Τέλη Αυγούστου, μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη έβλεπε το φως της δημοσιότητας στην Ουάσιγκτον. «Μερίδα του Λευκού Οίκου δεν βλέπει με καλό μάτι τις κινήσεις του Ντόναλντ Τραμπ στο ζήτημα του Ιράν και του Αφγανιστάν. Γι' αυτόν τον λόγο, ματαιώνονται ξαφνικά προγραμματισμένες εκδηλώσεις και συσκέψεις σημαντικών στελεχών της κυβέρνησης Τραμπ».
Λίγο μετά τη διάδοση των προαναφερόμενων φημών-πληροφοριών, ο πρόεδρος των ΗΠΑ αποφάσισε να χωρίσει τους δρόμους του με έναν στενό συνεργάτη του, τον σύμβουλό του για θέματα ασφαλείας Τζον Μπόλτον. Ο κ. Μπόλτον, ο οποίος μέχρι πριν από λίγες ώρες διαχειριζόταν πολλούς ευαίσθητους φακέλους της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, είναι γνωστός στις ΗΠΑ για τις δικές του, ιδιόρρυθμες απόψεις για σειρά ζητημάτων. Σε πολλά ζητήματα ο ίδιος προβάλλει μιλιταριστικές απόψεις και θεωρεί ότι η προβολή του «hard power» των ΗΠΑ αποτελεί μονόδρομο για την επίλυση πολλών προβλημάτων.
Βόρεια Κορέα και Ιράν
Ένα ζήτημα, στο οποίο ο κ. Μπόλτον ήρθε σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ ήταν αυτό της Βόρειας Κορέας. Από την περίοδο της εκλογής του, ο κ. Τραμπ τάχθηκε υπέρ του διαλόγου με την Πιονγκ Γιανγκ και το προηγούμενο διάστημα συναντήθηκε με τον ηγέτη της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κορέας. Το σκεπτικό του κ. Τραμπ για αυτήν την επιλογή ήταν σχετικό απλό: Εν μέσω νέου Ψυχρού Πολέμου, σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ πιέζουν την Κίνα, η Ουάσιγκτον δεν έχει την πολυτέλεια να διατηρεί «ανοιχτό» ένα μέτωπο στην Κορέα.
Διαφωνία και για το Ιράν
Όπως στην περίπτωση της Βόρειας Κορέας, έτσι και στην περίπτωση του Ιράν, ο κ. Μπόλτον πίστευε ότι το «hard power», δηλαδή η στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ ήταν το μοναδικό μέσο, το οποίο θα παρείχε λύσεις στα μεγάλα προβλήματα. Έτσι, ο ίδιος, πριν από λίγους μήνες τάχθηκε υπέρ μιας αεροπορικής επίθεσης κατά του Ιράν με αφορμή την κατάρριψη ενός αμερικανικού drone. Επίσης, δεν είδε ποτέ με καλό μάτι την προοπτική της συνάντησης των προέδρων των ΗΠΑ και του Ιράν.
Αφγανιστάν: Ξεχείλισε το ποτήρι
Τελικά, η Βόρεια Κορέα ή το Ιράν δεν έμελλε να ήταν το τελευταίο πεδίο αντιπαράθεσης του κ. Μπόλτον με τον Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν το Αφγανιστάν. Την προηγούμενη περίοδο, οι ΗΠΑ επιχείρησαν να έρθουν σε μια πολιτική συμφωνία με το κίνημα των Ταλιμπάν, η οποία προέβλεπε ένα είδος «power sharing», καταμερισμού εξουσίας στο Αφγανιστάν. Ο κ. Μπόλτον ποτέ δεν συμφώνησε με αυτήν την ιδέα. Τελικά, η επίτευξη της συμφωνίας ανάμεσα στις ΗΠΑ και τους Ταλιμπάν δεν πραγματοποιήθηκε και πολλοί αναλυτές στην Ουάσιγκτον αναζητούν το δάκτυλο του κ. Μπόλτον σε αυτήν την εξέλιξη. Λίγο μετά την αποτυχία των συνομιλιών ο κ. Τραμπ ανακοίνωσε την απομάκρυνση του κ. Μπόλτον από τον Λευκό Οίκο. Οι δύο άνδρες θα διαφωνούσαν και σε αυτό το τελευταίο ζήτημα. Σύμφωνα με τον κ. Μπόλτον, ήταν εκείνος που παραιτήθηκε από τα καθήκοντά του.
Ο παράγοντας Τουρκία
Οι πληροφορίες της «Κ» δείχνουν ότι εκτός από τα ζητήματα της Κορέας, του Ιράν και του Αφγανιστάν υπήρχε και ένα άλλο ζήτημα, στο οποίο οι κ. Τραμπ και κ. Μπόλτον δεν κατάφεραν να έρθουν σε συνεννόηση. Αυτό το ζήτημα ακούει στο όνομα Τουρκία, συγκεκριμένα Άγκυρα και Κουρδιστάν της Συρίας. Στις αρχές του 2019, ο κ. Μπόλτον έσπευσε σε Ισραήλ και Τουρκία για να συζητήσει την αμερικανική απόσυρση από τη Συρία. Γι' αυτήν την κίνηση οι ΗΠΑ έθεταν μια βασική προϋπόθεση: Η αμερικανική απόσυρση από τη Συρία δεν θα επηρέαζε σε καμία περίπτωση με αρνητικό τρόπο το Κουρδιστάν της Συρίας, δηλαδή το βορειοανατολικό κομμάτι της χώρας, στο οποίο, την προηγούμενη περίοδο οι Κούρδοι μαζί με τους συμμάχους τους νίκησαν το Ισλαμικό Κράτος.
Ο όρος του κ. Μπόλτον προκάλεσε την οργή της Άγκυρας. Στην τουρκική πρωτεύουσα, ο εξοργισμένος Τούρκος πρόεδρος αρνήθηκε να συναντήσει τον στενό συνεργάτη του Αμερικανού προέδρου. Μαζί του συναντήθηκε ο εκπρόσωπος της τουρκικής Προεδρίας, ο οποίος αρνήθηκε να προβεί στο τέλος αυτής της συνάντησης, σε κοινές δηλώσεις με τον κ. Μπόλτον. Τελικά, ο κ. Μπόλτον αποχώρησε από την Άγκυρα δίχως να έχει εξασφαλίσει αυτό που ήθελε, τη δέσμευση δηλαδή της Τουρκίας για το Κουρδικό. Λίγους μήνες μετά ο αμερικανικός στρατός ήρθε σε συνεννόηση με τον τουρκικό για τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας στη Συρία. Ωστόσο, η Άγκυρα επιμένει ότι στο ζήτημα της βορειοανατολικής Συρίας όλες οι επιλογές παραμένουν επί τάπητος.
Ρήγμα στην αμερικανική ηγεσία
Η απομάκρυνση του κ. Μπόλτον από τον Λευκό Οίκο πλήττει εμμέσως την θέση του Αμερικανού αντιπροέδρου, ο κύκλος του οποίου το προηγούμενο διάστημα συμφωνούσε με πολλές από τις ιδέες του τέως συμβούλου του προέδρου των ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, η παραίτηση του κ. Μπόλτον αποτελεί νίκη για το Υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο εδώ και καιρό βρισκόταν σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τον κύκλο του τέως συμβούλου για σειρά ζητημάτων.
