΑ Β και κατά του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974 και του μεταπραξικοπήματος. Στη σύσκεψη ηγεσιών (νομίμων και παρανόμων) στο Γ.Τ.Π. τη 15η Αυγούστου ματαίωσε την υπογραφή του σχεδίου Γκιουνές στην παρουσία πολλών δεκάδων ένστολων οπλοφόρων και επέμενε ότι η νομιμότητα επανέρχεται μόνο με την επάνοδο του νομίμως εκλεγέντος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, του οποίου ήταν γιατρός, συνεργάτης και φίλος.
Όμως, στις 30 Αυγούστου έγινε απόπειρα δολοφονίας εναντίον του, στην οποία σκοτώθηκε ο οργανωτικός γραμματέας της νεολαίας της ΕΔΕΚ, ο αγωνιστής ποιητής Δώρος Λοΐζου.
«Αυτοί δεν προσπάθησαν να δολοφονήσουν εμένα, προσπάθησαν να δολοφονήσουν την κυπριακή αντίσταση ενάντια στα τουρκικά σχέδια και πραξικοπήματα» είχε δηλώσει φορώντας ακόμη το ματωμένο του πουκάμισο.
Συνέχισε τον αγώνα ενάντια στο μεταπραξικόπημα μέχρι την επιστροφή του Μακαρίου. Εκλεγόταν ανελλιπώς βουλευτής από το 1960 μέχρι το 2006 και την περίοδο 1985-1991 διετέλεσε πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής. Υπήρξε υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 1983, του 1988 και το 1998, υποστηριζόμενος κυρίως από το κόμμα του.
«Όλοι μας ερωτεύονται και κανείς δεν μας παντρεύεται» είχε δηλώσει ο ίδιος χαρακτηριστικά.
Αντιπρόεδρος της Οργάνωσης Αφροασιατικής Αλληλεγγύης (AA.P.S.O.) και γενικός γραμματέας της Διεθνούς Επιτροπής Ενάντια στις Φυλετικές Διακρίσεις, τον Ρατσισμό και τον Αποικισμό. Ήταν στο πλευρό του Μαντέλα και του Αραφάτ. Συνδέθηκε ιδιαίτερα με τους Νέτο, Γκαμπράλ, Μοτλάνε, Σαμόρα Μασιέλ, Μαρσελίνο Ντο Σάντος, Κάστρο, Βίλι Μπραντ, Μιτεράν, Ούλωφ Πάλμε, Ανδρέα Παπανδρέου και άλλους.
Το 2004 ο Λυσσαρίδης ηγήθηκε της εκστρατείας εναντίον του σχεδίου Ανάν.
Ο Βάσος Λυσσαρίδης, σοσιαλιστής και εθνικός αγωνιστής, έχει τη δύναμη να βλέπει καθαρά και να στέκεται όρθιος: «Δεν θα αυτοκτονήσουμε για να μη μας δολοφονήσουν! Θα σταθούμε όρθιοι και θα παλέψουμε» είχε κάποτε δηλώσει.
Τις υπαρξιακές και φιλοσοφικές ανησυχίες του τις εξέφραζε με την ποίηση και τη ζωγραφική. Αρκετά έργα του διακρίθηκαν.
Και αν ισχύει αυτό που λένε, ότι ένας ποιητής δεν έχει βιογραφία αλλά βιογραφία είναι το ίδιο το έργο του, τότε η βιογραφία του Λυσσαρίδη, είναι πλούσια... αφού άφησε το στίγμα του σε όλες τις πτυχές της ιστορίας και ζωής του τόπου του.
