Του Αθανάσιου Έλλις
Πιστός στην εγωκεντρική και ανορθόδοξη συμπεριφορά του, ο Ταγίπ Ερντογάν προκαλεί όχι μόνο τους γείτονες, αλλά και τις αγορές.
Ο νεοοθωμανισμός που χαρακτηρίζει τον Τούρκο πρόεδρο τον κάνει να νιώθει πανίσχυρος, όχι μόνο πολιτικά, αλλά και οικονομικά. Ως απόρροια αυτού νομίζει ότι δύναται να κάνει ό,τι θέλει και να επιβάλει τους δικούς του όρους ακόμη και εκεί που είναι προφανές πως δεν μπορεί, όπως είναι οι διεθνείς αγορές.
Καλώς η κακώς, οι αγορές χορεύουν στους δικούς τους ρυθμούς και καμία χώρα, ούτε και η Αμερική, η Κίνα ή η Ιαπωνία – οι τρεις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου – είναι σε θέση να επιβάλει τις δικές της επιθυμίες.
Υπό αυτό το πρίσμα, θα πρέπει και ο Ερντογάν να αντιληφθεί ότι είναι αναγκασμένος, ακόμα κι αν δεν το θέλει, να ακολουθήσει κάποιους κανόνες. Σε αντίθετη περίπτωση, θα πληρώσει το κόστος, ο ίδιος, η χώρα του και ο λαός του.
Η οικονομική κρίση των τελευταίων ημερών έρχεται απλά να δείξει στον Τούρκο πρόεδρο ότι υπάρχουν όρια. Ενας άλλος ηγέτης θα επεδείκνυε ρεαλισμό και θα μετέβαλε τη στάση του, ωστόσο ο παρατηρητής της σημερινής Τουρκίας γνωρίζει ότι αυτό είναι κάτι μάλλον δύσκολο να κάνει ο Ερντογάν.
Μια χώρα με τεράστιο βραχυπρόθεσμο εξωτερικό χρέος που αγγίζει τα 180 δισ. δολάρια, ελάχιστα πλέον συναλλαγματικά αποθέματα, η οποία βιώνει εκροή ξένων κεφαλαίων καθώς το νόμισμά της καταρρέει, είναι πολύ πιθανό να οδηγηθεί σε κρίση πληρωμών.
Είναι το τελευταίο που χρειάζεται ο Ερντογάν τη στιγμή που επιχειρεί να βρει έναν νέο βηματισμό στις σχέσεις του με την Αμερική του Μπάιντεν, αλλά και να πείσει την Ευρώπη ότι δεν είναι αυτός που προκαλεί στην Αν. Μεσόγειο.
Σοβαροί διεθνείς αναλυτές, και όχι κάποιοι “εχθροί” της Τουρκίας, βλέπουν την οικονομία της χώρας να αποδυναμώνεται και εκτιμούν ότι η αντικατάσταση του κεντρικού τραπεζίτη και οι ανορθόδοξες πολιτικές που προτιμά ο ίδιος ο Ερντογάν, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε μεγάλη αβεβαιότητα και απώλεια εμπιστοσύνης εκ μέρους των επενδυτών.
Η διολίσθηση είναι πολύ πιθανόν να προκαλέσει capital controls με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη σταθερότητα της γειτονικής χώρας.
Θα πληγεί, δε, ανεπανόρθωτα το αφήγημα της παντοδυναμίας που προβάλλει εμμονικά τα τελευταία χρόνια ο Ταγίπ Ερντογάν με χρονικό ορίζοντα την επέτειο της συμπλήρωσης εκατό ετών από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκίας, το 2023.
Η οικονομική κρίση έρχεται να υπενθυμίσει στον Τούρκο ηγέτη ότι χρειάζεται περισσότερο από ποτέ τη στήριξη, πολιτική, οικονομική και χρηματοπιστωτική, των ισχυρών της Δύσης.
Ωστόσο, ο απρόβλεπτος Ερντογάν, ο οποίος απομακρύνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια από τις δυτικές αξίες, αμφιταλαντεύεται σε ό,τι αφορά τον γεωπολιτικό του προσανατολισμό, και οραματίζεται τον εαυτό του ως ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου, μάλλον είναι πεπεισμένος ότι δεν χρειάζεται καμία στήριξη, διότι απλά είναι παντοδύναμος.
