Έντονο προβληματισμό και ερωτηματικά σχετικά με τις διαδικασίες που ακολουθούνται από τα εργαστήρια που διενεργούν τεστ κορωνοϊού στα αεροδρόμια της Κύπρου προκαλεί το λάθος που διαπιστώθηκε με τα κρούσματα τα οποία ανακοινώθηκαν ως θετικά στον ιό στις 24 Αυγούστου. Κι αυτό καθώς οι διαδικασίες είναι συγκεκριμένες, προονούν επαναληπτικό έλεγχο ενώ υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες όπως εξηγούν ειδικοί στην «Κ» που καταδεικνύουν κατά τη διάρκεια της ανάλυσης οποιοδήποτε λάθος.
Πού προσανατολίζεται η έρευνα για το λάθος
Η έρευνα που διεξάγεται αναμένεται να καταδείξει πού έγινε το λάθος εκ μέρους του Κλινικού Εργαστηρίου Mediterranean Hospital of Cyprus και ειδικότερα η επιμόλυνση των δειγμάτων με αποτέλεσμα την λανθασμένη ανακοίνωση για 30 θετικά κρούσματα. Εν τέλει το Υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε την Πέμπτη (27/8) ότι από τα 30 κρούσματα μόνο τα δύο ήταν θετικά στον ιό. Τα συγκεκριμένα άτομα είχαν επιστρέψει από τη Μύκονο στις 23 Αυγούστου.
Το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου διεξήγαγε τους επαναληπτικούς εργαστηριακούς ελέγχους. Όπως πληροφορούμαστε, τα συγκεκριμένα δείγματα που λήφθηκαν στο αεροδρόμιο της Πάφου μεταφέρθηκαν στο εργαστήριο στη Λεμεσό. Όπως ανέφερε στην «Κ» η Έφορος κλινικών Εργαστηρίων, Καρολίνα Στυλιανού, η έρευνα επικεντρώνεται σε ποιο στάδιο και στο πώς συνέβη η επιμόλυνση.
«Θα δούμε ακριβώς σε ποιο στάδιο έγινε η επιμόλυνση. Πιθανόν να συνέβη κάτι στη διαδικασία ίσως με κάποιο αντιδραστήριο. Σε ότι αφορά στα δείγματα που έλεγξε το εργαστήριο έγινε η επανάληψη της διαδικασίας η οποία θα πρέπει να γίνεται απλώς τους έδινε το ίδιο αποτέλεσμα. Σημαίνει δηλαδή ότι πιθανόν η επιμόλυνση έγινε προτού ξεκινήσει η διαδικασία. Όταν δηλαδή, τα δείγματα ανοίγονται και γίνεται εξαγωγή του rna, στη διαδικασία της απομόνωσης του γενετικού υλικού».
Πώς μπορεί να γίνει η επιμόλυνση
Ουσιαστικά όπως μας εξηγεί ειδικός, η επιμόλυνση είναι η μεταφορά γενετικού υλικού από άλλο δείγμα στο υπό εξέταση δείγμα.
«Η επιμόλυνση, μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε στάδιο της επεξεργασίας, ή στο στάδιο της δειγματοληψίας πριν ν’ αρχίσει η εργαστηριακή διαδικασία δηλαδή η απομόνωση γενετικού υλικού. Το δεύτερο στάδιο είναι ο πολλαπλασιασμός το λεγόμενο pcr. Τη στιγμή που ετοιμάζεις τα δείγματα ώστε να αρχίσεις μπορεί να γίνει επιμόλυνση ή μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για την απομόνωση του γενετικού υλικού». Πάντως, η διαδικασία εντοπισμού της επιμόλυνσης είναι αρκετά δύσκολη. Ωστόσο, όπως μας εξηγεί ο ειδικός, υπάρχουν τα λεγόμενα controls, δηλαδή οι ασφαλιστικές δικλείδες. Εάν αυτές εφαρμόζονταν, το λάθος θα διαφαινόταν. Ωστόσο, η εφαρμογή των ασφαλιστικών δικλείδων, προϋποθέτει επιπλέον κόστος.
Οι έλεγχοι στα αεροδρόμια
Σύμφωνα με την Έφορο Κλινικών Εργαστηρίων οι υγειονομικοί επιθεωρητές σπεύδουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα στο αεροδρόμιο της Λάρνακας και της Πάφου όπου και ελέγχουν τις διαδικασίες που ακολουθούν τα κλινικά εργαστήρια που έχουν σύμβαση με το κράτος για τη διεξαγωγή των τεστ. Πρόκειται για δύο, το ένα εκ των οποίων το Mediterranean, το οποίο πλέον προσωρινά δεν συνεχίζει τη διενέργεια των εξετάσεων.
«Το θέμα είναι πολύπλοκο. Εάν υπήρξε μη τήρηση των πρωτοκόλλων όταν είμαστε εκεί μπορούμε να το δούμε. Όταν δεν είμαστε εκεί είναι δύσκολο. Η ουσία είναι να λαμβάνεται σωστά το δείγμα με αρκετό υλικό ώστε να μπορεί να ανιχνευθεί στο εργαστήριο. Να είναι ορθά ντυμένοι οι επαγγελματίες υγείας αλλά και η θερμοκρασία συντήρησης των δειγμάτων μέχρι να μεταφερθούν στο εργαστήριο», σημειώνει η κ. Στυλιανού. Σύμφωνα με την ίδια ακόμα ένας τρόπος ελέγχου είναι η αποστολή του ίδιου δείγματος σε 10 εργαστήρια ταυτόχρονα για να εξακριβωθεί ότι τα αποτελέσματα είναι συγκρίσιμα. «Ουσιαστικά δεν μπορεί κάποιος να βγάλει θετικό και άλλος για το ίδιο δείγμα αρνητικό».
Το pooling
Στο μεταξύ, πληροφορίες αναφέρουν ότι η εισήγηση του Δρ Λεόντιου Κωστρίκη για το λεγόμενο pooling που θα μπορούσε να εφαρμοστεί στα αεροδρόμια από τα κλινικά εργαστήρια αν και δεν συμφωνήθηκε τελικά με τα αρμόδια Υπουργεία, Μεταφορών και Υγείας, δεν αποκλείεται να εφαρμόζεται σε ορισμένες περιπτώσεις. Στόχος είναι να γίνονται πιο γρήγορα τα τεστ.
Εάν κάτι τέτοιο συμβαίνει θα μπορούσε να διαπιστωθεί από τις έρευνες των επιθεωρητών. Πάντως σύμφωνα με ενημέρωση από το Υπουργείο Μεταφορών, στις συμβάσεις των κλινικών εργαστηρίων δεν υπάρχει σχετικός όρος για pooling. Σύμφωνα πάντως με την Έφορο Κλινικών Εργαστηρίων η συγκεκριμένη μέθοδος θεωρείται ασφαλής όταν γίνεται υπό ελεγχόμενες συνθήκες ενώ εάν κάποιο εργαστήριο ακολουθεί αυτή τη μέθοδο αυτό μπορεί να διαφανεί από τους ελέγχους των επιθεωρητών.
Στην αντίπερα όχθη, ιδιοκτήτης κλινικού εργαστηρίου σημειώνει ότι πρόκειται για μια ανορθόδοξη μέθοδο καθώς οι πιθανότητες να μην βγει θετικό ένα δείγμα μειώνονται.
Το pooling ουσιαστικά είναι μία ομαδοποίηση ενός αριθμού ατόμων σε ένα κοινό τεστ. Μόνο σε περίπτωση που εντοπιστεί θετικό δείγμα γίνονται στη συνέχεια ατομικά οι ελέγχοι σε κάθε άτομο. Πάντως, η κ. Στυλιανού ανέφερε ότι για τη συγκεκριμένη περίπτωση όπου εντοπίστηκε το λάθος, δεν έχει καμία σχέση το pooling. Ερωτώμενη για το εάν τα κλινικά εργαστήρια στα αεροδρόμια το χρησιμοποιούν ενώ δεν συμφωνήθηκε κάτι τέτοιο, η ίδια απάντησε ότι δεν θα πρέπει να δαιμονοποιηθεί η συγκεκριμένη μέθοδος και δεν έχει περαιτέρω ενημέρωση για το θέμα.
