Μέχρι την ανακάλυψη του εμβολίου κατά του νέου κορωνοϊού και της ευρείας κάλυψης του πληθυσμού παγκόσμια, ο κόσμος δεν πρέπει να πάψει να ζει εφαρμόζοντας τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και ατομικής υγιεινής. Αυτό είναι το συμπέρασμα το οποίο συνάγεται από την επικαιροποιημένη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμωδών Νοσημάτων (ECDC), που δόθηκε στη δημοσιότητα την Δευτέρα 10 Αυγούστου. Μάλιστα, όπως προκύπτει από την έκθεση, το ρίσκο για εμφάνιση νέου κύματος είναι υπαρκτό, ειδικά σε χώρες στις οποίες παρατηρήθηκε το τελευταίο διάστημα αναζωπύρωση των κρουσμάτων και δεν τηρούνται τα μέτρα. Στην Κύπρο, οι συστάσεις του ECDC λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη από την αρχή της πανδημίας και βάσει αυτών πορεύονται οι ειδικοί και οι υγειονομικές αρχές. Πλέον, ο Υπουργός Υγείας έδωσε οδηγίες για ετοιμασία ενός οδικού χάρτη για το φθινόπωρο, καθώς το σενάριο για ένα δεύτερο κύμα είναι υπαρκτό. Ωστόσο, από το ECDC εκφράζεται η πεποίθηση ότι τώρα υπάρχει μεγαλύτερη ετοιμότητα για την αντιμετώπιση ενός τέτοιου ενδεχομένου, όπως και των αναζωπυρώσεων που αναπόφευκτα θα παρατηρούνται.
Μέτρα και ρίσκο
Σύμφωνα με την αξιολόγηση κινδύνου του ECDC, το ρίσκο της περαιτέρω κλιμάκωσης της πανδημίας σε χώρες οι οποίες έχουν αναφέρει πρόσφατη αύξηση των επιβεβαιωμένων περιστατικών του, χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες:
- Ψηλό, σε χώρες στις οποίες παρατηρήθηκε αύξηση των νοσηλευομένων ασθενών, γεγονός που δείχνει ότι υπάρχει πραγματική αύξηση της μετάδοσης του ιού στην κοινότητα. Το ρίσκο μεταβάλλεται σε πολύ ψηλό, αν οι χώρες αυτές δεν λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, όπως η κοινωνική αποστασιοποίηση, η εντατική ιχνηλάτηση επαφών και η δυνατότητα για αυξημένο αριθμό τεστ.
- Ψηλό είναι το ρίσκο και σε χώρες οι οποίες, ακόμα κι αν δεν βλέπουν αύξηση στους νοσηλευόμενούς τους, καταγράφουν αύξηση στον αριθμό των θετικών τεστ.
- Μέτριο έως υψηλό είναι το ρίσκο σε χώρες οι οποίες δεν καταγράφουν αύξηση στις νοσηλείες ή στον αριθμό των θετικών τεστ. Οι χώρες στις οποίες τηρούνται τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης πρέπει να πραγματοποιούν τοπικά τις αξιολογήσεις κινδύνου, για καλύτερη κατανόηση της κατάστασης και για τη λήψη πιο σωστών αποφάσεων ως προς τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνουν.
Αύξηση 10%
Όπως αναφέρει το ECDC, όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ηνωμένο Βασίλειο είχαν λάβει τα πιο πάνω μέτρα, τα οποία είχαν περιορίσει την μετάδοση του ιού. Ωστόσο, με την χαλάρωσή τους, παρατηρήθηκε μια αύξηση στα κρούσματα, κάτι που καταδεικνύουν οι επιδημιολογικές μελέτες που πραγματοποίησαν διάφορες χώρες, όπως και το ότι ο ιός εξακολουθεί να βρίσκεται στην κοινότητα και να μεταδίδεται. Συγκεκριμένα, βάσει των στοιχείων που δημοσιοποιεί το ECDC, τις τελευταίες εβδομάδες σε 26 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρατηρήθηκε μια αύξηση των κρουσμάτων της τάξης του 10%. Μάλιστα στη Ρουμανία και στην Πολωνία, ο αριθμός των κρουσμάτων ξεπέρασε το ανώτατο επίπεδο των πρώτων εξάρσεων.
Συμπερασματικά, όπως έχει δείξει η εμπειρία η οποία αποκτήθηκε όλο αυτό το διάστημα κατά το οποίο η επιστημονική κοινότητα και οι ίδιοι πολίτες διαχειρίζονται την πανδημία, η αξιολόγηση κινδύνου έχει ως ακολούθως:
Μέτριο είναι το ρίσκο κλιμάκωσης του αριθμού των κρουσμάτων σε χώρες όπου λαμβάνονται τα μέτρα της κοινωνικής αποστασιοποίησης, της εντατικής ιχνηλάτησης επαφών και της αυξημένης διενέργειας τεστ.
Πολύ ψηλό είναι το ρίσκο σε χώρες στις οποίες δεν τηρούνται τα πιο πάνω μέτρα.
Μάλιστα, δεδομένου του ότι πλέον υπάρχουν διάφορα συστήματα επιτήρησης της πανδημίας, λαμβάνονται εκτεταμένα μέτρα κατά της εξάπλωσής της και διενεργείται αυξημένος αριθμός δειγματοληψιών, καθώς και εντατική ιχνηλάτηση επαφών, οποιαδήποτε αναζωπύρωση μπορεί να εντοπιστεί και να αντιμετωπιστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, επισημαίνει το ECDC. Με αυτά ως δεδομένα, μπορεί να αποφευχθεί μια νέα μεγάλη αύξηση επιβεβαιωμένων περιστατικών COVID-19, όπως αυτή που είχε καταγραφεί τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις.
Ωστόσο, η επαναλειτουργία των αεροδρομίων και τα ταξίδια των πολιτών έχουν αντίκτυπο στην μεταδοτικότητα της νόσου, αλλά η ένταση με την οποία θα ανακάμψει η πανδημία θα έχει σχέση με την δυνατότητα των χωρών να πραγματοποιούν αυξημένο αριθμό τεστ και πολύ καλή ιχνηλάτηση επαφών. Παρ’ όλ’ αυτά, τονίζεται ότι το ποσοστό των περιστατικών τα οποία οφείλονται στα ταξίδια είναι μικρό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν εξακολουθεί να υφίσταται το ρίσκο.
Αποτελεσματικά μέτρα
Στην βάση των εισηγήσεων του ECDC, η Συμβουλευτική Επιστημονική Επιτροπή (ΣΕΕ) στην Κύπρο λάμβανε αποφάσεις οι οποίες, σε γενικές γραμμές, έχουν αποδειχθεί καθοριστικής σημασίας στον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας, τόσο κατά το πρώτο κύμα, όσο και κατά την φάση της αναζωπύρωσης που παρατηρήθηκε τις τελευταίες εβδομάδες. Οι τοπικές εξάρσεις στην Κύπρο φαίνεται ότι καταστέλλονται πλέον, μετά την ανακοίνωση του Υπουργού Υγείας για εκ νέου λήψη αυστηρότερων μέτρων, πριν από δύο εβδομάδες. Ενώ ο μέγιστος αριθμός κρουσμάτων ήταν τα 25, στην συνέχεια ακολούθησε μια φθίνουσα πορεία. Τα μέλη της ΣΕΕ εκτιμούν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι επανήλθε το μέτρο της υποχρεωτικής χρήσης της μάσκας σε κλειστούς, δημόσιους χώρους, και ελήφθησαν αποφάσεις για μείωση του αριθμού ατόμων σε συναθροίσεις, αλλά και επιτήρηση του αριθμού ατόμων σε αυτές, όπως και στους κλειστούς χώρους. Την ίδια ώρα, συνιστούν ότι ο κόσμος πρέπει να συνηθίσει τα μέτρα αυτά και να μάθει να ζει με την προστατευτική μάσκα για τουλάχιστον έξι μήνες, μέχρι να βρίσκεται στη διάθεση της ανθρωπότητας το εμβόλιο.
Στα μέτρα που αφορούν τον γενικό πληθυσμό, αυτά που απέδωσαν καρπούς είναι τα εξής:
- Ατομική υγιεινή: Πλύσιμο ή αντισηψία χεριών, κάλυψη στόματος και μύτης με τον αγκώνα κατά την διάρκεια βήχα ή φταρνίσματος και αποφυγή επαφής των χεριών με το πρόσωπο, την μύτη, το στόμα και τα μάτια.
- Κοινωνική αποστασιοποίηση: Πρόσφατη ανάλυση σε 41 χώρες που αφορούσε σε 8 μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις κατά της πανδημίας, κατέδειξε ότι η μετάδοση του ιού φθίνει κατά 36% όταν στις κοινωνικές συναθροίσεις ο αριθμός των παρευρισκομένων δεν υπερβαίνει τους 10. Επίσης, ένα άλλο σχετικό μέτρο που συνιστάται είναι όπως οι πολίτες δημιουργήσουν τις «ομάδες επαφών» τους, ώστε να καθίσταται πιο εύκολη η ιχνηλάτησή τους.
- Προστατευτική μάσκα προσώπου: Η χρήση της μάσκας έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το ποσοστό του ρίσκου να προσβληθεί κάποιος από τον ιό στο 3,1%. Αντίθετα, σε περίπτωση μη χρήσης της μάσκας το ρίσκο αυξάνεται στο 17,4%. Η χρήση των μασκών προσώπου σε χώρους όπου δεν μπορεί να τηρηθεί η κοινωνική αποστασιοποίηση, συνιστάται και αφορά τόσο τους κλειστούς χώρους, όσο και τους εξωτερικούς χώρους με μεγάλη συγκέντρωση ατόμων.
- Τηλεργασία: Το ECDC επισημαίνει ότι η τηλεργασία βοηθά τους εργαζόμενους να μειώσουν τις συναναστροφές τους στην κοινότητα και στα μέσα μαζικής μεταφοράς, καθώς και τις επαφές στον χώρο εργασίας.
- Περιορισμός και καραντίνα: Συνιστάται απομόνωση για όλες τις επιβεβαιωμένες και τις πιθανές περιπτώσεις COVID-19. Αυτό, όμως, θα πρέπει να εξαρτηθεί από την κλινική εικόνα του ασθενούς – αν χρειάζεται υποστηρικτική φροντίδα – και από την κατάσταση που επικρατεί στο σπίτι, αν είναι εφικτή η απομόνωση και αν υπάρχουν άτομα που κατατάσσονται στις ευάλωτες ομάδες.
- Προστασία των ευάλωτων ομάδων: Η προστασία των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, όπως οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα, πρέπει να είναι ψηλά στις προτεραιότητες των υγειονομικών αρχών των χωρών. Στόχος είναι, αφ’ ενός να μην νοσήσουν, και, αφ’ ετέρου, να προστατευθεί το σύστημα υγείας από μαζικές εισαγωγές ασθενών στα νοσοκομεία.
Συμβίωση με τα μέτρα
Στην Κύπρο τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής, όπως και ο ίδιος ο Υπουργός Υγείας, τονίζουν καθημερινά τις τελευταίες μέρες ότι οι πολίτες πρέπει να μάθουν να ζουν με τα μέτρα προστασίας και την κοινωνική αποστασιοποίηση, για διάστημα μερικών μηνών ακόμα. Στην τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 11 Αυγούστου, έγινε εκτενής συζήτηση για την επικαιροποίηση των υφιστάμενων πρωτοκόλλων και την ετοιμασία νέων όπου κι εφόσον χρειάζεται, και δόθηκαν οδηγίες από τον υπουργό Υγείας να ετοιμαστεί οδικός χάρτης, με στόχο να υπάρχει καλύτερη προετοιμασία ενόψει του φθινοπώρου. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην ανάγκη συνεχούς ενημέρωσης των πολιτών ως προς τα μέτρα και την καλλιέργεια κουλτούρας σωστής συμπεριφοράς. Εξάλλου, τόσο ο Κωνσταντίνος Ιωάννου, όσο και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, φαίνεται ότι δικαιώνονται ως προς την επιφυλακτική στάση που τηρούσαν για άρση των περιοριστικών μέτρων τα οποία αφορούσαν σε γάμους, δεξιώσεις, φεστιβάλ και συναυλίες. Κατά την παρουσίαση των απορρεόντων της πρόσφατης έκθεσης του ECDC, όπου γίνεται εκτενής αναφορά και καταγράφεται έντονος προβληματισμός σε σχέση με τη διοργάνωση εκδηλώσεων μαζικής συνάθροισης, όπως οι συναυλίες, τα φεστιβάλ και τα πανηγύρια, μεταφέρθηκε από τον Υπουργό Υγείας η έντονη ανησυχία τόσο του ιδίου όσο και του ECDC, για τον αυξημένο κίνδυνο που έχουν αυτού του είδους οι εκδηλώσεις. Τα φαινόμενα που παρατηρούνται σε άλλες χώρες ως προς το θέμα αυτό κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και απαιτούν μεγάλη προσοχή, ενώ το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Λοιμώξεων καλεί τα κράτη να αποφεύγουν τη διοργάνωση εκδηλώσεων με αθρόα συγκέντρωση ατόμων, που καθιστούν αδύνατη την ιχνηλάτηση σε περίπτωση εντοπισμού κρούσματος. Τον ίδιο προβληματισμό εξέφρασαν και τα μέλη της ΣΕΕ και συμφωνήθηκε όπως ετοιμαστεί συγκεκριμένη εισήγηση για το ζήτημα.
Έντυπη Έκδοση
