Του Απόστολου Τομαρά
Με το σύστημα υγείας να βγάζει αντοχές και στη νέα πίεση της μετάλλαξης Δέλτα του COVID-19 την καλοκαιρινή περίοδο έξαρσης της πανδημίας, ένα από τα ζητούμενα για την ομάδα αξιολόγησης των επιδημιολογικών δεδομένων είναι οι ιδιαίτερα υψηλοί αριθμοί θανάτων κατά τον μήνα Αύγουστο. Η αποκρυπτογράφηση των δεδομένων, σοβαρών περιστατικών που κατέληξαν σε κάποιο νοσοκομείο την προηγούμενη περίοδο, δίνει στους επιστήμονες σημαντικά εφόδια για τους σχεδιασμούς αποτελεσματικότερης αντιμετώπισης της πανδημίας αλλά και οργάνωσης του πλάνου προστασίας του πληθυσμού. Ένα από τα σημαντικά στοιχεία που έχουν εξαχθεί αφορούν την περίοδο μόλυνσης στην οποία αντιστοιχούν τα περιστατικά που κατέληξαν κατά τον μήνα Αύγουστο. Λαμβάνοντας υπόψη τη νοητή γραμμή εξέλιξης των νέων κρουσμάτων μόλυνσης (αριθμό μολύνσεων, νοσηλείες, ΜΕΘ, θάνατοι) οι ειδικοί έχουν καταλήξει πως οι 83 θάνατοι ασθενών τον Αύγουστο πρόκειται για περιστατικά του μηνός Ιουλίου. Σε επιστημονικό επίπεδο ο υψηλός αριθμός θανάτων αποδίδεται στα επιθετικά χαρακτηριστικά της μετάλλαξης Δέλτα που είχε ως αποκορύφωμα, το δεύτερο μισό του μήνα Ιουλίου, αρχές Αυγούστου. Πέρα από τους αριθμούς θανάτων οι ειδικοί δίνουν ιδιαίτερη προσοχή αν έχει διαφοροποιηθεί το συνολικό ποσοστό περιστατικών που κατέληξαν με την απάντηση που δίνεται, για την παρούσα φάση, να είναι αρνητική. Τα στοιχεία που δείχνουν πως η συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών που κατέληξαν ήταν ανεμβολίαστοι είναι ένας συνδυαστικός παράγοντας για τους ειδικούς που συνέβαλε στην εκτόξευση των θανάτων.
Οι αριθμοί
Οι εκτιμήσεις των ειδικών είναι ευδιάκριτες από μια προσεχτική παρατήρηση των επιδημιολογικών δεδομένων των νέων περιστατικών, των νοσηλειών και των θανάτων που αφορούν τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και το πρώτο μισό του Σεπτεμβρίου. Λαμβάνοντας υπόψη τη μεθοδολογία αξιολόγησης των επιδημιολογικών δεδομένων από τους ειδικούς, αυτό που χρήζει προσοχής είναι ο αριθμός των νέων περιστατικών, των νοσηλειών, και των περιστατικών που κατέληξαν τους μήνες Ιούλιου και Αύγουστο. Όπως φαίνεται και στον πίνακα με επίσημα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, τα νέα περιστατικά και οι θάνατοι είναι αντιστρόφως ανάλογοι τους δυο μήνες, κάτι που ουσιαστικά συνάδει με την επιστημονική ερμηνεία πως ο υψηλός αριθμός θανάτων του μήνα Αυγούστου αντιστοιχεί στον ιδιαίτερα υψηλό αριθμό νέων περιστατικών μολύνσεων του μήνα Ιουλίου. Συγκεκριμένα ο μήνας Ιούλιος εμφανίζεται ως το αποκορύφωμα της τελευταίας έξαρσης της πανδημίας, με συνολικά 25.523 κρούσματα και με μέσο όρο ημερησίως 850 κρούσματα. Στην αντίστοιχη κατηγορία ο μήνας Αύγουστος δείχνει την πτώση που καταγράφηκε με τα νέα κρούσματα να υποχωρούν στις 11.929, στο σύνολο και κατά μέσο όρο, τα ημερήσια, στα 384. Εκεί όπου δεν υπάρχει συμμετρία στα δεδομένα των δυο μηνών είναι στην κατηγορία των θανάτων. Τον Ιούλιο με διπλάσιο αριθμό νέων περιστατικών από τον Αύγουστο, ο αριθμός των θανάτων είναι 42. Τον Αύγουστο με τα μισά νέα περιστατικά του Ιουλίου, τα περιστατικά που κατέληξαν εκτοξεύθηκαν στα 83. Δυσαναλογία παρατηρείται και στις νοσηλείες. Τον Ιούλιο ανήλθαν στις 5.439 και τον Αύγουστο αυξήθηκαν στις 7.104.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στοιχεία των περιστατικών που κατέληξαν σε κάποια ΜΕΘ κατά τον μήνα Αύγουστο. Ο συνολικός αριθμός έφτασε στα ίδια επίπεδα με τον αριθμό θανάτων του Δεκεμβρίου 2020 (85) και Ιανουαρίου 2021 (86). Από την αρχή της πανδημίας μέχρι σήμερα το ποσοστό για τους τρεις μήνες με τα υψηλότερα νούμερα, φτάνει στο 43% του συνολικού αριθμού θανάτων. Ακολουθεί ο Απρίλιος 2021 με ποσοστό 11% (66), ο Μάϊος 2021 με ποσοστό 10% (58) και ο Ιούλιος με ποσοστό 8% (42). Ιδιαίτερα υψηλά είναι τα ποσοστά των ανεμβολιάστων που νόσησαν σοβαρά και κατέληξαν. Σε σταθερή ημερήσια βάση οι ανεμβολίαστοι που νόσησαν και κατέληξαν κινούνται πάνω από 80%.
Στην κατηγορία των περιστατικών που κατέληξαν με βάση την ηλικία, στην κορυφή της λίστας βρίσκονται οι άνω των 85 έως 89 ετών άνδρες και γυναίκες με 8 περιστατικά ανά φύλο. Ακολουθούν οι ηλικίες από 70 έως 79 και οι 80 έως 84. Στα επιδημιολογικά δεδομένα για τον μήνα Αύγουστο συγκαταλέγονται και περιστατικά που κατέληξαν και αφορούν ηλικίες από 35 ετών και άνω. Συγκεκριμένα καταγράφηκαν 2 περιστατικά θανάτου που αφορούσαν ασθενείς από 35 έως 39 ετών, 2 περιστατικά 40 έως 44, 4 περιστατικά από 45 έως 49, 1 από 50 έως 54, 6 από 55 έως 59, 6 περιστατικά από 60 έως 64 και άλλα 6 περιστατικά θανάτου που αφορούσαν ασθενείς από 65 έως 69 ετών.
Το πλάνο των ΜΕΘ κατά τον μήνα Αύγουστο
Εκτός από τις απόψεις των ειδικών ένα ζήτημα που έτυχε ευρείας συζήτησης σε επίπεδο ειδικών το προηγούμενο διάστημα, ήταν το κατά πόσο οι ιδιόρρυθμες εργασιακές συνθήκες κατά το μήνα Αύγουστο άφησαν το αποτύπωμά τους, στην εξέλιξη των περιστατικών που νόσησαν σοβαρά. Ανεπίσημα από πηγές στο χώρο της ομάδας αξιολόγησης αυτές οι απόψεις απορρίπτονται κατηγορηματικά. Συγκεκριμένα όπως μας εξηγήθηκε από πηγή με γνώση του προγραμματισμού που γίνεται στις υποδομές COVID, μέσα στον Αύγουστο και λόγω των καλοκαιρινών διακοπών έγινε ειδικός προγραμματισμός προκειμένου η αναλογία των διαθέσιμων κλινών με νοσηλευτικό προσωπικό να μην διασαλευθεί. Και λόγω των καλοκαιρινών διακοπών οι νέες ρυθμίσεις που έγιναν αφορούσαν το κλείσιμο άλλων ιατρικών υπηρεσιών προκειμένου να συμπληρωθούν τα κενά όπου υπήρχαν. Συγκεκριμένα όπως μας λέχθηκε στη Λευκωσία από τα 10 χειρουργεία λειτουργούσαν τα 4. Παράλληλα μετακινήθηκε προσωπικό από τη Λάρνακα, ενώ μειώθηκαν οι διαθέσιμες κλίνες σε μια κλινική COVID από 47 σε 30, με το προσωπικό να μετακινείται στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
Έντυπη Έκδοση
