Kathimerini.gr
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΜΑΡΙΝΑ ΠΑΠΑΤΣΩΝΗ
Πτήσεις µε αερόστατο, υπόγειες πόλεις και σεληνιακά τοπία σε ένα χορταστικό ταξίδι στον χρόνο.
Η Καππαδοκία είναι από τα λίγα μέρη στον κόσμο που προσφέρουν απόκοσμες εικόνες και αυθεντικές εμπειρίες που σε γυρίζουν πίσω στον χρόνο, χωρίς να χρειαστεί να κάνεις ένα μακρινό ταξίδι για να τις ζήσεις. Πρόκειται για έναν εύκολο και σχετικά κοντινό προορισμό, για τον οποίο αρκούν τέσσερις ημέρες – αξίζει ωστόσο να του αφιερώσετε περισσότερες, αν έχετε τη δυνατότητα.
Η χώρα των όμορφων αλόγων
Η Καππαδοκία είναι ένας τόπος πολλαπλών θρύλων και πολιτισμών στο κέντρο της Μικράς Ασίας. Περιβάλλεται μάλιστα από ένα είδος μυστηρίου, ακόμα και όσον αφορά την προέλευση της ονομασίας της. Υπάρχουν αρκετές ετυμολογίες της λέξης «Καππαδοκία», η επικρατέστερη των οποίων είναι ότι την ονομασία την έδωσαν οι Πέρσες και σημαίνει «η χώρα των όμορφων αλόγων». Οι ντόπιοι έχουν βγάλει το δικό τους παρατσούκλι γι’ αυτή τη μαγική περιοχή: την αποκαλούν «νεραϊδοκαμινάδες», από τα ιδιαίτερα σχήματα των βράχων.
Σεληνιακό τοπίο
Ένα οροπέδιο γεμάτο από ηφαιστειακά πετρώματα είναι η πρώτη μας εικόνα. Ένα τοπίο που δημιουργήθηκε από τις εκρήξεις των ηφαιστείων, οι οποίες συνεχίστηκαν ακατάπαυστα για 10 εκατομμύρια χρόνια, μέχρι το 2000 π.Χ. Η λάβα απλώθηκε, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, σε επιφάνεια μεγαλύτερη των 100 χλμ., δημιουργώντας τις εντυπωσιακές μορφολογικές συνθέσεις που αποτελούν το σεληνιακό τοπίο της Καππαδοκίας. Από παντού ξεπροβάλλουν μοναδικοί βραχώδεις σχηματισμοί, που μοιάζουν με μανιτάρια, με σφήνες, με μαχαίρια, με λουλούδια και με ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε. Το θέαμα είναι μαγευτικό και από μόνο του λόγος για να πας στην Καππαδοκία.
Ένα χωριό με... ρεσεψιόν
Σουίτα στο Argos Cappadocia, ένα ολόκληρο χωριό που μετατράπηκε σε πολυτελές ξενοδοχείο.
Mείναμε στο Argos in Cappadocia, ένα πολύ ιδιαίτερο ξενοδοχείο-χωριό στην πόλη Uchisar. Αποτελείται από αρχοντικά του 11ου αιώνα, που έχουν μετατραπεί σε σουίτες και δωμάτια, και από ένα μοναστήρι της ίδιας εποχής, το οποίο λειτουργεί ως χώρος εκδηλώσεων. Η ιστορία του ξενοδοχείου είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Το 1969, ο σημερινός ιδιοκτήτης του αγόρασε ένα αρχοντικό για να το ανακαινίσει και να κατοικήσει εκεί. Κατά τη διάρκεια των εργασιών ανακάλυψε το μοναστήρι του 11ου αιώνα και αποφάσισε να δημιουργήσει ένα σύμπλεγμα καταλυμάτων που μοιράζονται την υποδοχή και τους κοινόχρηστους χώρους – ιδέα που θα μπορούσε να λειτουργήσει εξαιρετικά και για την αναγέννηση πολλών εγκαταλελειμμένων χωριών της Ελλάδας. Eκεί συναντήσαμε την Αϊσέλ, που εργάζεται στο ξενοδοχείο: «Έχω γεννηθεί στο Αμβούργο», μας λέει, «όμως οι ρίζες μου είναι από εδώ. Ο παππούς μου έφυγε τη δεκαετία του 1950 και πήγε στο Αμβούργο, αλλά εγώ πάντα ήθελα να γυρίσω στον τόπο μου. Ο τουρισμός μού έχει δώσει αυτή τη δυνατότητα».
Στο Argos η εμπειρία δεν είναι ξενοδοχειακή, αλλά κομμάτι των όσων βλέπεις και ζεις στην Καππαδοκία. Αισθάνεσαι ότι μένεις σε ένα χωριό με εστιατόρια και μπαρ που προσφέρουν εκπληκτική θέα στην Κοιλάδα των Περιστεριών. Μέρος του ξενοδοχείου είναι και το υπόγειο κελάρι του, το μεγαλύτερο της Τουρκίας, το οποίο διαθέτει κρασιά δικής τους παραγωγής. Από τις πιο «δυνατές» στιγμές που ζήσαμε ήταν και η συναυλία στο μοναστήρι με έργα κλασικών, όπως ο Μπαχ και ο Μότσαρτ, αλλά και Τούρκων συνθετών.
Ουχισάρ και Γκιόρεμε
Oι δύο πιο παλιές, αλλά και πιο ενδιαφέρουσες πόλεις για να μείνετε είναι το Γκιόρεμε (Goreme) και το Ουχισάρ (Uchisar), το οποίο και προτιμώ για την ηρεμία που αποπνέει. Βρίσκονται σε κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο, με την Κοιλάδα των Περιστεριών να απλώνεται ανάμεσά τους.
Στο τοπίο κυριαρχούν οι τεράστιοι βράχοι, διάτρητοι από σπηλιές, στις οποίες είτε φωλιάζουν περιστέρια είτε αποτελούν αποθήκες των κατοίκων. Και οι δύο πόλεις διαθέτουν ξενοδοχεία χτισμένα μέσα στους βράχους.
Στο Γκιόρεμε βρίσκεται το Υπαίθριο Μουσείο (Goreme Open – Air Museum), που συγκαταλέγεται στα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Στην ουσία αποτελείται από μια έκταση γεμάτη σπηλιές, με την ίδια μορφολογία που συναντάται και στην υπόλοιπη Καππαδοκία, και περάσματα που οδηγούν σε εκκλησίες και αίθουσες συνεστιάσεων. Εκεί ζούσαν κάποτε περίπου 500 μοναχοί. Ο μοναχισμός στην περιοχή ξεκίνησε τον 4ο αιώνα και διήρκεσε μέχρι τον 13ο.
Η Σκοτεινή Εκκλησία στο Goreme Open – Air Museum, το οποίο συγκαταλέγεται στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. (Φωτογραφία: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)
Από τους χτισμένους μέσα στις σπηλιές ναούς ξεχωρίζει η Σκοτεινή Εκκλησία (Karanlik Kilise) με αγιογραφίες του 11ου αιώνα. Μικρή, αλλά ενδιαφέρουσα είναι και η εκκλησία του Αγίου Βασιλείου της Καισάρειας. Εξηγώ στον οδηγό μας ότι στην Ελλάδα θεωρούμε ότι αυτός φέρνει τα δώρα την Πρωτοχρονιά και εντυπωσιάζεται. «Δεν έχετε δηλαδή, όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη, τον Άγιο Νικόλαο, που φέρνει τα δώρα τα Χριστούγεννα;» ρωτά με απορία.
Δουλεύοντας τον πηλό
Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε την Άβανο (Avanos), που είναι λιγότερο τουριστική από το γειτονικό Γκιόρεμε και έχει κρατήσει τον παραδοσιακό της χαρακτήρα. Πόλος έλξης εδώ είναι η κεραμική. Επισκεφτείτε ένα από τα τοπικά μαγαζιά και ζητήστε να σας μυήσουν στην τέχνη της αγγειοπλαστικής, ώστε να κατασκευάσετε το δικό σας αντικείμενο από πηλό.
Η ελληνόφωνη Σινασός
Η Σινασός υπήρξε ένα από τα ελληνόφωνα χωριά της Καππαδοκίας. (Φωτογραφία: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)
Η Σινασός (Μustafapasa) υπήρξε ένα από τα δεκαέξι-δεκαοκτώ ελληνόφωνα χωριά της Καππαδοκίας και αποτέλεσε εστία ελληνικού πολιτισμού. Πριν από την ανταλλαγή των πληθυσμών (1923), είχε 3.000 Έλληνες κατοίκους και 500 Τούρκους.
Στον δρόμο για τη Σινασό συναντάμε μια μικρή σχετικά εκκλησία, που είναι ταυτόχρονα ορθόδοξη χριστιανική και τζαμί. Ο Αλί, ο οδηγός μας, μας λέει ότι κάτι τέτοιο είναι πολύ σύνηθες στην περιοχή. Μέχρι το 1923 χριστιανοί και μουσουλμάνοι συμβίωναν ειρηνικά, και απόδειξη είναι αυτοί οι τόποι λατρείας. Στην εκκλησία πραγματοποιούνταν λειτουργίες και για τους χριστιανούς και για τους μουσουλμάνους, αλλά σε διαφορετικές ώρες.
Η ιστορία του Ελληνισμού της Καππαδοκίας είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο και, αν θέλετε να καταλάβετε περισσότερα και να αναζητήσετε τα χνάρια αυτής της σημαντικής περιόδου της ιστορίας, θα χρειαστείτε σίγουρα περισσότερες ημέρες. Στη Σινασό αξίζει να πάτε για φαγητό στο Παλιό Ελληνικό Σπίτι (oldgreekhouse.com). Xτίστηκε το 1800 και είχε Έλληνα ιδιοκτήτη. Από το 1938 ανήκει σε μια τουρκική οικογένεια, η οποία πολύ αργότερα το μετέτρεψε σε ξενοδοχείο και εστιατόριο – η κουζίνα του μάλιστα είναι από τις πιο φημισμένες της Καππαδοκίας. Στον επάνω όροφο του κτιρίου έχει διατηρηθεί η παλιά επίπλωση, που σου δίνει την αίσθηση σπιτιού του 18ου αιώνα.
Trekking στην Κοιλάδα των περιστεριών
Η πεζοπορία στην Κοιλάδα των Περιστεριών είναι από τις ωραιότερες δραστηριότητες. (Φωτογραφία: Imke Lass/laif)
Aπό τις ωραιότερες εμπειρίες του ταξιδιού στην Καππαδοκία είναι σίγουρα οι πεζοπορικές διαδρομές. Εμείς ακολουθήσαμε δύο, αμφότερες στην Κοιλάδα των Περιστεριών. Περπατάς σε ένα σεληνιακό τοπίο, όπου όλα είναι λευκά. Τα πετρώματα, σε διάφορα σχήματα, επιτρέπουν στη φαντασία να καλπάσει και να σκαρφιστεί ονόματα ανάλογα με τη μορφή τους. Βράχια που μοιάζουν με αμμόλοφους σε προκαλούν να τα κατακτήσεις. Πέτρα, σκόνη και λάβα, που έχουν γίνει ένα σώμα μέσα στα χρόνια, δημιουργούν εικόνες που εντυπώνονται για πάντα στη μνήμη.
Η Καππαδοκία από αέρος
Βάλτε στην ατζέντα του ταξιδιού μια βόλτα με αερόστατο. Εμείς ξυπνήσαμε στις 4.30 τα ξημερώματα, για να είμαστε στις 7 π.μ. στο σημείο συνάντησης και να πετάξουμε στα 1.000 πόδια μαζί με άλλα 100 αερόστατα, απολαμβάνοντας την ανατολή. Η εμπειρία ξεπέρασε τις προσδοκίες μας. Περιμέναμε να δούμε απλώς τη θέα από ψηλά, αλλά η έκπληξη ήρθε από χαμηλά, όταν κατεβήκαμε στο ύψος των πέτρινων σχηματισμών και αντικρίσαμε μια διαφορετική οπτική αυτού του απίστευτου τοπίου. Το κόστος είναι τσιμπημένο (160 δολάρια το άτομο με τη Royal Balloon που επιλέξαμε εμείς, royalballoon.com), όμως αξίζει και με το παραπάνω. Σε κάθε περίπτωση, φροντίστε να προτιμήσετε μια καλή εταιρεία και να κάνετε την προκράτηση για τις πρώτες ημέρες του ταξιδιού σας, γιατί συχνά οι προγραμματισμένες πτήσεις αναβάλλονται λόγω καιρού.
Υπόγειες πόλεις
Περιήγηση στη Μαλακοπή, μία από τις δεκάδες υπόγειες πόλεις της Καππαδοκίας. (Φωτογραφία: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)
Μετά τα 1.000 πόδια πάνω από τη γη, θα κατεβείτε στα 80 μέτρα κάτω από τη γη. Ο Ξενοφών ανέφερε στα γραπτά του ότι στην Ανατολή οι άνθρωποι ζούσαν σε υπόγειες πόλεις. Δεκάδες υπόγειες πόλεις έχουν ανακαλυφθεί στην Καππαδοκία, οι οποίες χτίστηκαν περίπου το 2000 π.Χ. και συνδέονται μεταξύ τους με υπόγειες στοές. Επισκεφτήκαμε τη Μαλακοπή (Derinkuyu), μία από τις μεγαλύτερες, που εκτείνεται σε μήκος 4 χλμ. και βάθος 60 μ. Υπολογίζεται ότι εδώ ζούσαν περίπου 20.000 άνθρωποι. Μόνο ένα μέρος της είναι επισκέψιμο. Αποθήκες τροφίμων, αίθουσες συνεδριάσεων, στάβλοι, παγίδες για τους εχθρούς και ειδικά συστήματα εξαερισμού που μετέφεραν οξυγόνο από την επιφάνεια επέτρεπαν στους κατοίκους να μείνουν μέχρι και έξι εβδομάδες στα έγκατα της γης. Μεταξύ άλλων, χρησιμοποιήθηκαν ευρέως από τους χριστιανούς στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τις διώξεις. Γενικότερα οι υπόγειες πόλεις παρέμεναν μέχρι το 1963 κοινό μυστικό για τους κατοίκους της Καππαδοκίας, αλλά ήταν άγνωστες για τον υπόλοιπο κόσμο. Μετά το 1963, οπότε και η τουρκική κυβέρνηση επιχείρησε να προσελκύσει τουρισμό, άνοιξαν για το κοινό.
Τα περιστέρια της Καππαδοκίας
Η Καππαδοκία πρέπει να είναι το μέρος που έχει «λατρέψει» τα περιστέρια όσο κανένα στον κόσμο. Μικρές τρύπες στα βράχια την έχουν μετατρέψει σε έναν μεγάλο περιστεριώνα. Τα πουλιά αυτά ήταν ο ταχυδρόμος της παλιάς εποχής, αλλά και βασικός τροφοδότης της τοπικής οικονομίας. Οι κουτσουλιές τους αποτελούσαν το σημαντικότερο ανταλλακτικό «νόμισμα», μια που χρησιμοποιούνταν είτε ως λίπασμα είτε ως βάση για το χρώμα και την κόλλα, κ.ά. Δύο σακούλες με κουτσουλιές αντιστοιχούσαν σε μία σακούλα αλάτι, επίσης πολύτιμο προϊόν κάποτε στην ευρύτερη περιοχή.
Τα χαμάμ
Μετά τις κουραστικές πεζοπορίες κάντε δώρο στον εαυτό σας ένα τούρκικο χαμάμ, είτε στο ξενοδοχείο σας είτε σε ιδιωτικό λουτρό – υπάρχουν πολλά και παντού. Είναι μια ιδιαίτερη εμπειρία, η οποία έχει τις ρίζες της στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και απευθύνεται και σε παιδιά από 7 ετών και πάνω.
Στροβιλιζόμενοι δερβίσηδες
Απολαυστικό θέαμα με στροβιλιζόμενους δερβίσηδες στο Saruhan Caravanserai. (Φωτογραφία: ΙΝΕΣ ΣΑΛΤΙΕΛ, ΚΩΣΤΑΣ ΤΑΜΠΟΥΡΑΚΗΣ)
Στο Saruhan Caravanserai (sarihan1249.com), στα περίχωρα της Αβάνου, θα έχετε την ευκαιρία να παρακολουθήσετε δερβίσηδες να χορεύουν. Σε ένα κτίριο του 1249 που λειτούργησε στο παρελθόν ως Καραβάν Σαράι, δηλαδή ως χάνι για τους εμπόρους που έκαναν τον Δρόμο του Μεταξιού, φιλοξενείται μια μοναδική ωριαία παράσταση, πολύ διαφορετική από οτιδήποτε έχετε δει μέχρι τώρα. Παραπέμπει περισσότερο σε θρησκευτική τελετή παρά σε ψυχαγωγικό θέαμα. Χρήσιμο είναι να πάτε διαβασμένοι, μελετώντας από πριν το νόημα των τεσσάρων ενοτήτων του χορού των δερβίσηδων, ο οποίος συμβολίζει τον εξαγνισμό του ανθρώπινου πνεύματος.
