Kathimerini.gr
Αυτόκλητοι τιμωροί παρουσιάζονται έτοιμοι να αναλάβουν δράση, ως άλλοι πολιτοφύλακες, ενάντια στους κάθε λογής ταραξίες. Εάν οι κρατικές δυνάμεις ασφαλείας – η αστυνομία, η συνοριοφυλακή, ο στρατός – δεν δύνανται να αποκαταστήσουν την τάξη «όπου και όπως πρέπει», τότε κάποιος θα πρέπει να σπεύσει να καλύψει τα φερόμενα ως «κενά», λένε οι αυτόκλητοι «φρουροί του νόμου».
Από τα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού έως και τα γαλλικά προάστια, η νοοτροπία του «βιτζιλάντη» τιμωρού μοιάζει να «ανθεί» μέσα σε ένα πλαίσιο ευρύτερης αμφισβήτησης των θεσμών.
Εκ πρώτης όψεως, απλοί πολίτες παρουσιάζονται έτοιμοι να πάρουν τον νόμο στα χέρια τους στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν υπαρκτές προκλήσεις όπως είναι εκείνες της παράτυπης μετανάστευσης και της εγκληματικότητας.
Εάν κοιτάξει κανείς ωστόσο λίγο βαθύτερα, θα δει ομάδες που δεν λύνουν προβλήματα αλλά που, αντιθέτως, τα περιπλέκουν: προωθώντας τη δική τους ακραία πολιτική ατζέντα, διεκδικώντας να αποσπάσουν το μονοπώλιο της βίας από τα χέρια του κράτους, υπονομεύοντας τις επίσημες δυνάμεις ασφαλείας, αμφισβητώντας τους θεσμούς και, στο τέλος της ημέρας, διεκδικώντας την ίδια την εξουσία.
Η «λογική» του τιμωρού που «διορθώνει λάθη» και «επαναφέρει την τάξη» κορυφώθηκε στις 06 Ιανουαρίου του 2021 στην Ουάσιγκτον, όταν χιλιάδες οπαδοί του Τραμπ, μεταξύ αυτών μέλη ένοπλων νεοφασιστικών ομάδων (Oath Keepers, Proud Boys, Three Percenters), επιχείρησαν να εισβάλουν στο Καπιτώλιο με στόχο την ανατροπή του αποτελέσματος των αμερικανικών προεδρικών εκλογών που είχαν προηγηθεί τον Νοέμβριο του 2020.
Παρόμοιο σκηνικό θα ζούσε όμως και η Βραζιλία τον Ιανουάριο του 2023, όταν χιλιάδες οπαδοί του Μπολσονάρου επιχείρησαν να εισβάλουν στο Κογκρέσο στη Μπραζίλια, με στόχο να ανατρέψουν το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών που είχαν προηγηθεί στη χώρα τον Οκτώβριο του 2022.
Οπαδοί του Τραμπ και του Μπολσονάρου, όταν είδαν τους εκλεκτούς τους να χάνουν στην κάλπη, βάφτισαν το εκλογικό αποτέλεσμα «προϊόν νοθείας» και δοκίμασαν να το ανατρέψουν κατά πραξικοπηματικό τρόπο, με τη βία.
Σε έναν δικό της νέο κύκλο βίας θα έμπαινε όμως πρόσφατα και η Γαλλία, με φόντο τη δολοφονία του 17χρονου Ναέλ Μερζούκ από αστυνομικά πυρά στο παρισινό προάστιο της Ναντέρ. Η είδηση της δολοφονίας του Ναέλ πυροδότησε, όπως ήταν αναμενόμενο, επεισόδια. Ξεκινώντας από το βράδυ της 24ης Ιουνίου και κάθε βράδυ που θα ακολουθούσε έως και τις 4 Ιουλίου, χιλιάδες άτομα – κυρίως νεότερης ηλικίας, μεταξύ αυτών και πολλοί ανήλικοι – συγκρούονταν με τις αστυνομικές δυνάμεις σε πολλές γαλλικές πόλεις, προχωρώντας σε καταστροφές (καταστημάτων, αυτοκινήτων), επιθέσεις κατά κρατικών κτηρίων και λεηλασίες.
Κάτι ανάλογο είχε ζήσει η Γαλλία και το φθινόπωρο του 2005, στον απόηχο τότε του θανάτου δύο νέων που είχαν πάθει ηλεκτροπληξία στο προάστιο Κλισί-σου-Μπουά κοντά στο Παρίσι ενώ προσπαθούσαν να διαφύγουν από αστυνομικό έλεγχο. Σε αντίθεση ωστόσο με το 2005, αυτήν τη φορά έκαναν παράλληλα την εμφάνισή τους στους δρόμους της Γαλλίας και ομάδες «αγανακτισμένων» πολιτών, πραγματοποιώντας αντιδιαδηλώσεις/αντισυγκεντρώσεις ενάντια στους ταραξίες.
Ο ελληνικής καταγωγής Βρετανός δημοσιογράφος Αρης Ρουσσινός σημειώνει, μέσα από άρθρο που δημοσίευσε στον ιστοχώρο Unherd, ότι «σε επαρχιακές πόλεις όπως είναι η Λυών, η Ανζέ και το Σαμπερί, εμφανίστηκαν ομάδες ντυμένων στα μαύρα νεαρών, οπλισμένων με ρόπαλα και σπρέι πιπεριού, που στόχο είχαν να συγκρουστούν με τους ταραχοποιούς και τους αριστερούς διαδηλωτές που τους υποστηρίζουν», κάτι το οποίο όμως δεν είχε παρατηρηθεί το 2005.
Πρωταγωνιστικό ρόλο σε κάποιες από αυτές τις συγκεντρώσεις, στην περιοχή της Ανζέ για παράδειγμα, είχε η ακροδεξιά φοιτητική οργάνωση Le Rassemblement étudiant de droite – RED, στο πλευρό της οποίας έσπευσαν όμως να πάρουν θέση με ανακοινώσεις υποστήριξης και άλλες ομάδες της άκρας δεξιάς από τη Γαλλία (η φοιτητική ένωση Groupe Union Défense – GUD) αλλά και από το εξωτερικό (η ιταλική νεοφασιστική CasaPound και το φοιτητικό της «παράρτημα» Blocco Studentesco). Στις σχετικές ανακοινώσεις τους, οι ομάδες της άκρας δεξιάς καλούν σε «λαϊκή αυτοάμυνα» ενάντια στους «προδότες του έθνους» και στα «αποβράσματα της άκρας αριστεράς και των προαστίων».
Δημοσιογράφοι όπως ο Ρουσσινός μιλούν για «αντιδιαδηλώσεις» προερχόμενες από τα άκρα δεξιά που κάνουν τώρα αισθητή την παρουσία τους, ενώ δεν συνέβαιναν παλαιότερα. Οι βίαιες συγκρούσεις μεταξύ περιθωριακών ομάδων της άκρας δεξιάς και της αριστεράς έχουν, βέβαια, παρελθόν ειδικά σε χώρες όπως είναι στη Γαλλία (ενδεικτικό το περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ «Chasseurs de Skins» με αναφορές στις δεκαετίες του 1980).
Φωνές περιθωριακές και ακραίες δείχνουν να αποκτούν ωστόσο περισσότερο κεντρικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις τα τελευταία χρόνια, με εφαλτήριο τα social media, όχι μόνο στις ΗΠΑ και στη Βραζιλία αλλά και στην Ευρώπη.
