Kathimerini.gr
Παύλος Παπαδόπουλος
Ενας από τους ελάχιστους ανθρώπους που γνωρίζουν τόσο καλά την Ουάσιγκτον, ο πολιτικός επιστήμονας Μπιλ Ανθόλις, 56 ετών, είναι διευθυντής και διευθύνων σύμβουλος του Miller Institute του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια από το 2014. Νωρίτερα διετέλεσε διευθύνων σύμβουλος του Brookings Institution επί δέκα χρόνια και είχε επίσης διατελέσει διευθυντής του τμήματος διεθνών οικονομικών υποθέσεων του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας στον Λευκό Οίκο επί προεδρίας Κλίντον. Ο κ. Ανθόλις, ο οποίος είναι Ελληνοαμερικανός, μιλάει στην «Κ» σχετικά με τις πολιτικές που αναμένεται να ακολουθήσει ο νέος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, οι οποίες σχετίζονται με την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ, ενώ παρέχει επίσης χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στην πολιτική των ΗΠΑ που σηματοδότησαν το ταραχώδες τέλος της εποχής Τραμπ.
– Τον Δεκέμβριο του 2020 γράψατε ένα άρθρο όπου υποστηρίξατε ότι είναι επείγουσα ανάγκη για την «ενοποίηση της πραγματικότητας στις ΗΠΑ». Να συμφωνούν δηλαδή όλοι όσον αφορά τα στοιχειώδη χαρακτηριστικά της πραγματικότητας…
– Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην αρχή μιας μεταλαϊκιστικής περιόδου. Εντυπωσιάστηκα πολύ από το πώς η Ελλάδα και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, που τυχαίνει να είναι φίλος, αντιμετώπισαν τη δική τους «μεταλαϊκιστική εποχή». Και μία από τις πιο σημαντικές διαστάσεις του μεταλαϊκισμού είναι η αποκατάσταση της αντικειμενικής αλήθειας. Αυτό που είδαμε στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες είναι προσπάθειες για την απονομιμοποίηση των θεσμών που διαχειρίζονται την αλήθεια – η κυβέρνηση, τα δικαστήρια, τα συστήματα εκπαίδευσης, άμυνας και πληροφοριών, τα μέσα ενημέρωσης. Αυτοί οι θεσμοί φιλτράρουν σε τακτική βάση τα γεγονότα από τη μυθοπλασία. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας Μπάιντεν θα δούμε μια προσπάθεια αποκατάστασης της σημασίας αυτών των θεσμών. Γνωρίζω από την Ελληνίδα δασκάλα μητέρα μου ότι η λέξη «autocrat» είναι ελληνική λέξη: Ο «αυταρχικός» είναι εκείνος που θεωρεί τον εαυτό του ως αρχή. Είναι το άτομο που αποφασίζει ότι ο ίδιος θα καθορίσει ποια είναι η αλήθεια. Η αλήθεια είναι μια διαδικασία διαϋποκειμενικότητας. Δεν υπάρχει μία αντικειμενική αλήθεια στον κόσμο. Ο καθένας από εμάς γνωρίζει ατελώς την αλήθεια. Μπορούμε να προσεγγίσουμε μια τελειότερη κατανόηση της αλήθειας μόνο μέσα από την αμοιβαία αξιολόγηση των γεγονότων, η οποία μπορεί να μας οδηγήσει σε μια καθιερωμένη και κοινή κατανόηση και αποδοχή της αλήθειας μεταξύ μας. Αυτό τον ρόλο έχουν οι θεσμοί που πρέπει να αποκαταστήσουμε όσον αφορά την αξιοπιστία τους.
– Η εκλογή Μπάιντεν προκάλεσε μια εκκωφαντική ανακούφιση στην Ευρώπη. Θα διασωθεί το ΝΑΤΟ;
– Πρέπει να δούμε το ποτήρι γεμάτο πάνω από τη μέση, αλλά όχι εντελώς γεμάτο. Νομίζω ότι ο νέος υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν, ο νέος υπουργός Αμυνας, στρατηγός Λόιντ Οστιν, ο νέος διευθυντής της CIA Γουίλιαμ Μπερνς και η διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (Director of National Intelligence) Αβριλ Χέινς είναι άνθρωποι που πιστεύουν βαθιά στη Δυτική Συμμαχία και ειδικότερα στο ΝΑΤΟ.
– Πώς συνδέεται με την Ελλάδα η ανανέωση της υποστήριξης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ;
– Το μεγαλύτερο ζήτημα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ είναι οι διμερείς σχέσεις με την Κίνα. Κατά την άποψή μου είναι πιο σημαντικό ακόμη και από τις ρωσικές εκστρατείες παραπληροφόρησης και τις επιθέσεις κατά της αμερικανικής δημοκρατίας. Το «πάτημα» της Κίνας στην Ευρώπη είναι το λιμάνι του Πειραιά. Αυτό είναι το θέμα που πιστεύω ότι η Ελλάδα θα πρέπει να διαχειριστεί. Και πρέπει να το διαχειριστεί καλά. Πιστεύω ότι η κυβέρνηση του προέδρου Μπάιντεν θα πρέπει να συνεργαστεί με την Ελλάδα σε θέματα Τουρκίας, σε θέματα Ανατολικής Μεσογείου και Κύπρου. Αλλά νομίζω ότι οι άνθρωποι της νέας διοίκησης στην Ουάσιγκτον θα θέλουν να γνωρίζουν ότι το λιμάνι του Πειραιά δεν θα χρησιμοποιηθεί ως μοχλός εναντίον της Ελλάδας σε κοινές δράσεις στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ ή του ΟΗΕ, ή σε θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα ή τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Το λιμάνι του Πειραιά είναι η αχίλλειος πτέρνα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Αυτή είναι η προσωπική μου άποψη, γιατί παρακολουθώ την Κίνα πολύ προσεκτικά και στενά τα τελευταία χρόνια.
– Πώς θα διαχειριστεί ο πρόεδρος Μπάιντεν την Τουρκία;
– Οι ελπίδες και οι προσδοκίες μου είναι ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα επιστρέψει σε μια προσέγγιση της Τουρκίας ως μιας πρόκλησης που πρέπει να τύχει διαχείρισης σε συνεργασία με την Ελλάδα, αλλά όχι μόνο με την Ελλάδα. Η διαχείριση της Τουρκίας είναι μια υπόθεση που αφορά και την Ευρώπη. Φυσικά, υπάρχουν μέλη της Ε.Ε. που εμφανίζουν απροθυμία ή έχουν αντικρουόμενες προθέσεις, καθώς πρέπει να λάβουν υπόψη τους μια μεγάλη τουρκική μειονότητα ή διμερή οικονομικά και άλλα ζητήματα που ενδέχεται να έχουν με την Τουρκία. Πιστεύω επίσης ότι για τις ΗΠΑ τα ζητήματα μεταναστών και προσφύγων είναι αρκετά περίπλοκα. Αλλά θεωρώ πως η Ελλάδα θα βρει στην εποχή Μπάιντεν μεγαλύτερη ευαισθησία για τα ζητήματα αυτά από όση υπήρχε στην εποχή Τραμπ. Υπάρχει μια ευκαιρία για την κυβέρνηση Μητσοτάκη και τη διοίκηση Μπάιντεν να συνεργαστούν με τους Ευρωπαίους συμμάχους και εταίρους για να δώσουν μια πιο αποτελεσματική απάντηση.
– Τι πιστεύετε για την 6η Ιανουαρίου; Ηταν πραξικόπημα;
– Φάνηκε ότι ο Τραμπ, ως πρόεδρος των ΗΠΑ, δεν ενδιαφερόταν αν διαπράττει κάτι νόμιμο ή παράνομο. Εκείνο που τον ενδιέφερε ήταν να μην πιαστεί γι’ αυτό. Και σίγουρα δεν ενδιαφερόταν για το γράμμα του Συντάγματος. Θεωρώ ότι πιστεύει πως οι λέξεις είναι εύπλαστες. Εκτιμώ λοιπόν ότι αυτό που προσπαθούσε να κάνει ήταν να παραμείνει στην εξουσία. Πίστευε ότι η δύναμη της δικής του θέλησης και η φωνή των υποστηρικτών του θα μπορούσαν να εκφοβίσουν τα μέλη του Κογκρέσου. Δεν γνωρίζω αν πίστευε ότι οι υποστηρικτές του θα υπερβούν τα όρια και δεν ξέρω αν ήταν άνετος με αυτό. Αλλά ξέρω ότι δεν φαινόταν πως νοιάζεται.
– Εκτιμάτε ότι ο Τραμπ θα φέρει αυτή την κηλίδα για πάντα;
– Η Αμερική θα θυμάται τον Ντόναλντ Τραμπ για δύο πράγματα: ότι είναι ο πρώτος πρόεδρος που καθαιρέθηκε δύο φορές και ότι πρόθυμα και εσκεμμένα προσπάθησε να παρακάμψει τις εκλογές που έχασε και στο πλαίσιο αυτό υποκίνησε μια διαδήλωση να καταλήξει σε έφοδο στο Καπιτώλιο.
