ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Ο Tζο Μπάιντεν απέναντι σε μια νέα Μέση Ανατολή

Οι προκλήσεις ξεπερνούν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, καθώς η περιοχή άλλαξε θεαματικά κατά την τετραετία Τραμπ

Kathimerini.gr

Η αποδιδόμενη στο Ισραήλ δολοφονία του επικεφαλής σχεδιασμού των ιρανικών κεφαλών πυραύλων δείχνει ότι η Μέση Ανατολή θα δημιουργήσει προβλήματα στον εν αναμονή πρόεδρο Τζο Μπάιντεν από την πρώτη κιόλας ημέρα της θητείας του. Παρότι ο ίδιος γνωρίζει καλά την περιοχή, θα του έλεγα το εξής: Αυτή δεν είναι η Μέση Ανατολή την οποία άφησε πριν από τέσσερα χρόνια.

Ο καλύτερος τρόπος για να συνειδητοποιήσει ο Μπάιντεν τη φύση της νέας Μέσης Ανατολής είναι να μελετήσει την επίθεση της 14ης Σεπτεμβρίου 2019 εναντίον των πετρελαιοπηγών του Αμπκάικ στη Σαουδική Αραβία από την ιρανική αεροπορία με 20 drones και τηλεκατευθυνόμενους πυραύλους, που έβγαλε εκτός λειτουργίας τις εγκαταστάσεις. Τα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οι πύραυλοι πέταξαν τόσο χαμηλά, που ο έγκαιρος εντοπισμός τους ήταν αδύνατος για τη σαουδαραβική αεράμυνα και για τα αμερικανικά ραντάρ. Ισραηλινοί αμυντικοί αναλυτές εξέφρασαν την έκπληξή τους για τις επιχειρησιακές ικανότητες των Ιρανών, χαρακτηρίζοντας την επίθεση «Περλ Χάρμπορ» της Μέσης Ανατολής. Είχαν απόλυτο δίκιο. Η επίθεση αυτή, τα αντίποινα του προέδρου Τραμπ και οι πρωτοβουλίες του Ισραήλ, της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων που ακολούθησαν, οδήγησαν σε ριζική αναδιαμόρφωση των ισορροπιών στην περιοχή.

Από την πλευρά του, ο Τραμπ δεν έκανε τίποτα. Δεν διέταξε αεροπορικό πλήγμα αντιποίνων για λογαριασμό του Ριάντ, παρότι το Ιράν είχε επιτεθεί απρόκλητα εναντίον ζωτικών πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της Σαουδικής Αραβίας. Λίγες εβδομάδες αργότερα, ο Τραμπ απέστειλε 3.000 στρατιώτες και λίγες συστοιχίες αντιπυραυλικών συστημάτων στη χώρα για να ενισχύσει την άμυνά της, με το παρακάτω μήνυμα: «Στέλνουμε στρατό στη Μέση Ανατολή για να βοηθήσουμε τη Σαουδική Αραβία, αλλά –είστε έτοιμοι γι’ αυτό;– το Ριάντ, κατόπιν απαίτησής μου, συμφώνησε να πληρώσει για όλα. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει». Αυτό ήταν όντως πρωτοφανές. Ο Τραμπ εξέφρασε απλά την τεκτονική μετατόπιση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Το μήνυμά του ήταν: Αγαπητοί Σαουδάραβες, η Αμερική είναι τώρα ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο, εγκαταλείπουμε τη Μέση Ανατολή, θα σας πουλάμε ευχαρίστως όσα όπλα μπορείτε να αγοράσετε με μετρητά, αλλά μην υπολογίζετε σε εμάς για να πολεμήσουμε τις μάχες σας. Θέλετε αμερικανικά στρατεύματα; Δείξτε μου το χρήμα.

Η αλλαγή αυτή γέννησε το πρώτο εμπόδιο που θα συναντήσει ο Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή: τις ειρηνευτικές συμφωνίες μεταξύ Ισραήλ και Εμιράτων και μεταξύ Ισραήλ και Μπαχρέιν, καθώς και την ενίσχυση των μυστικών επαφών για θέματα ασφαλείας μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας, οι οποίες θα οδηγήσουν σύντομα σε ημι-επίσημες σχέσεις. Στην πραγματικότητα, ο Τραμπ υποχρέωσε το Ισραήλ και ορισμένα κρίσιμα σουνιτικά κράτη να ελαττώσουν την εξάρτησή τους από τις ΗΠΑ και να σκεφθούν νέους τρόπους συνεργασίας για την αντιμετώπιση νέων απειλών, όπως αυτή του Ιράν. Την ίδια ώρα, τα κράτη αυτά μοιάζουν αποφασισμένα να εγκαταλείψουν τις ιστορικές δεσμεύσεις τους, όπως στο Παλαιστινιακό. Αυτό μπορεί να επιτρέψει στις ΗΠΑ να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή με λιγότερες αμερικανικές απώλειες και μικρότερα κεφάλαια, που θα αποδειχθεί το σημαντικότερο επίτευγμα του Τραμπ στην εξωτερική πολιτική. Καθώς, όμως, ο Μπάιντεν σχεδιάζει να εγκαινιάσει νέο γύρο διαλόγου με το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, θα βρει απέναντί του το Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν και τα Εμιράτα, που λειτουργούν σαν άτυπη αντι-ιρανική συμμαχία. Αυτό θα περιπλέξει τα πράγματα για τον νέο πρόεδρο. Αφότου υπαναχώρησε ο Τραμπ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, η Τεχεράνη εγκατέλειψε τη δέσμευσή της για περιορισμό του εμπλουτισμού ουρανίου. Μετά την εκλογή του Μπάιντεν, όμως, το Ιράν ανακοίνωσε ότι θα επανέλθει «αυτόματα» στην τήρηση των συμβατικών του δεσμεύσεων, εφόσον ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου άρει τις σκληρές κυρώσεις κατά της χώρας. Μόνο μετά την άρση των κυρώσεων, λέει η ιρανική ηγεσία, θα είναι δυνατή η συζήτηση περιφερειακών προβλημάτων, όπως ο περιορισμός του οπλοστασίου προηγμένων πυραύλων.

Εδώ ξεκινούν τα προβλήματα για τον Μπάιντεν. Είναι αλήθεια ότι το Ισραήλ και τα σουνιτικά κράτη θέλουν να βεβαιωθούν ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικά όπλα. Ισραηλινοί αναλυτές εκτιμούν ότι αν και το καθεστώς της Τεχεράνης δεν έχει τάσεις αυτοκτονίας και δεν θα χρησιμοποιούσε πυρηνικά όπλα ακόμη και αν διέθετε τέτοια, το Ιράν έχει αποδείξει ότι είναι ένα φονικό καθεστώς, έτοιμο να αξιοποιήσει τις νέες επίφοβες πυραυλικές του ικανότητες και να τις προσφέρει στους συμμάχους του σε Λίβανο, Υεμένη, Συρία και Ιράκ. Ο Μπάιντεν πρέπει έτσι να αποφύγει τον πειρασμό εξομάλυνσης των σχέσεων με το Ιράν, εφόσον δεν έχει εξασφαλίσει πρώτα συμφωνία για τα ιρανικά πυραυλικά συστήματα και την εξαγωγή τους σε άλλες χώρες. Αν, για παράδειγμα, η Χεζμπολάχ στον Λίβανο διέθετε τέτοιους πυραύλους, θα μπορούσε να πλήξει στόχους σε όλο το Ισραήλ, έχοντας μεγάλες πιθανότητες να τους καταστρέψει. Αυτός είναι ο λόγος που το Ισραήλ και τα κράτη του Κόλπου δεν πρόκειται να αποδεχθούν την άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν, πριν εξασφαλίσουν σαφείς δεσμεύσεις για τους πυραύλους ακριβείας. Μία τέτοια συμφωνία αναμένεται να είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Αν λοιπόν σχεδιάζετε να γιορτάσετε την αναβίωση της συμφωνίας Ουάσιγκτον – Τεχεράνης για τα πυρηνικά του Ιράν, μη βιάζεστε και βάλτε τη σαμπάνια πίσω στο ψυγείο.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Kathimerini.gr

Κόσμος: Τελευταία Ενημέρωση

X