Kathimerini.gr
Δεκάδες πτώματα ξέβρασε χθες η Μεσόγειος κοντά στην πόλη Ζουάρα της Δυτικής Λιβύης, σε μια τραγική υπόμνηση των απελπισμένων προσπαθειών διάσχισης της Μεσογείου από πρόσφυγες και μετανάστες. Δεν είναι σαφές αν οι σοροί ανήκαν σε κάποιους από τους 880 νεκρούς των ναυαγίων της περασμένης εβδομάδας.
Οι παραλίες της Ζουάρα, που απέχουν περίπου 50 χλμ. από τα σύνορα με την Τυνησία, είχαν γεμίσει και πέρυσι πτώματα, σε τραγωδίες που οδήγησαν κατοίκους της πόλης να ξεσηκωθούν εναντίον των διακινητών και να εκδιώξουν κάποιους από αυτούς. Αυτήν τη φορά ο απολογισμός είναι ακόμη πιο δραματικός, με τις σορούς να ξεπερνούν τις 85. Πολλά από τα πτώματα ανήκουν σε γυναίκες, πιθανότητα από την Αφρική, αν και σε πολλές περιπτώσεις τα χαρακτηριστικά τους δεν μπορούσαν να προσδιοριστούν. Πρόκειται για το φρικτό τέλος ταξιδιών που για πολλούς είχαν διάρκεια μηνών ή και χρόνων, πάντα με την ελπίδα μιας καλύτερης ή πιο ασφαλούς ζωής.
Η Ζουάρα είναι ίσως ο βασικότερος κόμβος στο μακρύ αυτό ταξίδι, που έχει αποδειχθεί χρυσοφόρο για τις οργανώσεις των διακινητών. Πρόσφατα ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής ναυτικής δύναμης της Μεσογείου εκτίμησε ότι η διακίνηση ανθρώπων συνεισφέρει το 30% με 50% του ΑΕΠ της Βορειοδυτικής Λιβύης. Παρά τις υποσχέσεις για διεθνή συνδρομή, η λιβυκή ακτοφυλακή αισθάνεται εγκαταλελειμμένη. «Η μόνη βοήθεια που μας έχει προσφερθεί έως τώρα είναι υποσχέσεις», είπε ο συνταγματάρχης Αμπντουλασμάντ Μασούντ από την ακτοφυλακή της Τρίπολης.
Η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες επισημαίνει ότι η επικινδυνότητα της διάσχισης της Μεσογείου είναι «δραματικά αυξημένη» σε σχέση με τη διάσχιση του Αιγαίου. Εκτιμάται ότι ένας στους 23 ανθρώπους που προσπαθούν να διασχίσουν τη Μεσόγειο με κατεύθυνση την Ιταλία χάνει τη ζωή του, με ιδιαίτερα μεγάλες απώλειες μεταξύ ευάλωτων πληθυσμών.
Η νηνεμία της περασμένης εβδομάδας επέτεινε τις απόπειρες διάσχισης και οδήγησε σε τουλάχιστον τρία ναυάγια. Ενα εξ αυτών συνέβη όταν οι επιβάτες του υπερφορτωμένου ξύλινου σκάφους, που έμπαζε νερά, είδαν το σκάφος διάσωσης και μετέφεραν απότομα το φορτίο προς τη μία πλευρά. Δραματικές εικόνες καταγράφηκαν τη στιγμή που εκατοντάδες άνθρωποι πέφτουν στο νερό, πολλοί εξ αυτών χωρίς σωσίβια. Σε άλλο ναυάγιο, τα ύφαλα του αναποδογυρισμένου αλιευτικού βρίσκονταν κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας, με αποτέλεσμα όσοι τυχεροί διασώθηκαν να στέκονται κυριολεκτικά πάνω στο νερό. «Οι άνθρωποι μετακινούνται. Πάντα έτσι ήταν και πάντα έτσι θα είναι», είπε ο ανταποκριτής του «Γκάρντιαν» για θέματα μετανάστευσης Πάτρικ Κίγκσλεϊ, που την τελευταία διετία ακολουθεί τους πρόσφυγες και τους μετανάστες σε Αφρική, Ευρώπη και Ασία. «Χρόνια προσπαθεί η Ευρώπη να τους σταματήσει αλλά δεν το καταφέρνει. Είτε μας αρέσει είτε όχι, είναι αναπόφευκτο ότι οι άνθρωποι αυτοί θα συνεχίσουν να προσπαθούν να φθάσουν στη Δύση».
Ως αποτέλεσμα των κατασταλτικών μέτρων λογίζεται το γεγονός ότι οι διαδρομές που ακολουθούν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες αλλάζουν. Ετσι, η Ισπανία, που στο παρελθόν δεχόταν χιλιάδες ανθρώπους από την Αφρική, τώρα έχει δει τις ροές να μειώνονται δραματικά. Πέρυσι η κυβέρνηση της Μαδρίτης δεσμεύθηκε να υποδεχθεί 16.231 πρόσφυγες μέσω του προγράμματος μετεγκαταστάσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά μέχρι στιγμής έχουν φθάσει στη χώρα λιγότεροι από 100. Εως το τέλος του καλοκαιριού προβλέπεται να έχουν φθάσει 586, ενώ με τους ρυθμούς αυτούς ο υπεσχημένος αριθμός μετεγκαταστάσεων θα απαιτήσει 27 χρόνια.
Μια άλλη μέθοδος μετατόπισης του προβλήματος είναι οι συστηματικές καταστροφές άτυπων καταυλισμών. Επειτα από 21 επεμβάσεις της αστυνομίας του Παρισιού για την καταστροφή αυτοσχέδιων παραγκουπόλεων, η δήμαρχος της γαλλικής πρωτεύουσας Αν Ινταλγκό ανακοίνωσε ότι η πόλη θα κατασκευάσει αξιοπρεπή καταλύματα.
