Kathimerini.gr
Από την πρώτη στιγμή που ο ΠΟΥ κήρυξε παγκόσμια πανδημία, η επιστημονική κοινότητα, οι φαρμακοβιομηχανίες και οι κυβερνήσεις ρίχτηκαν στη μάχη για ένα εμβόλιο αποτελεσματικό κατά του Covid19. Και ενώ ομάδες επιστημόνων θέλησαν να ενώσουν δυνάμεις, για τα κράτη το θέμα της εξασφάλισης των δόσεων ήταν εν πολλοίς ένας αγώνας για το ποιος θα προλάβει πρώτος. Η Ε.Ε. κινήθηκε ενιαία, αλλά σε διεθνές επίπεδο ο συντονισμός και η συνεργασία, που απαιτούν μία τέτοιου μεγέθους υγειονομική κρίση και ο επισήμως διακηρυγμένος στόχος για δυνατότητα πρόσβασης όλων των πολιτών στο εμβόλιο, αγνοούνται.
Ο ΠΟΥ θέλησε να πολεμήσει τον εθνικισμό του εμβολίου στηρίζοντας την πρωτοβουλία COVID-19 Global Access (COVAX). Αυτή ενθαρρύνει τις χώρες να υπογράψουν μία συμφωνία, η οποία στοχεύει στο να καταστήσει διαθέσιμες 2 δισεκατομμύρια δόσεις του εμβολίου έως τα τέλη του 2021. Με μία πρώτη ματιά η συμμετοχή φαντάζει ικανοποιητική. 172 χώρες έχουν υπογράψει την πρωτοβουλία, η οποία θα πρέπει ωστόσο να καταστεί δεσμευτική έως τις 18 Σεπτεμβρίου προκειμένου να αρχίσει η εισροή των κεφαλαίων στο fund, που θα στηρίζει τις έρευνες για το εμβόλιο έως τις 9 Οκτωβρίου.
Ωστόσο οι ΗΠΑ έχουν μείνει εκτός σχεδίου, διακηρύσσοντας ότι «δεν μπορούν να περιοριστούν από πολυμερείς οργανισμούς και πρωτοβουλίες, που επηρεάζοντα από τον διεφθαρμένο ΠΟΥ και την Κίνα». Η Ρωσία γύρισε επίσης την πλάτη της στην διεθνή πρωτοβουλία και ανεβάζει ταχύτητα στα δικά της σχέδια. Μετά το εμβόλιο Sputnik V, το οποίο βρίσκεται στο τελικό στάδιο δοκιμής, έχει στα σκαριά και ένα δεύτερο εμβόλιο, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα το Κρεμλίνο. Η Κίνα φαίνεται επίσης να αμφιταλαντεύεται και κανείς δεν ξέρει εάν θα δεσμευθεί επισήμως στην πρωτοβουλία. Το Πεκίνο χαιρέτισε τη διεθνή συνεργασία, που προωθείται μέσω της COVAX, αλλά δεν είπε ποτέ εάν το ίδιο θα έχει συμμετοχή.
Η απουσία ορισμένων εκ των μεγαλύτερων δυνάμεων του πλανήτη σίγουρα αποδυναμώνει την πρωτοβουλία και τις προοπτικές επιτυχίας της. Ακόμη και απέναντι στο κοινό δράμα της πανδημίας ο εθνικισμός καλά κρατεί. Αλλά γιατί; Δεν θα υπήρχαν περισσότερες πιθανότητες για ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο εάν περισσότερες δυνάμεις συνεργάζονταν; Πολλές χώρες δεν φαίνεται να το πιστεύουν. Υπάρχει η αίσθηση ότι οι πολυμερείς πρωτοβουλίες σημαίνουν και καθυστερήσεις και στη μάχη κατά του Covid19 όλοι επιζητούν την ταχύτητα.
Αρκετές κυβερνήσεις δεν κρύβουν τον γεγονός ότι δεν ενδιαφέρονται τόσο για την καθολική και δίκαιη διανομή όσο για το να αποκτήσουν οι δικοί τους πολίτες πρώτοι πρόσβαση στις δόσεις του εμβολίου. Το σκληρό παιχνίδι των συμφωνιών με τις φαρμακοβιομηχανίες, που βρίσκονται μπροστά στην κούρσα του εμβολίου, είχε γίνει ήδη φανερό από τον Μάιο όταν ο επικεφαλής της γαλλικής Sanofi προκάλεσε την οργή του Εμανουέλ Μακρόν δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ κινούνται ταχύτερα στη χρηματοδότηση της έρευνας και επομένως ίσως πάρουν πρώτες το εμβόλιο. Σε εκείνη την κόντρα και οι δύο πλευρές έριξαν γρήγορα τους τόνους. Αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι ακόμη και τώρα στα deals των κρατών για το εμβόλιο όποιος πληρώνει πρώτος εξασφαλίζει και ταχύτερη πρόσβαση.
