Του Γιάννη Ιωάννου
Από το 2001, η Γάζα αποτελεί επιχειρησιακό κέντρο προσβολής στόχων επί ισραηλινού εδάφους από τις παλαιστινιακές οργανώσεις που δρούν εκεί (Χαμάς και Ισλαμική Τζιχάντ) με την μαζική εκτόξευση μη κατευθυνόμενων βλημάτων προς αστικά κέντρα εντός της ισραηλινής επικράτειας. Νωρίτερα, ο πόλεμος του Ισραήλ, στον Λίβανο το 2006, με την οργάνωση Χεζμπολάχ αποτέλεσε την απαρχή για την δημιουργία ενός συστήματος αντιμετώπισης αυτών των αδιάκριτων επιθέσεων από τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις μιας και κατά την διάρκεια αυτής της σύγκρουσης που διήρκησε 34 ημέρες πάνω από 4.000 ρουκέτες και πύραυλοι έπληξαν περιοχές εντός του Ισραήλ προκαλώντας τον θάνατο 50 και πλέον πολιτών. Αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας ήταν η ανάπτυξη και λειτουργεία του συστήματος “Iron Dome” («Σιδηρούς Θόλος») ενός φορητού συστήματος αεράμυνας παντός καιρού με την δυνατότητα να εμπλέκει πολλαπλούς στόχους πυραύλων ή πυρών πυροβολικού μικρού και μεσαίου βεληνεκούς (που εκτοξεύονται από αποστάσεις μεταξύ 4 και 70χλμ).
Το “Iron Dome” βρίσκεται στο επίκεντρο των ημερών λόγω της αναζωπύρωσης της σύγκρουσης με την Γάζα και των εντυπωσιακών νυκτερινών και ημερήσιων εικόνων από αναχαιτίσεις πάνω από τον ισραηλινό ουρανό. Το 2014, στον πόλεμο με την Χαμάς διάρκειας έξι εβδομάδων το εν λόγω σύστημα κατέδειξε υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας ενώ από το 2011 και την απαρχή της επιχειρησιακής του χρήσης έχει αναχαιτίσει πάνω από 1200 πυραύλους –όλων των τύπων της Χαμάς.
Το σύστημα χρησιμοποιεί ένα ενεργό ραντάρ και πυραύλους αναχαίτισης Tamir για την ανίχνευση μικρών στόχων υψηλής ταχύτητας, όπως πυραύλους, και πυροδοτεί την κεφαλή του πυραύλου σε τέλειο χρονισμό για να το καταστρέψει στον αέρα. Θα αναχαιτίσει τον πύραυλο εάν είναι πιθανό να προσγειωθεί σε κατοικημένη περιοχή, κοντά σε στρατιωτική βάση ή σημαντική υποδομή. Εάν ο πύραυλος είναι πιθανό να προσγειωθεί σε μια μη κατοικημένη περιοχή, στην άδεια έρημο ή στη θάλασσα, το Iron Dome δεν προσπαθεί να τον αναχαιτίσει.
Πέραν του μύθου που έχει δημιουργήσει το “Iron Dome” βρίσκεται συχνά στο επίκεντρο τεχνογνωσιακών debates μεταξύ του εξειδικευμένου Τύπου, αμυντικών αναλυτών αλλά και ειδικών επί της πυραυλικής τεχνολογίας. Κυρίως αναφορικά με την σχέση κόστους-ωφέλειας (ένα ΑΑ βλήμα κοστίζει έως 50.000 δολάρια έναντι των πολύ φτηνών ιδιοκατασκευών του οπλοστασίου της Χαμάς), την επάρκεια πυρομαχικών στο σενάριο μιας παρατεταμένης σύγκρουσης αλλά και την απόδοσή του έναντι των λεγόμενων «επιθέσεων κορεσμού» (saturation attacks) όπως αυτές που είδαμε τα τελευταία εικοσιτετράωρα από την Χαμάς προκειμένου να διασπάσουν την αντιαεροπορική του ασπίδα. Ωστόσο σε γενικές γραμμές έχει καταστεί ένα αποτελεσματικό όπλο με πολλαπλά ψυχολογικά οφέλη για τους πολίτες του Ισραήλ που συχνά, ιδίως στο νότιο τμήμα της χώρας και στις συνορεύουσες με την Γάζα περιοχές, βρίσκονται υπό τον φόβο των πυραυλικών επιθέσεων της Χαμάς και βιώνουν τις τελευταίες στα καταφύγια.
Η έννοια της αεράμυνας (anti-aircraft warfare) είναι μια σύνθετη έννοια, τεχνικά και στρατηγικά. Η ιστορική εμπειρία των πολεμικών συγκρούσεων από την απαρχή χρήσης ιπτάμενων Μέσων καταδεικνύει πως η έννοια της αεράμυνας είναι «ατελής» (“imperfect”). Αυτό σημαίνει πως η αεράμυνα, διαχρονικά, δεν απέδειξε ποτέ απτά και θεαματικά αποτελέσματα επί των πεδίου Είναι μια δύσκολη κατάσταση να καταρρίψεις τα ιπτάμενα Μέσα του εχθρού καθώς και κατευθυνόμενα βλήματα ή πυραύλους και η βασική, στρατηγικά έννοια της ΑΑ, εδράζεται ακόμη στο να αποτρέψεις ή εμμέσως να προστατέψεις τα assets σου επί του εδάφους (κοινώς να κάνεις τον εχθρό να πετάξει από διαφορετική κατεύθυνση, να «αλλάξει τον τρόπο που εμπλέκεται»).
Η νέα σύγκρουση Χαμάς-Ισραήλ δείχνει να εξάγει πολλά και κρίσιμα συμπεράσματα για το μέλλον του συστήματος “Iron Dome” μιας και τα τελευταία εικοσιτετράωρα η Χαμάς κατόρθωσε να το διαπεράσει πετυχαίνοντας προσβολές τόσο εντός πόλεων (πέραν του Ασκελόν και σε Ιερουσαλήμ και Τελ Αβίβ) όσο και επί κρίσιμων υποδομών. Μένει να δούμε αν στο εγγύς μέλλον το εν λόγω σύστημα θα αναβαθμιστεί καθώς η Χαμάς, τα τελευταία χρόνια, αναβαθμίζει, ποιοτικά και ποσοτικά το οπλοστάσιό της.
