ΚΥΠΕ
Στην Κύπρο, το 2018 οι οδικοί θάνατοι σε συγκρούσεις με ελαφρά οχήματα μεταφοράς αγαθών ήταν 18% πεζοί, 12% επιβαίνοντες μηχανοκινήτων δικύκλων 6% ποδηλάτες ( σύνολο 36% ευάλωτοι χρήστες), 18% επιβαίνοντες αυτοκινήτων και 47% επιβαίνοντες ελαφρών οχημάτων μεταφοράς αγαθών ( 29% οδηγοί και 18 % επιβάτες). Το ποσοστό 47% των οδικών θανάτων επιβαινόντων ελαφρών οχημάτων μεταφοράς αγαθών που κατέγραψε η Κύπρος, είναι το ψηλότερο στην ΕΕ, μαζί με τη Φιλανδία και το Βέλγιο. Στην Κύπρο το 56% των θανάτων αυτών καταγράφηκε σε αστικούς δρόμους, το 32% σε επαρχιακούς δρόμους και το 12% σε αυτοκινητόδρομους. Το ποσοστό που κατέγραψε η Κύπρος στους εν λόγω οδικούς θανάτους σε αστικούς δρόμους, είναι επίσης το ψηλότερο στην ΕΕ.
Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται στην έκθεση του προγράμματος Road Safety PIN του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC) για τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ( ΕΕ), καθώς και στην Ελβετία, το Ισραήλ, τη Νορβηγία, τη Σερβία και το Ηνωμένο Βασίλειο, σχετικά με την οδική ασφάλεια των οχημάτων μεταφοράς αγαθών. Αυτούσια η έκθεση βρίσκεται στο σύνδεσμο www.etsc.eu/pinflash39
Σύμφωνα με την έκθεση, το 25% των οδικών θανάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) κατά το 2018, ήταν αποτέλεσμα οδικών συγκρούσεων με την εμπλοκή βαρέων ή ελαφρών οχημάτων μεταφοράς αγαθών. Συγκεκριμένα, το 2018, 3310 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην ΕΕ σε οδικές συγκρούσεις βαρέων οχημάτων μεταφοράς αγαθών ( πάνω από 3,5 τόνους μικτό βάρος) και άλλοι 2630 σε οδικές συγκρούσεις ελαφρών οχημάτων μεταφοράς αγαθών ( κάτω από 3,5 τόνους μικτό βάρος). Με βάση τα στοιχεία διανυθέντων αποστάσεων κατά κατηγορία οχήματος, από τις χώρες που συλλέγουν τέτοια στοιχεία, οι οδικοί θάνατοι σε συγκρούσεις με την εμπλοκή βαρέων οχημάτων μεταφοράς αγαθών είναι τριπλάσιες από αυτές με την εμπλοκή μόνο οχημάτων που δεν μεταφέρουν αγαθά.
Η πλειονότητα των νεκρών σε οδικές συγκρούσεις βαρέων οχημάτων μεταφοράς αγαθών δεν είναι επιβαίνοντες των οχημάτων αυτών, αλλά άλλοι οδικοί χρήστες. Τα συγκεκριμένα ποσοστά είναι, 50% επιβαίνοντες αυτοκινήτων, 28% ευάλωτοι οδικοί χρήστες, 12% επιβαίνοντες βαρέων οχημάτων μεταφοράς αγαθών ( 11% οδηγοί και 1% επιβάτες) και 10% άλλοι οδικοί χρήστες. Αναλυτικά οι νεκροί ευάλωτοι χρήστες είναι 13% πεζοί, 8% επιβαίνοντες μηχανοκινήτων δικύκλων και 7% ποδηλάτες. Για την Κύπρο οι αριθμοί είναι πολύ μικροί για να εξαχθούν συμπεράσματα από τα ποσοστά.
Κατά τα 9 χρόνια που καλύπτει η έκθεση ( 2010-2018), η μέση ετήσια μείωση στους οδικούς θανάτους σε οδικές συγκρούσεις με βαρέα οχήματα μεταφοράς αγαθών ήταν βραδύτερη, με 1,8%, από την αντίστοιχη μείωση 2,8% σε συγκρούσεις όπου δεν υπήρχε εμπλοκή βαρέων οχημάτων μεταφοράς αγαθών . Όμως, ακόμα και αυτή η περιορισμένη μείωση δεν επιτεύχθηκε και στις 25 χώρες που διέθεσαν στοιχεία, αφού σε 5 χώρες καταγράφηκε στασιμότητα και σε άλλες 5 αύξηση. Στην Κύπρο καταγράφηκε στασιμότητα, με 2 σχετικούς οδικούς θανάτους, τόσο το 2010 όσο και το 2018 και με τους ετήσιους αριθμούς να κυμαίνονται από 1 σε 4. Όμως, το μικρό μέγεθος των αριθμών αυτών στερεί οποιαδήποτε στατιστική εγκυρότητα σε ό.τι αφορά την τάση αυξομείωσης,
Κατά την τριετία 2016-2018, το 54% των οδικών θανάτων σε συγκρούσεις με βαρέα οχήματα μεταφοράς αγαθών στην ΕΕ, καταγράφηκαν σε επαρχιακούς δρόμους ( εκτός αυτοκινητοδρόμων), το 23% σε αυτοκινητοδρόμους και επίσης 23% σε αστικούς δρόμους. Στην Κύπρο οι αριθμοί είναι πολύ μικροί για να εξαχθούν συμπεράσματα από τα σχετικά ποσοστά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που διατέθηκαν από 10 χώρες, περιλαμβανομένης της Κύπρου, η μέση ταχύτητα των βαρέων οχημάτων μεταφοράς αγαθών σε όλες τις κατηγορίες δρόμων είναι, με λίγες εξαιρέσεις, χαμηλότερη από το όριο ταχύτητας. Αυτό ισχύει και για την Κύπρο, με εξαίρεση τους επαρχιακούς δρόμους δύο λωρίδων κυκλοφορίας με γενικό όριο ταχύτητας 80 χιλ/ώρα, όπου το 2018 η μέση ταχύτητα ήταν 70 χιλ/ώρα αντί για 65 χιλ/ώρα που είναι το ειδικό όριο για τα βαρέα οχήματα μεταφοράς αγαθών.
Η γενική εικόνα στην ΕΕ σχετικά με τα ελαφρά οχήματα μεταφοράς αγαθών είναι κάπως καλύτερη. Η μέση ετήσια μείωση στου οδικούς θανάτους από το 2010 μέχρι το 2018 σε συγκρούσεις με ελαφρά οχήματα μεταφοράς αγαθών ήταν 3,5%, σε σύγκριση με το 2,8% της μέσης ετήσιας μείωσης στους οδικούς θανάτους σε συγκρούσεις χωρίς την εμπλοκή οχημάτων μεταφοράς αγαθών. Από τις 24 χώρες που διέθεσαν στοιχεία, ο αριθμός των οδικών θανάτων σε συγκρούσεις με ελαφρά οχήματα μεταφοράς αγαθών, μειώθηκε κατά την εν λόγω περίοδο σε 18 χώρες, παρέμεινε στάσιμος σε 4 χώρες και αυξήθηκε σε 2. Στην Κύπρο καταγράφηκε μέση ετήσια αύξηση 10,6%, από 7 θανάτους το 2010 στους 9 το 2018. Ο ετήσιος αριθμός των σχετικών θανάτων στην Κύπρο κυμάνθηκε από 1 σε 13 και οι αριθμοί αυτοί είναι πολύ μικροί για να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με τάση αυξομείωσης.
Η πλειονότητα των οδικών θανάτων στην ΕΕ σε συγκρούσεις με ελαφρά οχήματα μεταφοράς αγαθών είναι ευάλωτοι οδικοί χρήστες, με 21% πεζούς, 11% επιβαίνοντες μηχανοκινήτων δικύκλων και 7% ποδηλάτες ( σύνολο 39%). Το 29% είναι επιβαίνοντες αυτοκινήτων και επίσης 29% επιβαίνοντες ελαφρών οχημάτων μεταφοράς αγαθών ( 22% οδηγοί και 7% επιβάτες). Στην Κύπρο, οι οδικοί θάνατοι σε συγκρούσεις με ελαφρά οχήματα μεταφοράς αγαθών ήταν 18% πεζοί, 12% επιβαίνοντες μηχανοκινήτων δικύκλων 6% ποδηλάτες ( σύνολο 36% ευάλωτοι χρήστες), 18% επιβαίνοντες αυτοκινήτων και 47% επιβαίνοντες ελαφρών οχημάτων μεταφοράς αγαθών ( 29% οδηγοί και 18 % επιβάτες).
Το ποσοστό 47% των οδικών θανάτων επιβαινόντων ελαφρών οχημάτων μεταφοράς αγαθών που κατέγραψε η Κύπρος, είναι το ψηλότερο στην ΕΕ, μαζί με τη Φιλανδία και το Βέλγιο. Το 53% των θανάτων στην ΕΕ σε συγκρούσεις με ελαφρά οχήματα μεταφοράς αγαθών, καταγράφηκαν σε επαρχιακούς δρόμους, 33% σε αστικούς δρόμους και 13% σε αυτοκινητόδρομους. Στην Κύπρο το 56% των αντίστοιχων θανάτων καταγράφηκε σε αστικούς δρόμους, το 32% σε επαρχιακούς δρόμους και το 12% σε αυτοκινητόδρομους. Το ποσοστό που κατέγραψε η Κύπρος στους εν λόγω οδικούς θανάτους σε αστικούς δρόμους, είναι το ψηλότερο στην ΕΕ.
Το ETSC προβαίνει καταληκτικά σε σειρά συστάσεων προς τα κράτη μέλη και προς τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Ο Γιώργος Μορφάκης, Εκπρόσωπος της Κύπρου στο πρόγραμμα Road Safety PIΝ παραθέτει τις πιο σημαντικές συστάσεις για την Κύπρο που αφορούν γενικά αλλά και στοχευμένα προτεινόμενα μέτρα, που σχετίζονται με το επίπεδο ασφάλειας των οδικών υποδομών, την ασφαλή χρήση των οχημάτων μεταφοράς αγαθών και το επίπεδο ασφάλειας των οχημάτων αυτών.
Συστάσεις προς τα κράτη μέλη
Συλλογή στοιχείων για όλες τις ομάδες οδικών χρηστών που χάνουν τη ζωή τους ή τραυματίζονται σοβαρά σε οδικές συγκρούσεις με βαρέα ή ελαφρά οχήματα μεταφοράς αγαθών, καθώς και για τη συμμόρφωση στα όρια ταχύτητας, για τις μέσες ταχύτητες και για τα δεδομένα διακινήσεων.
Συμπερίληψη της οδικής ασφάλειας ως κριτήριο για την αγορά υπηρεσιών χρήσης οχημάτων μεταφοράς αγαθών και εισαγωγή απαιτήσεων για εξοπλισμό και συστήματα ασφάλειας, όπως Άμεση Ορατότητα ( Direct Vision), Ευφυής Ρύθμιση Ταχύτητας ( Intelligent Speed Assistance, ISA), Αυτόματη Επείγουσα Πέδηση (Automated Emergency Braking) με εντοπισμό πεζών και ποδηλατιστών και συστήματα εμπλοκής της οδήγησης από οδηγούς υπό την επήρεια αλκοόλ ( Alcohol Interlocks), σε στόλους που παρέχουν υπηρεσίες στο κοινό.
Επιβολή της συμμόρφωσης στα όρια ταχύτητας μέσω, μεταξύ άλλων, της εγκατάστασης συστημάτων φωτοεπισήμανσης, που έχουν τη δυνατότητα ανίχνευσης της παραβίασης των μειωμένων ορίων ταχύτητας για τα οχήματα μεταφοράς αγαθών. Ανάπτυξη και υλοποίηση εθνικών στρατηγικών επιβολής του νόμου (αστυνόμευσης), με στόχευση στην παραβίαση των ορίων ταχύτητας, στην οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών, στην επικίνδυνη οδήγηση, στην απόσπαση προσοχής ( πχ. λόγω χρήσης κινητού τηλεφώνου) και στη μη χρήση ζώνης ασφάλειας από οδηγούς οχημάτων μεταφοράς αγαθών.
Διάθεση επαρκών πόρων, εξοπλισμού και εκπαίδευσης για διευκόλυνση του ελέγχου και της επιβολής των κανόνων για τους επιτρεπόμενους χρόνους οδήγησης, καθώς και για την καταλληλότητα των οχημάτων μεταφοράς αγαθών για ασφαλή χρήση στο δρόμο. Όπου αυτό είναι εφικτό, διαχωρισμός των αντίθετων κατευθύνσεων κυκλοφορίας με κεντρικό διαχωριστικό και εγκατάσταση πλευρικών στηθαίων ασφάλειας. Για διευκόλυνση της ασφαλούς διακίνησης πεζή και με ποδήλατο, κατασκευή ξεχωριστών διαδρομών κατά μήκος των δρόμων.
Συστάσεις προς τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη
Σε συνέχεια της υιοθέτησης της αναθεώρησης του Κανονισμού για τη Γενική Ασφάλεια των Μηχανοκινήτων Οχημάτων ( General Safety Regulation, GSR) σε σχέση με τα ελάχιστα πρότυπα ασφάλειας των καινούργιων οχημάτων: Διάθεση στοιχείων για τους αριθμούς των οδικών θανάτων και των σοβαρών τραυματισμών που αποφεύχθηκαν με την υιοθέτηση ισχυρών και έγκαιρων δευτερευόντων κανονισμών, για την εφαρμογή του GSR.
Επιμονή στην καθιέρωση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου προτύπων σε διεθνές επίπεδο .( UNECE) σχετικά με τα συστήματα ελέγχου των τυφλών σημείων και άμεσης ορατότητας σε βαρέα οχήματα μεταφοράς αγαθών. Απαίτηση για την εγκατάσταση υψηλού επιπέδου συστημάτων Ευφυούς Ρύθμισης Ταχύτητας ( ISA) στα καινούργια οχήματα, με ειδικές ρυθμίσεις σε σχέση με τα βαρέα οχήματα μεταφοράς αγαθών ( κόφτες ταχύτητας, μειωμένα όρια ταχύτητας κλπ).
Επέκταση του νομικού πλαισίου για τους επιτρεπόμενους χρόνους οδήγησης και ανάπαυσης για τους επαγγελματίες οδηγούς ελαφρών οχημάτων μεταφοράς αγαθών, και για τις εγχώριες μεταφορές και όχι μόνο για τις διεθνείς.. Επέκταση των υφιστάμενων απαιτήσεων για την εκπαίδευση των επαγγελματιών οδηγών, σε όλους τους επαγγελματίες οδηγούς ελαφρών οχημάτων μεταφοράς αγαθών.
Τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ με αρμοδιότητες για τις μεταφορές, την αστυνόμευση και την ασφάλεια στην εργασία, να συνεργαστούν με τους εργοδότες και τους εργοδοτούμενους, για την ανάπτυξη ολοκληρωμένων και ολιστικών στρατηγικών, σχετικά με την εκπαίδευση και καθοδήγηση των εργοδοτουμένων αναφορικά με τη διαχείριση των κινδύνων στις εμπορικές μεταφορές.
