Kathimerini.gr
ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗΣ
Φίλοι των road trips και πεζοπόροι συναντιούνται σε ομιχλώδεις αγρούς και στενά φιορδ, με θέα στα άγρια νερά του βόρειου Ατλαντικού.
Ξεκινάμε με αφορισμούς, προτού το «αντιτουριστικόν» του πράγματος σας ωθήσει να γυρίσετε σελίδα. Εάν δεν σας φτιάξουν το κέφι τα νησιά Φερόε, δεν είστε γνήσιος ταξιδιώτης. Φωτογράφος που δεν θα τον εμπνεύσουν για να δημιουργήσει ορισμένα από τα καλύτερα κάδρα του, δεν είναι αληθινός φωτογράφος. Περιπατητής που θα τα περιφρονήσει, καλύτερα να κυκλοφορεί στο εξής με αυτοκίνητο.
Tα δεκαοκτώ ομιχλώδη νησάκια του βόρειου Ατλαντικού δεν μοιάζουν με τίποτε άλλο στην Ευρώπη, εκτός πια κι αν τα κύματα σας έχουν φέρει στην Ισλανδία, στα γειτονικά Σέτλαντ ή στα Λοφούτεν του Καββαδία. Το αεροπλάνο από τη Δανία προσγειώνει τον επισκέπτη στο αεροδρόμιο του Σόρβαγκουρ μετά από πτήση δύο ωρών, ενώ υπάρχει και ακτοπλοϊκή σύνδεση με λιμάνια του ευρωπαϊκού Βορρά.
Το λιλιπούτειο Τόρσχαβν με τα πολύχρωμα σπίτια και τις μαρίνες είναι μία από τις μικρότερες, αλλά και ομορφότερες, πρωτεύουσες στον κόσμο.
Αλλά ποιος θέλει να θαλασσοδέρνεται στη Νορβηγική Θάλασσα, όταν μπορεί να φτάσει ξεκούραστος αεροπορικώς; Το χαμόγελο θα ζωγραφιστεί στα χείλη του από τα πρώτα κιόλας χιλιόμετρα στην κακοτράχαλη νήσο Βάγκαρ. Ειδικά αν βάλει πλώρη προς τα βόρεια, αντί να κινήσει απευθείας για τη λιλιπούτεια πρωτεύουσα Τόρσχαβν.
Θα νοικιάσετε οπωσδήποτε αυτοκίνητο. Οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού Γκαλασάντουρ χρειάστηκε, βέβαια, να περιμένουν το σωτήριον έτος 2004 για να δουν δρόμο στον τόπο τους. Ο ταχυδρόμος τούς επισκεπτόταν άπαξ εβδομαδιαίως και έφτανε στον προορισμό του μετά από πέντε ώρες ποδαρόδρομο. Το θέαμα που αντίκριζε ήταν η ανταμοιβή του.
Τα νερά του καταρράκτη Μουλαφόσουρ πέφτουν κατευθείαν στα άγρια νερά του βόρειου Ατλαντικού.
Ο καταρράκτης Moυλαφόσουρ χύνεται απευθείας στον Ατλαντικό, με φόντο τα πολύχρωμα σπιτάκια και τα πρόβατα που βόσκουν αμέριμνα, ενώ ο επιβλητικός βράχος απέναντι τελειώνει απότομα μπροστά σε έναν γκρεμό 80 μέτρων. Ωσαννά για την ψηφιακή φωτογραφική μηχανή. Σε αλλοτινούς καιρούς, τα πρώτα τέσσερα πέντε φιλμ έφευγαν στο Γκαλασάντουρ, και άντε να βρεις να αγοράσεις καινούργια στα νησιά Φερόε...
Μια προσεκτική ματιά στον χάρτη φανερώνει την κοσμογονία που κάποτε συνέβη εδώ. Τα μεγάλα νησιά του συμπλέγματος ήταν ένα, αλλά κατακερματίστηκαν από δυνάμεις τις οποίες δεν χωράει το μυαλό. Πλέον, χωρίζονται από στενά φιορδ, των οποίων το πλάτος επιτρέπει την κατασκευή υποθαλάσσιων τούνελ. Τα νησιά βρίσκονται τόσο κοντά μεταξύ τους, που δεν καταλαβαίνεις ότι πέρασες από το ένα στο άλλο. Ορισμένες σήραγγες αποτελούν εμπειρία ζωής για τους επιβάτες, αφού δεν υπάρχει αρκετός χώρος για δύο ΙΧ δίπλα δίπλα. Οι ντόπιοι μηχανικοί φρόντισαν ώστε να υπάρχουν δεξιά και αριστερά μικρές εσοχές, γι’ αυτόν που δεν έχει προτεραιότητα. Όταν όμως έρχεται από απέναντι φορτηγό, οι υπόλοιποι κανόνες καταργούνται. Κάνεις στην μπάντα και περιμένεις αμίλητος. Και όλα αυτά συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, μέσα στο μισοσκόταδο. Ευτυχώς, οι πεζοί και τα πρόβατα αποφεύγουν τα ζοφερά τούνελ. Και οι δρόμοι είναι παντού θαυμάσιοι.
ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΒΑΤΩΝ
Η τελευταία απογραφή πληθυσμού έδειξε ότι στα Φερόε ζουν πιο πολλά πρόβατα από ό,τι άνθρωποι. Τα βλέπει κανείς παντού: στους αγρούς, στην πόλη, στους δρόμους, στην ακροθαλασσιά. Χορτάρι για μασούλημα υπάρχει άφθονο, ένεκα του βροχερού κλίματος, και αρκεί για να χορτάσουν όλα.
Τα φωτογενή προβατάκια βρίσκονται παντού και έχουν απόλυτη προτεραιότητα στους καλοφτιαγμένους δρόμους.
Η κτηνοτροφία αποτέλεσε πρωταρχική πηγή εισοδήματος για τους ντόπιους, από την εποχή που εποίκισαν τα νησιά οι Βίκινγκ (9oς αιώνας). To κρέας του φεροέζικου προβάτου μπορεί να προσγειωθεί στο πιάτο σας όταν βαρεθείτε τα ολόφρεσκα θαλασσινά, ενώ η επεξεργασία της προβιάς του δίνει υπέροχα πουλόβερ και κουβέρτες. Θρυλείται, άλλωστε, ότι η ίδια η ονομασία «Φερόε» προέρχεται από αρχαία νορβηγική λέξη που σημαίνει «πρόβατο».
Στα ανταριασμένα νερά που βρέχουν τη μήκους 1.117 χιλιομέτρων ακτογραμμή κολυμπούν φώκιες και φάλαινες. Ωστόσο, οι φυσιολάτρες έχουν μάτια μόνο για τα θαλασσοπούλια, και ιδίως για τη «φρατέρκουλα του Ατλαντικού» ή «θαλάσσιο παπαγάλο». Είναι λίγο αστεία στην όψη, απειλείται με εξαφάνιση και έχει βρει την Ιθάκη της σε ένα νησί με ονομασία που ακούγεται ελληνική: Μίκινες. Αγκυροβολημένες στο δυτικότερο άκρο του αρχιπελάγους, οι μικρές «Μυκήνες» είναι σχεδόν ακατοίκητες, αλλά πλημμυρισμένες από χιλιάδες ψιττακούς της θάλασσας. Θα φτάσετε με φέρι τους καλοκαιρινούς μήνες – τον χειμώνα διακόπτονται τα δρομολόγια. Τη συναναστροφή σας με τα άκακα πουλιά με το ασπρόμαυρο φτέρωμα, το κόκκινο ράμφος και τα πορτοκαλί «βατραχοπέδιλα» δεν θα την ξεχάσετε ποτέ.
ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑΔΕΣ
Το Τόρσχαβν, η μοναδική –ας πούμε– πόλη, βρίσκεται στον νότο του νησιού Στρέιμοϊ. Στην ευρύτερη περιοχή του ζουν οι 21.000 από τους 51.000 κατοίκους των Φερόε. Xτισμένο δίπλα στη θάλασσα, όπως όλοι οι οικισμοί τους, αποτελεί διοικητικό κέντρο των νησιών. Μια βόλτα στo παλιό κομμάτι του, το Τίνγκανες, θα σας φέρει μπροστά σε μια ξύλινη κόκκινη παράγκα, στην πόρτα της οποίας αναγράφονται ώρες επισκεπτηρίου: «Γραφείο πρωθυπουργού»! Το διπλανό σπιτάκι είναι το Υπουργείο Yγείας. Παραπέρα, το –μεγαλύτερο– Υπουργείο Αλιείας.
Τα Φερόε είναι από το 1948 αυτόνομη επαρχία της Δανίας και ως τέτοια χαράζουν τη δική τους εμπορική πολιτική. Το κοινοβούλιό τους ιδρύθηκε το 1856. Από την Κοπεγχάγη περιμένουν Άμυνα (εάν υποτεθεί ότι έχουν εχθρούς), Δικαιοσύνη και κυρίως χρήματα. Ο τουρισμός είναι η δεύτερη πλουτοπαραγωγική δραστηριότητα, μετά την αλιεία.
Ξενοδοχεία, ρεστοράν και μπαρ δεν υπάρχουν πολλά. Ωστόσο, στους Φεροέζους αρέσει να μετατρέπουν το σπίτι τους σε εστιατόριο τα απόβραδα του καλοκαιριού. Σκαρφίζονται το μενού, μαγειρεύουν, στρώνουν το τραπέζι και προσφέρουν πλούσιο σπιτικό δείπνο σε τιμή ευκαιρίας για τους τυχερούς που θα προφτάσουν να κάνουν κράτηση.
Στον φάρο του δυσπρόσιτου και σχεδόν ακατοίκητου νησιού Μίκινες, όπου βρίσκουν καταφύγιο χιλιάδες πουλιά.
Όταν λέμε «τιμή ευκαιρίας» για τα Φερόε, μη φανταστείτε τιμοκατάλογο ταβέρνας. Η ζωή εδώ είναι ακριβή. Ένα γεύμα τριών πιάτων σε κάποιο από τα κομψά εστιατόρια του Τόρσχαβν θα σας κοστίσει γύρω στα 80-100 ευρώ το άτομο, χωρίς κρασί.
Η μπίρα πλησιάζει τα 10 ευρώ, ενώ και η ενοικίαση αυτοκινήτου μπορεί να ξεπεράσει το 100άρικο ημερησίως. Θα χρειαστεί συνεπώς να κάνετε οικονομίες, εάν αποφασίσετε να ταξιδέψετε στα Φερόε. Τέσσερις με πέντε ημέρες φτάνουν για να τα ευχαριστηθείτε, αρκεί να πάτε καλοκαίρι, ειδάλλως θα βρεθείτε στο έλεος του καιρού και του σκοταδιού.
Ακόμα και στη διάρκεια μιας ημέρας, π.χ. την άνοιξη, οι συνθήκες μπορεί να αλλάξουν τέσσερις πέντε φορές. Θα ξεκινήσετε με μαύρα γυαλιά, το μεσημεράκι θα χρειαστείτε ομπρέλα, το απόγευμα θα πιείτε τον καφέ σας με λιακάδα, το βραδάκι θα επιστρέψετε μουσκίδι και αργά το βράδυ θα φορέσετε το μάλλινο πουλόβερ που μόλις αγοράσατε. Η θερμοκρασία σπάνια ξεπερνά τους 20 βαθμούς, ενώ η ηλιοφάνεια είναι θερινό προνόμιο. Μόλις χειμωνιάσει, πλακώνουν το κρύο και το βορινό έρεβος.
Τα μονοπάτια στα Φερόε είναι καλοχαραγμένα και διασχίζουν όλα τα μήκη και τα πλάτη των νησιών, ακόμα και των ακατοίκητων. Υπάρχουν για αρχαρίους, αλλά και για προχωρημένους. Τα προσπέκτους θα γράφουν δύο τρεις ώρες, αλλά εσείς θα υπολογίσετε τρεις τέσσερις, διότι θα σταματάτε συνεχώς για φωτογραφίες. Προσοχή όμως στον άνεμο και στο γλιστερό χορτάρι, εάν πέσετε σε ανάποδο καιρό. Θα χρειαστείτε καλά παπούτσια για περπάτημα, γερό αδιάβροχο και εκείνο το καλάθι του πικνίκ που ετοιμάσατε το πρωί στο δωμάτιο.
Τα κόκκινα ξύλινα κτίρια του Τίνγκανες, του παλιού Τόρσχαβν, στεγάζουν σήμερα κυβερνητικές υπηρεσίες.
Για τους καλομαθημένους όπως εμείς, ωστόσο, τα Φερόε είναι παράδεισος του road trip. Oι αποστάσεις είναι μικρές, οπότε μπορεί κάποιος να ταξιδέψει διαγώνια από το Τόρσχαβν έως τη βορειοανατολική άκρη του νησιού Βιντόι (μέχρι εκεί που πάει ο αμαξιτός δρόμος δηλαδή) σε ένα σκάρτο δίωρο.
Οι ποδοσφαιρόφιλοι θα κάνουν στάση στο Τόφτιρ για μια σέλφι στο ανεμοδαρμένο γηπεδάκι, που αποτελούσε λημέρι της Εθνικής Φερόε επί χρόνια, μέχρι που φτιάχτηκε σύγχρονο στάδιο στην πρωτεύουσα. Και ναι, η Ελλάδα ηττήθηκε από τους «ψαράδες» δύο φορές, το όχι και τόσο μακρινό 2014-5. Εντός και εκτός έδρας. Ακόμα το θυμούνται και γελάνε στα ποδοσφαιρικά στέκια του Τόρσχαβν.
Όλοι μιλάνε άψογα αγγλικά. Η γλώσσα τους είναι πιο κοντά στα νορβηγικά και στα ισλανδικά παρά στα δανέζικα. Και καθώς δεν έχει βρει θέση στο «μπουκέτο» του Google Translator, οι ντόπιοι έφτιαξαν δική τους μεταφραστική υπηρεσία online, στελεχωμένη από εθελοντές! Επίσης, μία φορά τον χρόνο αναρτούν τη συμβολική πινακίδα «Κλειστόν για εργασίες» και οργανώνουν τριήμερα συντήρησης των υποδομών (με πληρωμένη διαμονή για ξένους εθελοντές). Η υπερηφάνεια ήταν ανέκαθεν η ζωοδόχος πηγή τους. Δίχως αυτήν θα τους είχε καταπιεί η θάλασσα εδώ και αιώνες.
