Της Ελένης Βαρβιτσιώτη
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται κατά τη διάρκεια της σημερινής Συνόδου Κορυφής να εκφράσουν απερίφραστα και ομόφωνα την αλληλεγγύη τους προς την Ελλάδα και την Κύπρο, στέλνοντας ξεκάθαρο μήνυμα προς την Αγκυρα. Σύμφωνα με το προσχέδιο συμπερασμάτων, οι 28 ηγέτες θα τονίσουν ότι «το μνημόνιο Τουρκίας - Λιβύης σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών στη Μεσόγειο Θάλασσα παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών και δεν συμμορφώνεται με το δίκαιο της θάλασσας (του ΟΗΕ)», όπως αναφέρει το προσχέδιο. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», κανένας ηγέτης δεν αναμένεται να φέρει οποιαδήποτε αντίρρηση με την παραπάνω δήλωση. Οπως επισήμανε, χθες, ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος στις Βρυξέλλες, για το θέμα υπήρξαν έντονες επαφές τις τελευταίες μέρες μεταξύ του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Το σχέδιο της δήλωσης επίσης αναφέρεται στα προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου, 20ής Ιουνίου και 17/18 Οκτωβρίου σχετικά με την Τουρκία. Στις 20 Ιουνίου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε καταδικάσει απερίφραστα τις συνεχιζόμενες παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατ. Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Είχε εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για τις παράνομες γεωτρήσεις της Τουρκίας στην Ανατ. Μεσόγειο καθώς και τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει ακόμη ανταποκριθεί στις επανειλημμένες εκκλήσεις της Ε.Ε. να σταματήσει αυτές τις δραστηριότητες. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συγχρόνως υπογράμμιζε τον σοβαρό και άμεσο αρνητικό αντίκτυπο αυτών των παράνομων ενεργειών σε όλο το φάσμα των σχέσεων Ε.Ε. - Τουρκίας. Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε αποφασίσει στην τελευταία Σύνοδο στις 17-18 Οκτωβρίου ότι η οριοθέτηση των ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας πρέπει να αντιμετωπιστεί με διάλογο και διαπραγμάτευση καλή τη πίστει, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και σύμφωνα με την αρχή των σχέσεων καλής γειτονίας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε σχέση με τις παράνομες γεωτρήσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, οι ηγέτες της Ε.Ε. έχουν αποφασίσει την επιβολή κυρώσεων σε άτομα και εταιρείες που εμπλέκονται σε αυτές, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η προετοιμασία του σχετικού καταλόγου.
Το παραπάνω όμως θέμα δεν θα απασχολήσει τους ηγέτες ιδιαίτερα. Το βασικό θέμα συζήτησης θα είναι κατά πόσον θα συμφωνήσουν στο να γίνει η Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Η απόφαση δεν είναι σίγουρο ότι θα παρθεί σήμερα, καθώς κάποια κράτη-μέλη, κυρίως του ανατολικού μπλοκ, ακολουθώντας το παράδειγμα της Πολωνίας, έχουν προβάλει μεγάλες αντιστάσεις. Το πρόβλημα είναι ότι η επίτευξη του στόχου θα απαιτήσει μεγάλη χρηματοδότηση ιδιαίτερα στα κράτη-μέλη που θα κληθούν να μετατρέψουν την παραγωγή ενέργειάς τους από ρυπογόνες βιομηχανίες όπως οι λιγνιτικές μονάδες σε άλλες φιλικές προς το περιβάλλον.
