Kathimerini.gr
Οι ασύγκριτης ομορφιάς εικόνες που αντικρίζει όποιος επισκεφτεί τα ανατολικά Άγραφα και τη Λίμνη Πλαστήρα κρύβουν μικρά και μεγάλα μυστικά. Πίσω από κάθε μαγευτικό τοπίο και τοποθεσία, μικρές μα σημαντικές ιστορίες συνθέτουν ένα ιδιαίτερα γοητευτικό σύνολο που αξίζει κανείς να γνωρίσει. Η ανοιξιάτικη εξόρμησή μας στην περιοχή μάς χάρισε συναρπαστικές εμπειρίες και πολύτιμες γνώσεις. Από τις κινηματογραφικής πλοκής μυστικές αποστολές στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τις παρακινδυνευμένες αποδράσεις μοναχών μέχρι τα παραμυθένιας ομορφιάς φαράγγια, πλούσια σε νερά να δίνουν ζωή σε παλιούς νερόμυλους, και τις ξεχωριστές νοστιμιές που έρχονται από τα παμπάλαια χάνια της περιοχής ή τις εξορμήσεις για σπάνια μανιτάρια στα πυκνά δάση των Αγράφων, που υψώνονται πάνω από τα χωριά της λίμνης.
ΣΤΑΣΗ 1η
Η Λίμνη Πλαστήρα και το μυστικό συμμαχικό αεροδρόμιο
Από τις πλαγιές των ανατολικών Αγράφων η εικόνα της λίμνης Πλαστήρα είναι εκπληκτική, ιδιαίτερα με καθαρή ατμόσφαιρα. Μπορεί κανείς να δει τα ακίνητα νερά να καθρεφτίζουν τις πλαγιές, να δει τα φιορδ και τις πράσινες όχθες της και στο βάθος τον καρδιτσιώτικο κάμπο, με φόντο πίσω τους τις πάντα χιονισμένες κορυφές του Ολύμπου.
Αγροικίες μέσα στο δάσος που χρησιμοποιούν κυρίως οι βοσκοί. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)
Πριν από τον σχηματισμό της λίμνης, όμως, το 1959, την έκτασή της κάλυπτε το οροπέδιο της Νεβρόπολης, όνομα που πήρε από τον μεγάλο αριθμό νεαρών ελαφιών. Η έκταση αυτή που τη διέτρεχε ο ποταμός Ταυρωπός (Μέγδοβας) φιλοξενούσε στα χρόνια της γερμανικής κατοχής το περίφημο αεροδρόμιο της Νεράιδας. Ήταν ένα μυστικό αεροδρόμιο που εμπνεύστηκαν οι Βρετανοί στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και κατασκεύασαν Έλληνες μηχανικοί, ώστε να ανεφοδιάζονται τα συμμαχικά αεροσκάφη στην πορεία τους προς τη Μέση Ανατολή. Το αεροδρόμιο λειτουργούσε κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη των Γερμανών, μόνο τις νυχτερινές ώρες: φωτιζόταν με λάμπες θυέλλης που τις άναβαν όποτε έστελνε σήμα ένα αεροσκάφος ότι πλησιάζει, και τις έσβηναν αμέσως μετά. Για να μη γίνεται αντιληπτό το αεροδρόμιο την ημέρα, αντάρτες και κάτοικοι της περιοχής έκοβαν δέντρα από τα γύρω δάση, τα έμπηγαν στον αεροδιάδρομο για να τον καλύψουν και, όταν νύχτωνε και αναμένονταν αεροπλάνα, τα έβγαζαν από το χώμα και αποκάλυπταν το χώρο προσγείωσης. Οι ναζί αντιλήφθηκαν πολύ αργότερα την ύπαρξή του και, για αντίποινα, κατά την προσφιλή τους συνήθεια, έκαψαν τα χωριά Μεσενικόλα, Πεζούλα κ.ά., και βομβάρδισαν το αεροδρόμιο.
Με την κατασκευή το 1959 του Φράγματος Ταυρωπού –όραμα του Καρδιτσιώτη στρατιωτικού και πολιτικού Νικόλαου Πλαστήρα– ολόκληρο το οροπέδιο Νεβρόπολης καλύφθηκε με νερά, σχηματίζοντας μερικά από τα ομορφότερα τοπία στην Ελλάδα. Η λίμνη βρίσκεται σε υψόμετρο 750 μ. και έχει έκταση 24 τ.χλμ. και μέγιστο βάθος 60 μ. Το σπάνιο ανάγλυφο στις όχθες της είναι ιδανικό για ποδηλασία, ιππασία γύρω από τη λίμνη, πεζοπορία, τοξοβολία, τρέξιμο, ενώ στα ήρεμα νερά της μπορεί κανείς να απολαύσει βόλτες με υδροποδήλατο και κανό-καγιάκ.
Info: Tavropos Activities, τηλ. 24410-92552, 6977-740.066, tavropos.com
ΣΤΑΣΗ 2η
ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΕΛΕΚΗΤΗΣ
Κυριολεκτικά σκαμμένη στο βράχο, η Μονή Παναγίας Πελεκητής έξω από το χωριό Καρίτσα. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)
Είναι χτισμένη στα 1.400 μ. υψόμετρο, σε απόκρημνη χαράδρα βορειοδυτικά του χωριού Καρίτσα και η πρόσβαση είναι εύκολη με αυτοκίνητο αλλά και με πεζοπορία. Χτίστηκε τον 16ο αιώνα και το όνομα Πελεκητή το έλαβε καθώς το μεγαλύτερο μέρος της μονής είναι πελεκημένο στους βράχους, σε τέσσερα επίπεδα, πολύπλοκο, δαιδαλώδες και μυστηριακό πέτρινο συγκρότημα. Από τα μικροσκοπικά της παράθυρα, η θέα στη χαράδρα και τη λίμνη κόβει την ανάσα, ενώ συναρπαστική είναι και η εικόνα της... εξόδου διαφυγής, ενός κατακόρυφου φρεατίου μέσω του οποίου διέφευγαν οι μοναχοί κάθε φορά που οι Οθωμανοί επέδραμαν στη μονή. Την κατασκευή της μονής, φυσικά, συνοδεύουν θρύλοι σχετικά με τη συμμετοχή της ίδιας της Παναγίας η οποία υπέδειξε το πού και πώς θα χτιστεί αλλά και πού να σκάψουν οι μάστορες για να βρουν νερό, απαραίτητο για το χτίσιμο της μονής και για την επιβίωση των μοναχών. Οι όμορφες τοιχογραφίες ολοκληρώθηκαν το 1666. Στο μισοσκόταδο της μονής υποβάλλουν τον επισκέπτη, καθώς φωτίζονται μονάχα από κεριά και καντηλέρια και το λιγοστό φως του ήλιου που μπαίνει από τυχαίες σχισμές των βράχων. Η μονή έχει ανακηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο, αν και δυστυχώς πολλά από τα πολύτιμα κειμήλια και χειρόγραφα της πλουσιότατης βιβλιοθήκης της έχουν κλαπεί. Σήμερα, ανακαινισμένη και επιβλητική, γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο και δέχεται αμέτρητους προσκυνητές από την Ελλάδα και τα Βαλκάνια.
Info: Ιερά Μονή Παναγίας Πελεκητής, Νεβρόπολη Αγράφων: Θα φτάσετε οδηγώντας στον επαρχιακό δρόμο που συνδέει το Νεοχώρι με την Καρίτσα και, λίγο πριν μπείτε στο χωριό, ακολουθείτε την παράκαμψη δεξιά.
•Ώρες λειτουργίας-επισκέψεις: Καθημερινά 10.30-16.00, τηλ. 24410-94747
ΣΤΑΣΗ 3η
ΜΑΝΙΤΑΡΟΕΞΟΡΜΗΣΗ ΣΤΑ ΔΑΣΗ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ
Ο Γιώργος Καραντώνης, έμπειρος μανιταροσυλλέκτης, σε αναζήτηση σπάνιων άγριων μανιταριών στα πυκνά δάση γύρω από το Νεοχώρι. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)
Τα Άγραφα δεν είναι διάσημος μανιταρότοπος, δεν θα αργήσει όμως να γίνει, αφού ειδικοί και συλλέκτες έχουν εντοπίσει εκεί ένα πλήθος από άγρια μανιτάρια, ενδημικά και μη. Το διασημότερο –και, όπως λέγεται, ένα από τα πιο νόστιμα– είναι το μαρτούλι ή αλλιώς υγροφόρος ο μαρτιάτικος (Hygrophorus marzuolus). Είναι ένα ημιυπόγειο μανιτάρι, χωμένο συνήθως μέσα σε ένα παχύ στρώμα από καταπράσινα βρύα και απαιτεί έμπειρο μάτι για να το εντοπίσει. Εκατοντάδες μανιταρόφιλοι συγκεντρώνονται στα δάση γύρω από το κεφαλοχώρι της λίμνης Πλαστήρα, Νεοχώρι, στη μεγάλη γιορτή που διοργανώνει κάθε χρόνο ο Σύλλογος «Μανιταρόφιλοι Θεσσαλίας», κάθε χρόνο μεταξύ 25ης Μαρτίου και Πάσχα, τότε δηλαδή που το πεντανόστιμο αυτό μανιτάρι είναι στα καλύτερά του. Ο φετινός εορτασμός δυστυχώς ακυρώθηκε, λόγω των έκτακτων μέτρων που έλαβαν οι τοπικές αρχές λόγω της εξάπλωσης του κορονοϊού. Πάντως, ο τοπικός εκπρόσωπος της περιοχής, ο νεαρός συλλέκτης Γιώργος Καραντώνης, στο όμορφο καφέ «Άρτεμις» που διατηρεί στο Νεοχώρι (τηλ. 24410-93444), σερβίρει μανιτάρια γλυκό κουταλιού που φτιάχνει η μητέρα του. Παρά την ακύρωση της φετινής μανιταροεξόρμησης, είναι πάντα πρόθυμος να δείξει στους επισκέπτες μονοπάτια και δρόμους στο πανέμορφο δάσος πέριξ του χωριού και να δώσει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για αξέχαστες βόλτες και διαδρομές.
Info: - «Μανιταρόφιλοι Θεσσαλίας», τηλ. 6974-601730, facebook/ΜΑΝΙΤΑΡΟΦΙΛΟΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - Artemis Cafe, Νεοχώρι, Λίμνη Πλαστήρα, τηλ. 24410-93444
ΣΤΑΣΗ 4η
ΟΙ ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΝΕΡΟΜΥΛΟΙ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ
Παρθένα δάση και τρεχούμενα νερά, τα τοπία στις πλαγιές των ανατολικών Αγράφων είναι παραμυθένια. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)
Τα ορμητικά νερά από ποτάμια, παραποτάμους και χειμάρρους του Πάμισσου ποταμού, στις πλαγιές των Αγράφων, έχουν εδώ και αιώνες γίνει η κινητήρια δύναμη των νερόμυλων της περιοχής, για το άλεσμα του σταριού και κυρίως του καλαμποκιού που τόσο αγαπούν στα Άγραφα. Το καλαμποκάλευρο, ψιλό ή χοντρό σαν μπομπότα, είναι πανταχού παρόν σε ένα πλήθος από συνταγές, από τον εμβληματικό πλαστό και την μπατζίνα που θα δοκιμάσετε σε όλες τις ταβέρνες, ψησταριές και εστιατόρια, μέχρι στις παναρισμένες με αυτό ποταμίσιες πέστροφες.
Ποδήλατο, τοξοβολία, κανό-καγιάκ, υδροποδήλατο, πεζοπορία, ιππασία. Οι δραστηριότητες δεν λείπουν γύρω από τις όχθες της λίμνης Πλαστήρα. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)
Αν κυκλοφορήσει κανείς με αυτοκίνητο στις πλαγιές των Αγράφων πάνω από τη Λίμνη Πλαστήρα, είναι αδύνατον να μη σταματήσει σε μικρά φαράγγια που τα διατρέχουν ποτάμια και ρυάκια, για να θαυμάσει εικόνες που θυμίζουν παραμύθι. Κάπου εκεί βρίσκεται και η πραγματικότητα. Μικροί νερόμυλοι και ντριστέλες (νεροτριβές για το πλύσιμο ρούχων και χαλιών μόνο με τον στροβιλισμό και την δύναμη του νερού) λειτουργούν κανονικά, κάποια από αυτά ανακαινισμένα, όπως ο νερόμυλος του Παντελή Σαγάνη στο Ανθοχώρι, και αλέθουν με ταχείς ρυθμούς (και ουρά αναμονής), κυρίως το καλαμπόκι, μέχρι και 200 κιλά αλεύρι την ημέρα. Το καλαμποκάλευρό τους θα το αγοράσετε στους ίδιους τους μύλους αλλά θα το εντοπίσετε και στα παντοπωλεία στους Σοφάδες, στο Μουζάκι και στην Καρδίτσα.
Info: Παραδοσιακός Νερόμυλος Κέδρου (Γεώργιος Παπαγεωργίου), Κέδρος Καρδίτσας, τηλ. 24430-81363 & 6978-416775
-Μύλοι Πυρροντζέλλο, Λουτρό Καρδίτσας, τηλ. 24430-51389. Νερόμυλος Παντελή Σαγάνη, Ανθοχώρι Καρδίτσας. Επισκέψεις κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας
ΣΤΑΣΗ 5η
ΤΑΒΕΡΝΑ «ΤΟ ΤΣΑΡΔΑΚΙ»
Στο Τσαρδάκι, μία από τις πιο παλιές ταβέρνες της λίμνης Πλαστήρα, απολαμβάνουμε λιχουδιές της περιοχής μαγειρεμένες στον ξυλόφουρνο. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)
Το Τσαρδάκι, στην ανατολική όχθη της λίμνης, διατηρεί την ίδια αισθητική από το 1939, όταν λειτουργούσε ως χάνι. Ο κατοπινός ιδιοκτήτης, Γιάννης Κορομπίλιας, που το αγόρασε το 1956, το μετέτρεψε σε ταβέρνα, ενώ ο γιος του Βασίλης, 80χρονος σήμερα, συνεχίζει το έργο, πλέον μαζί με την κόρη του Σταυρούλα και τον άντρα της Μπάμπη. Παρασκευάζουν μόνοι τους τουρσιά, σάλτσες, αλλαντικά, αλοιφές, γλυκά. Σήμα κατατεθέν της κουζίνας, τα εκπληκτικά αρνίσια παϊδάκια –σπεσιαλιτέ του κυρίου Βασίλη– και η σαλάτα με τουλάχιστον 15 υλικά! Διάσημα τα μαγειρευτά/ψητά στον ξυλόφουρνο, όπως τα ρεβίθια με μελιτζάνες και οι γίγαντες με παστουρμά: τα όσπρια καλοχυλωμένα και πεντανόστιμα, το ζουμί μελάτο, οι δοσολογίες ισορροπημένες. Χειροποίητο τουρλού τουρσί, νοστιμότατη ψητή πατατοσαλάτα με παντζάρι, τραγανό κεφαλοτύρι και λαδολέμονο με σαφράν, αρνίσια γλυκάδια στο τηγάνι, σκέτο λουκούμι, και σίγουρα πλαστός και εκπληκτική χορτόπιτα με ζυμωτό φύλλο. Επιδόρπιο-υπερπαραγωγή: «σεκλέτι» με γιαούρτι, φρούτα φρέσκα και ξερά σε σιρόπι, και ξηρούς καρπούς.
Info: Τιμή κατ’ άτομο: 12-17 ευρώ το άτομο χωρίς κρασί. Μοσχάτο, Λίμνη Πλαστήρα, τηλ. 24410-20024, Τετάρτη-Κυριακή 12.00-20.00 (Δευτέρα και Τρίτη κλειστά). Ανοιχτά όλες τις γιορτές και τις αργίες.
