Του Γιάννη Ιωάννου
Περίοδο χάριτος θα λάβουν οι Κύπριοι influencers σε σχέση με το αν δηλώνουν τις διαφημίσεις στις καταχωρήσεις των αναρτήσεων στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης -από τις οποίες λαμβάνουν οικονομικά οφέλη για παραγωγή περιεχομένου που προωθούν στα πλαίσια του monetization που τους προσφέρουν συγκεκριμένες πλατφόρμες. Η Κύπρος εντάχθηκε σε πανευρωπαϊκή έρευνα που από τον περασμένο Οκτώβριο εξετάζει τις επιχειρηματικές πρακτικές των influencers και δη εντός του πλαισίου της ΕΕ ως προς την διαφάνεια και τις βέλτιστες, οικονομικά και ηθικά, πρακτικές.
Αξίζει να σημειωθεί πως παρά το γεγονός πως στη κυπριακή, διαδικτυακή, σφαίρα (και δη στο Instagram και στο TikTok) υφίστανται άτομα που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν influencers, το πεδίο στη Κύπρο παραμένει ακόμη σχετικά πρωτόγονο -σε σχέση με το τι ισχύει πανευρωπαϊκά τα τελευταία χρόνια. Μόνο για το 2023, η Κομισιόν υπολογίζει την αξία από το μάρκετινγκ των Influencers σε 19.98 δις ευρώ -καθιστώντας την εν λόγω αγορά σε βασικό πυλώνα της ψηφιακής οικονομίας και επαγγελματική διέξοδο για χιλιάδες δημιουργούς περιεχομένου (content creators) πανευρωπαϊκά.
Αν δεν υπάρχει συμμόρφωση θα προβλέπονται πρόστιμα από την Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή -αρμόδια για ζητήματα προστασίας και ανταγωνισμού
Τι ισχύει στην Κύπρο
Στη Κύπρο φαίνεται να μην ακολουθείται η πρακτική της διαφάνειας και δη σε αναρτήσεις που αποτελούν προϊόν ανταλλακτικής διαφήμισης ή προώθησης επί πληρωμή και πρέπει σε αναρτήσεις όπως αυτές του Instagram να φέρει την σήμανση «συνεργασία επί πληρωμή». Η «Κ» επικοινώνησε με τέτοιους δημιουργούς αλλά και με αρμόδιες υπηρεσίες στο υπουργείο Εμπορίου και αυτό που διαφαίνεται είναι πως ναι μεν το πεδίο είναι τελείως αρύθμιστο ωστόσο το μέγεθος της εν λόγω αγοράς δεν έχει να κάνει, προς το παρόν, με τεράστια ποσά ή την δημιουργία οικονομιών κλίμακας όπως συμβαίνει με influencers του εξωτερικού. Στην πανευρωπαϊκή έρευνα εξάλλου τεκμαίρεται πως 82 influencers διαθέτουν πάνω από 1 εκατομμύριο followers, 301 περισσότερους από 100.000 και 73 μεταξύ 5.000 και 100.000 -αριθμοί που βρίσκονται πολύ πιο πάνω από τους πλέον δημοφιλείς Κύπριους influencers (σ.σ. ο πιο διάσημος Κύπριος TikToker, ο γνωστός cosplayer/drag Vlad Ncl έχει πχ 767.000 συνδρομητές στο YouTube αλλά έχει έσοδα κατευθείαν από την διαχείριση των streams του).
Αυτό που δείχνει να προκύπτει είναι πως στη Κύπρο οι αρμόδιες Αρχές θα ενημερώσουν τους εν λόγω δημιουργούς περιεχομένου και θα υπάρξουν υποδείξεις για την ορθή πρακτική των αναρτήσεων τους σε μια μεταβατική περίοδο χάριτος. Από εκεί και πέρα αν δεν υπάρχει συμμόρφωση θα προβλέπονται πρόστιμα από την Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή -αρμόδια για ζητήματα προστασίας και ανταγωνισμού.
Άγρια Δύση του content
Στη Κύπρο με εξαίρεση τις «παραδοσιακές» κατηγορίες influencers (fashion & styling, beauty, foody, lifestyle, fitness, travel) η αναδυόμενη τάση στη δημιουργία περιεχομένου εδράζεται στην υποκατηγορία lifestyle που αφορά στη μητρότητα και δη στις νέες μητέρες. Πηγές με γνώσεις της ιδιαίτερης αυτής αγοράς αναφέρουν στην «Κ» πως οι Κύπριοι influencers ουσιαστικά απασχολούνται στο macro επίπεδο της επιρροής έχοντας ουσιαστικά αρκετούς ακόλουθους αλλά όχι εξειδικευμένη θεματολογία και αμιγώς στοχευμένο κοινό. Η «ταρίφα» κυμαίνεται μεταξύ 50 ευρώ για απλές αναρτήσεις και φτάνει, σε ορισμένες περιπτώσεις, μέχρι και τις 5.000 ευρώ -για ένα πακέτο ουσιαστικά διαφήμισης που εξυπηρετεί το εκάστοτε brand. Φυσικά λόγω μεγέθους της Κύπρου και αγοράς η συχνότερη πρακτική είναι αυτή της ανταλλακτικής διαφήμισης -με ουσιαστική παραχώρηση προϊόντων έναντι περιεχομένου.
Στη Κύπρο, προς το παρόν, τέλος δεν υπάρχει η πιο concrete πτυχή της παραγωγής περιεχομένου όπως τα streams με ακραίο content που ευδοκιμούν στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, φτάνοντας μάλιστα στη πρώτη περίπτωση σε συλλήψεις και προφυλακίσεις για εμπορία προσώπων και εκμετάλλευση ΑΜΕΑ ατόμων.
Και η τυποποίηση
Ο φορέας ελέγχου διαφήμισης στη Κύπρο (ΦΕΔ) πρόσφατα απέστειλε εγκύκλιο όπου για πρώτη φορά ορίζεται η έννοια του influencer και του influencer marketing.
Αυτό ορίζεται ως.
Influencers: ανεξάρτητοι υποστηρικτές (endorsers) τρίτων που διαμορφώνουν τη στάση του κοινού μέσω blogs, αναρτήσεων, tweets και της χρήσης μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Για τους σκοπούς αυτού του Οδηγού, η έννοια του influencer περιλαμβάνει κάθε πρόσωπο, αληθινό ή εικονικό (virtual influencer), που δραστηριοποιείται σε οποιαδήποτε διαδικτυακή πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, Instagram, TikTok, YouTube κ.α. και μπορεί να ονομάζεται με διαφορετικές ονομασίες ανάλογα με την πλατφόρμα, όπως vlogger, blogger, creator, uploader κ.α.
Influencer Marketing: το περιεχόμενο που αναρτάται από τους influencers ορίζεται ως επικοινωνία marketing όταν ο διαφημιζόμενος ή οποιοδήποτε πρόσωπο, νομικό ή φυσικό, λειτουργεί κατ' εντολή ή για λογαριασμό του, προσφέρει ανταμοιβή στον influencer, που μπορεί να είναι είτε απευθείας πληρωμή ή άλλου είδους αντάλλαγμα. Επιπρόσθετα, ο βαθμός ελέγχου του περιεχομένου από τον διαφημιζόμενο ή από οποιοδήποτε πρόσωπο λειτουργεί κατ' εντολή ή για λογαριασμό του («συντακτικός έλεγχος») αποτελεί επίσης ένα στοιχείο που μπορεί να βοηθήσει στον καθορισμό του περιεχομένου ενός influencer ως επικοινωνία marketing. Τονίζεται όμως ότι, απαιτείται γνωστοποίηση ακόμη και αν το περιεχόμενο του influencer είναι αμερόληπτo ή/και προέρχεται πλήρως από τον influencer, εφόσον υπάρχει ανταμοιβή.
