Του Γιάγκου Ζήνωνος
Head of Special Projects in Cyprus
Exness
Οι επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού έφεραν στην επιφάνεια τα τρωτά σημεία της κυπριακής οικονομίας αλλά και την ανάγκη για απεξάρτηση της από τους παραδοσιακούς τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Γενικότερα, ανέδειξαν για ακόμη μια φορά την ανάγκη για τη διαμόρφωση μιας νέας στρατηγικής που θα στοχεύει στη βιώσιμη ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας.
Είκοσι και πλέον μήνες μετά από την έναρξη της πανδημίας, οι προβλέψεις για επιστροφή της οικονομίας στην προ κορωνοϊού εποχή ποικίλουν από χώρα σε χώρα. Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ), το ΑΕΠ σε Κίνα και ΗΠΑ έχει ήδη επιστρέψει στα επίπεδα πριν από την πανδημία ενώ στην Ευρώπη η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Στη Γερμανία, το ΑΕΠ αναμένεται να επιστρέψει σε επίπεδα προ πανδημίας περί το τέλος του έτους, ενώ στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, όπως η Κύπρος για παράδειγμα, η επιστροφή του ΑΕΠ στα επίπεδα του 2019 αναμένεται στο τέλος του 2022.
Όπως διαφάνηκε, οι χώρες οι οποίες είχαν ισχυρό τεχνολογικό τομέα ανέκαμψαν γρηγορότερα συγκριτικά με αυτές που δεν είχαν και κυρίως συγκριτικά με αυτές όπου η οικονομία τους βασιζόταν στον τουρισμό. Σε ορισμένους τομείς οι σοβαρές πληγές που έχουν δημιουργηθεί θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να επουλωθούν γεγονός που φανερώνει ότι στοιχεία όπως η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα των εθνικών οικονομιών στα νέα δεδομένα, είναι καθοριστικά ως προς τις προσπάθειες για οικονομική ανάκαμψη.
Στην Κύπρο για παράδειγμα θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να ανακάμψει ο τουριστικός τομέας ο οποίος αποτελούσε σταθερό αιμοδότη της οικονομίας ενώ το ίδιο ισχύει και για τον κατασκευαστικό τομέα μετά και το σκάνδαλο του προγράμματος πολιτογραφήσεων που οδήγησε στο κλείσιμο του σχετικού προγράμματος.
Η κυπριακή οικονομία πρέπει να βρει διέξοδο, ωστόσο δεν χρειάζεται να ψάξει μακριά. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, ο τομέας της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών αποδεδειγμένα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη από την παγκόσμια ύφεση που προκάλεσε η πανδημία. Όσον αφορά στην Κύπρο, ο τομέας έδειξε τη δυναμική του, πρωτίστως χάρη στο ισχυρό κράμα που δημιούργησαν οι διεθνείς εταιρείες τεχνολογίας που εδρεύουν στην Κύπρο μαζί με τις καινοτόμες γηγενής επιχειρήσεις.
Η τεράστια δυναμική που αναπτύσει ο τομέας της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών καταγράφεται και στα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου που αφορούν τις εξαγωγές ανά τομέα υπηρεσιών. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, από το 2015 μέχρι το 2019 που υπάρχουν δημοσιευμένα στοιχεία, ο τομέας παρουσιάζει ραγδαία αύξηση στις εξαγωγές υπηρεσιών με ένα μέσο ποσοστό αύξησης που αγγίζει το 21% ή αν προτιμάτε τα 300 εκατομμύρια το χρόνο. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, με τέτοιους ρυθμούς, ο τομέας σύντομα θα ανέβει, αν δεν έχει ήδη ανέβει, στην πρώτη θέση στις εξαγωγές ανά τομέα υπηρεσιών.
Επίσης, αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι ο τομέας προσφέρει ένα πολύ σημαντικό ποσοστό στο ΑΕΠ που αγγίζει το 7.5% ενώ σύμφωνα με μελέτη της EY, έχει οδηγήσει στη δημιουργία 13.000 νέων θέσεων εργασίας, με πιο αξιοσημείωτο, το γεγονός ότι 77% εξ αυτών αφορούν σε άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας λόγω ακριβής των πολλαπλασιαστικών θετικών επιπτώσεων που έχει στην οικονομία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι οι 5 εκ των 6 εταιρειών που βραβεύτηκαν φέτος για τη συνεισφορά τους στην κυπριακή οικονομία προέρχονται από τον τομέα της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών.
Όλα αυτά καταδεικνύουν ότι ο τομέας αποτελεί το μέλλον του τόπου. Οι προοπτικές είναι τεράστιες, και αφού δεν χρειάζεται να ψάξουμε για τον τομέα που έχει την προοπτική να οδηγήσει στη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας μας, αυτό που χρειάζεται είναι να βρούμε το κλειδί που θα ξεκλειδώσει τις όποιες δυσκολίες υπάρχουν στην περαιτέρω ανάπτυξη του.
Βεβαίως, σε αυτό τον αγώνα δεν τρέχουμε μόνοι μας. Οι ηγέτες των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών μελών άρχισαν να παίζουν όλα τα χαρτιά τους στο παιχνίδι για την προσέλκυση τεχνολογικών κολοσσών και ταλέντων. Το ανταγωνιστικό περιβάλλον και τα κίνητρα που δίνουν οι ευρωπαίοι εταίροι βάζουν πίεση στην Κύπρο, έτσι είναι απαραίτητο να δράσουμε άμεσα και αποτελεσματικά.
Το κλειδί λοιπόν βρίσκεται στα κίνητρα και στην αποτελεσματικότητα τους. Ήδη, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανακοίνωσε την εξαγγελία κινήτρων για την προσέλκυση εταιρειών υψηλής τεχνολογίας και εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Αυτό που χρειάζεται είναι το δικό μας πλαίσιο να είναι πιο ανταγωνιστικό από αυτό των ευρωπαίων εταίρων μας. Σε αυτή τη διαδικασία, η κυβέρνηση πρέπει να αφουγκραστεί τις εταιρείες του κλάδου και να αδράξει την ευκαιρία.
Τα οφέλη για την κυπριακή οικονομία θα είναι τεράστια. Η ανάπτυξη του τομέα της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών θα επιδράσει θετικά και στους υπόλοιπους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένων του τουρισμού και των κατασκευών. Όπως αναφέρει ο Διευθύνων Σύμβουλος της EY Ελλάδος, Πάνος Παπάζογλου, «ο τομέας της τεχνολογίας αναπτύσσεται με πολλαπλάσιους ρυθμούς από την υπόλοιπη οικονομία, προσελκύει τη μερίδα του λέοντος των επενδύσεων και δημιουργεί τις περισσότερες νέες θέσεις εργασίας, ενώ, συγχρόνως, γκρεμίζει τα όρια μεταξύ των κλάδων της οικονομίας».
Ενδεικτικά, η μετεγκατάσταση εταιρειών στην Κύπρο θα οδηγήσει στην ενίσχυση του επαγγελματικού τουρισμού όπως επίσης και στην αύξηση της ζήτησης γραφειακών χώρων και κατοικιών για να στεγαστούν οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι τους αντίστοιχα. Η αύξηση στην ιδιωτική κατανάλωση θα οδηγήσει στην ενίσχυση του τομέα της ιδιωτικής εκπαίδευσης, του λιανικού εμπορίου, της εστίασης και ούτω καθεξής. Ενδεικτική όπως έχω αναφέρει, είναι η μελέτη της EY στην οποία αναφέρεται ότι για κάθε νέα θέση εργασίας στον τομέα της τεχνολογίας, δημιουργούνται άλλες 3 θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας.
Ο δρόμος λοιπόν για να οδηγήσουμε την οικονομία σε βιώσιμη ανάπτυξη είναι απλός και η κατεύθυνση μόνο μία: Η δημιουργία ενός οικοσυστήματος, το οποίο θα αποτελεί πόλο έλξης για το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και τις επιχειρήσεις του τομέα της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών. Οι προοπτικές για την οικονομία της Κύπρου είναι τεράστιες, νοουμένου ότι θα καταφέρουμε να δημιουργήσουμε ένα τέτοιο οικοσύστημα. Από εμάς εξαρτάται.
