Kathimerini.gr
Από τα είκοσι βανάκια που χρησιμοποιεί κάθε χρόνο μια εταιρεία οινικών ξεναγήσεων στη Σαντορίνη, για τις ιδιωτικές επισκέψεις στα αμπελοτόπια και στα οινοποιεία του νησιού, φέτος αξιοποίησε μόνο τα τέσσερα. Χωρίς Αμερικανούς, που είναι η κινητήριος δύναμη για τον οινοτουρισμό στο νησί, αλλά και χωρίς Ασιάτες (που ξοδεύουν μεν λιγότερα, είναι όμως πολυπληθείς), χωρίς οργανωμένες εκδρομές και γκρουπ από κρουαζιερόπλοια, ο στόλος έμεινε στο γκαράζ. Τα τραπέζια για τις γευστικές δοκιμές αραίωσαν, κάποια οινοποιεία δεν προσέλαβαν προσωπικό για υποδοχή επισκεπτών, άλλα σταμάτησαν τις ξεναγήσεις στους χώρους τους. Αφενός δεν υπήρχε μεγάλη ζήτηση, αφετέρου θέλησαν να προστατεύσουν όσο το δυνατόν περισσότερο το προσωπικό τους.
Στο οινοποιείο Vassaltis αποφάσισαν να λειτουργήσουν μόνο με γευστικές δοκιμές και για να κρατήσουν το πωλητήριο ανοιχτό. Το νησί άλλωστε είχε αρκετούς επισκέπτες, αλλά όχι τους συνηθισμένους. Με μειωμένο φόρτο εργασίας και σε πιο χαλαρούς ρυθμούς, προσπάθησαν να αναδείξουν τον χαρακτήρα του οινοποιείου και να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο σε κάθε πελάτη τους. Οι ιδιοκτήτες λένε πως φέτος στο νησί ήρθε καλός κόσμος, Έλληνες που για χρόνια το απέφευγαν, αλλά και ξένοι, ψαγμένοι ταξιδιώτες, άνθρωποι στους οποίους απευθύνεται ο οινοτουρισμός στη Σαντορίνη. «Στον βωμό της τουριστικής ανάπτυξης του νησιού, νομίζω πως έως τώρα υποδεχόμασταν, μεταξύ άλλων, και ένα κοινό που μπορεί να μην είναι το δικό μας. Αν προσαρμοστούμε στα χαμηλότερα έσοδα, μας δίνεται η ευκαιρία να κάνουμε ακόμα πιο προσωποποιημένες τις προσφερόμενες εμπειρίες», εξηγεί ο Γιάννης Βαλαμπούς του οινοποιείου Vassaltis Vineyards.
Στα Χανιά, στο οινοποιείο Μανουσάκη, είχαν παρόμοια εμπειρία. Πριν και μετά τους τρεις δυνατούς καλοκαιρινούς μήνες, συνήθως έχουν αρκετή δουλειά, με καλό κόσμο. Φέτος, άνοιξαν στις 13 Ιουνίου, αν και δεν είχαν κρατήσεις ή αυθόρμητες επισκέψεις, μόνο για να προσφέρουν δουλειά στους εργαζομένους τους. Είχαν λιγότερο κόσμο, αλλά συνολικά αποδεικνύεται πως αυτοί που ήρθαν ξόδεψαν περισσότερα χρήματα. Συνήθως οι πελάτες τους είναι Σκανδιναβοί, φέτος όμως ήρθαν περισσότεροι Βέλγοι και Γάλλοι, που έχουν κουλτούρα στο κρασί. «Ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος είναι για μας μήνες με θετικό πρόσημο στον τουρισμό, και τώρα έχουμε μεγαλύτερης ηλικίας ταξιδιώτες που έχουν οικονομική επιφάνεια και αναζητούν νέες εμπειρίες», περιγράφει η ιδιοκτήτρια, Αλεξάνδρα Μανουσάκη.
Αξιοποιώντας τον χαμένο χρόνο
Η Νάουσα μπορεί να μην έχει τη δημοφιλία της Σαντορίνης ή της Κρήτης τους καλοκαιρινούς μήνες σε ό,τι αφορά την επισκεψιμότητα, έχει όμως πολύ σημαντικά οινοποιεία και κάποιους πρωτοπόρους στον οινοτουρισμό. Στο οινοποιείο Κυρ-Γιάννη στο Γιαννακοχώρι Νάουσας, αποφάσισαν ναμην κάνουν εκδηλώσεις και να δεχτούν κόσμο μόνο στις εξωτερικές εγκαταστάσεις το φετινό δύσκολο καλοκαίρι. Έτσι βρήκαν την ευκαιρία να κάνουν μια μεγάλη και σημαντική ανακαίνιση στο επισκέψιμο τμήμα. Γκρέμισαν ένα μεγάλο μέρος του παλιού κτιρίου και έφτιαξαν μια ευρύχωρη κουζίνα, ένα πανέμορφο wine bar και έναν VIP χώρο γευσιγνωσίας. Μέσα στους επόμενους μήνες ελπίζουν πως θα προσλάβουν έξι νέους ανθρώπους για τη λειτουργία του χώρου αυτού. «Πιστεύουμε πολύ στη δυναμική του οινικού τουρισμού, ωστόσο ακόμα υπάρχει μια γενικευμένη αμηχανία», σημειώνει ο Στέλλιος Μπουτάρης, διευθύνων σύμβουλος του Κτήματος Κυρ-Γιάννη. Στην Ένωση Οινοποιών Βορείου Ελλάδος είναι ένα θέμα που συζητιέται συχνά, χωρίς ωστόσο να έχουν καταλήξει σε κοινή γραμμή, καθώς ο φόβος του καθενός είναι διαφορετικός. «Πριν από τον Covid-19, στην Ευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού συγκεντρώνονταν 1.000 άτομα στις εγκαταστάσεις μας, ενώ αυτή τη στιγμή οι συγκεντρώσεις με πάνω από εννέα συμμετέχοντες απαγορεύονται. Άρα, θέλει αρκετή σκέψη για το πώς θα λειτουργήσει κάποιο πιθανό νέο μοντέλο. Μέχρι τότε θα είναι έτοιμοι και οι νέοι επισκέψιμοι χώροι», φτιάχνει το χρονοδιάγραμμα ο Σ. Μπουτάρης. Χωρίς κόσμο, αλλά με πολλή δουλειά, πέρασε το καλοκαίρι για τον έτερο Ναουσαίο παραγωγό, τον Απόστολο Θυμιόπουλο.
Πέντε σελίδες αφιερωμένες στο οινοποιείο του δημοσιεύτηκαν στο επιδραστικό οινικό περιοδικό Decanter μέσα στον Ιούλιο και ήταν παραπάνω από αρκετές για να αυξήσουν κατακόρυφα τις πωλήσεις του. Μετά το κολακευτικό δημοσίευμα άνοιξαν πολύ οι δουλειές του σε Ισπανία, Ινδία, Αγγλία και, ακόμα και να είχαν πολλούς επισκέπτες, δεν θα μπορούσαν να τους εξυπηρετήσουν, καθώς όφειλαν να είναι συνεπείς με τις παραγγελίες. Μόλις αυτές μπήκαν σε σειρά, ξεκίνησαν και μια ανακαίνιση στους χώρους παραγωγής και επίσκεψης, όπως με ενημερώνει ο Α. Θυμιόπουλος, που κάνει το Ξινόμαυρο της Νάουσας γνωστό στο εξωτερικό. Πολλά οινοποιεία στη χώρα βρήκαν χρόνο να ανανεωθούν ή και να εκσυγχρονιστούν, χάρη σε ένα ευνοϊκό πρόγραμμα επιδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για επενδύσεις σε επιχειρήσεις οινοπαραγωγής που αφορούν την περίοδο 2020-2023 και σε κάποιες περιοχές το ποσοστό επιδότησης φτάνει το 65%. Αποτελεί μια σημαντική ανάσα για τους ενδιαφερομένους, καθώς είναι μια επιδότηση με σύντομο κύκλο ζωής, αποπληρωμή σε περίπου έξι μήνες και με ευνοϊκούς όρους. «Είναι μια αξιέπαινη προσπάθεια του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης να δώσει κίνητρα στους παραγωγούς κάτω από αυτές τις συνθήκες», σημειώνει ο Βαγγέλης Πανάγος, οικονομολόγος και σύμβουλος επιχειρήσεων.
Ψηφιακές απαντήσεις και γηγενείς επισκέπτες
Η γευστική δοκιμή είναι μια διαδικασία υψηλού ιικού φορτίου και το να βρεθεί κάποιος σε ένα κλειστό κελάρι με έναν ξεναγό που θα του μιλάει από πολύ κοντά είναι για την ώρα απαγορευτικό, ενώ, ας είμαστε ρεαλιστές, με τη μάσκα φορεμένη, να σφραγίζει μύτη και στόμα, χάνεις όλη την αίσθηση του κρασιού. Λίγοι επισκέπτες το τόλμησαν στις διακοπές τους. «Φέτος, συνεργαστήκαμε μόνο με ενοίκους σε πολυτελείς βίλες και κάναμε λίγες ιδιωτικές γευσιγνωσίες στον χώρο τους», λέει η Στέλλα Αστυρακάκη, δημιουργός της οινοτουριστικής εταιρείας Wine Walkers, με έδρα το Ηράκλειο Κρήτης. Με πεσμένη την πληρότητα στα συνεργαζόμενα ξενοδοχεία, η εταιρεία της είδε κατακόρυφη πτώση πωλήσεων, ωστόσο η ίδια αποφάσισε να αντιδράσει ψηφιακά. Δημιούργησαν δύο βίντεο, ένα τρέιλερ και ένα βίντεο ξενάγησης στο οινοποιείο του Ζαχαριουδάκη, που αναφέρεται στην ιστορία του τόπου, στο terroir και στον χαρακτήρα του ίδιου του οινοποιείου, μια εικονική περιήγηση δηλαδή. Έπειτα η Στέλλα έστειλε αυτά τα λινκ στους παλαιότερους πελάτες της που δεν κατάφεραν να έρθουν φέτος. «Νομίζω πως τελικά δημιουργήσαμε μια ισχυρή προωθητική καμπάνια, για όποτε είναι ξανά ασφαλές να κάνεις ένα ταξίδι, για να τους θυμίσουμε πως είμαστε εδώ, στην Κρήτη», εξηγεί η Στέλλα.
Αρκετοί είναι οι οινοπαραγωγοί που συμφωνούν πως τους Έλληνες, αν και δυσπρόσιτο κοινό στον τομέα του οινοτουρισμού, πρέπει να τους προσελκύσουν πρώτους. «Αν βάλουμε πιο γερά θεμέλια να προσελκύσουμε τους κοντινούς μας επισκέπτες, η γνώση και το ενδιαφέρον μας για το κρασί ίσως φέρουν και ξένους σε ένα άλλο, νέο οινοτουριστικό μοντέλο», καταλήγει η ίδια.
Προσωρινές λύσεις δεν ξέρω αν υπάρχουν, ωστόσο θεωρώ πως ο οινοτουρισμός δεν αξίζει να γίνει digital. Αρκετά με το screen time. Πιστεύω πως υπάρχει λάθος τοποθέτηση στη χώρα μας για το οινοτουριστικό προϊόν, και αυτό που συμβαίνει είναι μια ευκαιρία να το προσεγγίσουμε ξανά, από άλλη πλευρά. Λειτουργούμε σαν το ελληνικό κρασί να έχει παγκοσμίως τη φήμη ή την εικόνα που θα πείσει έναν επισκέπτη να έρθει από μακριά.
Αυτός που θέλει να κάνει ένα οινικό ταξίδι ζωής μπορεί να πάει στην κοιλάδα της Νάπα και όχι –δυστυχώς ή ακόμα– στην Ελλάδα, γιατί τα περισσότερα ελληνικά κρασιά δεν είναι γενικώς αποδεκτά ως μεγάλα κρασιά. Γι’ αυτό πρέπει να στήνουμε ξόβεργες, να πιάνουμε τους τουρίστες που έρχονται εδώ για τον ήλιο, τη θάλασσα, τη νυχτερινή ζωή, το φαγητό. Αυτούς ακριβώς οφείλουμε να μπολιάσουμε με υπέροχες εμπειρίες, για να να τους πείσουμε πως στο «λίγο θάλασσα και το αγόρι μου» χωράει και λίγο κρασί.
Όταν τελικά προσπεράσουμε τις δυσκολίες, έχοντας μια καλή θεραπεία ή πιθανότατα ένα εμβόλιο για κάθε ηλικία, θεωρώ ότι ο κόσμος θα βγει και θα κάνει ό,τι του έλειψε περισσότερο. Θα οδηγηθούμε σε μια αλλαγή προσέγγισης, η οποία μπορεί να υπήρχε σαν σκέψη, όμως τότε θα επιταχυνθεί. Θα βγούμε από όλο αυτό με νέο μενταλιτέ και ο οινοτουρισμός, μια πραγματικά μοναδική εμπειρία, θα εκτιναχθεί.
