Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η νυν Διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Χρυστάλλα Γιωρκάτζη ανέλαβε τα ηνία της Κεντρικής Τράπεζας στις 11 Απριλίου 2014. Μετά από πέντε κομβικά χρόνια για την οικονομία της Κύπρου αποχωρεί αφήνοντας πολλά κενά για τον επόμενο. Αύριο, την Πέμπτη 28 Μαρτίου, αναμένεται να αποχαιρετίσει και τυπικά πλέον τη θέση της Διοικήτριας, στα πλαίσια του σεμιναρίου για τις «καθυστερήσεις στην Κύπρο στην απονομή δικαιοσύνης». Η θητεία της επίσημα λήγει την 10η Απριλίου, έχοντας την τιμή να παρακολουθήσει ένα τελευταίο Eurogroup, στις 5 Απριλίου.
Το όνομα του αντικαταστάτη της δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ωστόσο στη λίστα του ψηλά βρίσκεται το όνομα του πρώην Εφόρου Αποκρατικοποιήσεων και νυν εκτελεστικού μέλους της ΚΤΚ, Κωνσταντίνου Ηροδότου. Στην ίδια λίστα βρίσκονται βέβαια, όπως έχει επανειλημμένα αναφέρει η «Κ», τα ονόματα του πρώην μη εκτελεστικού μέλους της ΚΤΚ Ανδρέα Περσιάνη, αλλά και του πρώην εκτελεστικού συμβούλου της ΚΤΚ, Γιώργου Συρίχα. Η λίστα διέθετε περισσότερα ονόματα, αλλά όπως διαρρέει από το λόφο του Προεδρικού οι παχυλές απολαβές του Διοικητή δεν ικανοποιούν τους επίσης παχυλούς μισθούς των τραπεζιτών που υπήρχαν στο «short list».
Ο μισθός των 156 χιλιάδων ευρώ το χρόνο που λαμβάνει ο Διοικητής πλέον των ωφελημάτων, άφησε παγερά αδιάφορους τους υποψηφίους που έχουν ετήσιο εισόδημα πολλαπλάσιο στις θέσεις που ήδη βρίσκονται. Το «status» όμως του Διοικητή της Κεντρικής, ενός ατόμου που θα έχει ασυλία, κύρος και δύναμη στα κυπριακά δεδομένα φαίνεται να υπάρχει στα παραπάνω πρόσωπα. Μάλιστα, η επικοινωνία που θα έχει ο Διοικητής της ΚΤΚ με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας θα πρέπει να είναι εξαιρετική. Από ότι έχει διαφανεί από τις τρεις τελευταίες αναθέσεις του Διοικητού, ούτε ο πρώην Διοικητής Αθανάσιος Ορφανίδης είχε εξαιρετική σχέση με τον Δημήτρη Χριστόφια, ούτε ο Πανίκος Δημητριάδης με τον Νίκο Αναστασιάδη, αλλά ούτε και η κ. Γιωρκάτζη με τον τελευταίο.
Είναι και το βασικό συστατικό που ψάχνει ο Πρόεδρος, όπως πληροφορείται η «Κ», να υπάρχει αγαστή συνεργασία με τον Διοικητή που θα αναλάβει την Κεντρική και να μην τον εκθέσει, όπως και έγινε. Υπάρχουν αρκετά έργα εξάλλου που πρέπει να φέρει εις πέρας ο επόμενος Διοικητής, με σημαντικότερο την επιτυχή αναδιοργάνωση του μοντέλου της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου.
Απούσα στο Συνεργατισμό
Η Διοικήτρια κ. Γιωρκάτζη, ως πρώτο στόχο με το που έλαβε την θέση της Διοικήτριας, έβαλε –και πολύ ορθά έκανε- τη διαχείριση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων. Τα ΜΕΔ τότε είχαν φτάσει τα 27 δισ. ευρώ και τα χρέη των μεγάλων χρεωστών μέσω του εργαλείου της ανταλλαγής ακινήτων (debt to asset) απέδωσε τα μέγιστα, φτάνοντάς τα στα 21 δισ. ευρώ. Μετά το 2016 που έγιναν όλες οι μεγάλες αναδιαρθρώσεις, υπήρξε μια μεγάλη κόπωση στη μείωσή τους.
Τα νομοσχέδια για την περαιτέρω μείωσή τους δεν περνούσαν και όπως είχε ειπωθεί από αρμοδίους, η Κεντρική Τράπεζα δεν προσπαθούσε τα μέγιστα. Μόνο όταν έφτασε ο «κόμπος στο χτένι» με εκροές καταθέσεων και με τη σύμφωνη γνώμη της Βουλής, έγινε κατορθωτό να περάσουν νομοσχέδια, αλλά και να μειωθούν τα ΜΕΔ. Εν έτει 2019 πλέον τα ΜΕΔ ανέρχονται στα 10 δισ. ευρώ, όμως χρειάστηκε να θυσιαστεί μία τράπεζα. Μην ξεχνάμε πως στις εκροές καταθέσεων συνέβαλαν και δηλώσεις μελών της ΚΤΚ πολύ πριν από την ολοκλήρωση της πώλησης της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας στη Βουλή, λέγοντας πως αν δεν πετύχαινε ο διαχωρισμός και η πώληση της ΣΚΤ θα ήταν καταστροφική εξέλιξη για την οικονομία. Το να ακούγεται από χείλη προσώπου της ΚΤΚ έχει άλλη βαρύτητα.
Εκτός των άλλων, όπως διαμηνύουν τραπεζικοί κύκλοι που ήταν παρόντες στη συναλλαγή, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου ήταν απούσα και πίσω από τον μανδύα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. «Εάν ήταν τόσο καταστροφική η εξέλιξη να μην επιτυγχάνετο μια συμφωνία μεταξύ των δύο τραπεζών και ήταν αυτή η θέση της ΚΤΚ, δεν ήταν δόκιμο να μην συμμετέχει ενεργά και να είναι απλός παρατηρητής», σημειώνουν χαρακτηριστικά.
Αναδιοργάνωση του μοντέλου
Όποιος και να είναι ο νέος Διοικητής της Κεντρικής, σίγουρα δεν θα κυβερνήσει για αρκετό χρονικό διάστημα με το ίδιο μοντέλο που έχει η Κεντρική. Γίνονται οι τελευταίες πινελιές του νομοσχεδίου που έχει ενώπιόν του το Υπουργείο Οικονομικών για ένα και πλέον χρόνο, νομοσχέδιο που αν και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα χαιρέτισε, επισήμανε αλλαγές που η ΚΔ έχει υιοθετήσει.
Εν μέσω της οικονομικής ανεξαρτησίας που επιζητά η ΕΚΤ για την ΚΤΚ για να διασφαλίζεται η αυτονομία της, υπάρχει και όρος να αποτρέπονται οι συγκρούσεις συμφερόντων. Κάτι που στο μακρινό 2014 όταν ανέλαβε η Χρυστάλλα Γιωρκάτζη την Κεντρική με δική της πρωτοβουλία είχε τροποποιήσει το συμβόλαιό της και είχε αφαιρέσει την πρόνοια που αφορούσε ζητήματα ασυμβίβαστου και σύγκρουσης συμφερόντων. Η Επιτροπή Θεσμών το είχε εξετάσει και είχε διαφανεί πως δεν υπήρχαν δύο διαφορετικά συμβόλαια όπως αρχικά ισχυριζόταν, ένα με πρόνοια και ένα χωρίς. Σύμφωνα με το ζήτημα που είχε προκύψει, η θυγατέρα της Χρυστάλλας Γιωρκάτζη εργαζόταν στο δικηγορικό γραφείο Α.Γιωρκάτζης Δ.Ε.Π.Ε. το οποίο και εκπροσωπούσε τον Α. Βγενόπουλο στις αγωγές ενάντια στην Κυπριακή Δημοκρατία, αξιώνοντας κοντά 1,05 δισ. ευρώ. Οι αξιώσεις του κ. Βγενόπουλου δεν είχαν αποτέλεσμα όπως διαφάνηκε από τις σχετικές αποφάσεις του δικαστηρίου.
Ή τράπεζες ή funds
Το μοντέλο των υπηρεσιών στην Κύπρο είναι η παροχή υπηρεσιών όπως είναι γνωστό. Πλέον, το μοντέλο αυτό του «international business» έχει περάσει στη διαχείριση των επενδυτικών ταμείων και προσπαθεί η Κύπρος να «κλέψει» ένα κομμάτι από τη διεθνή πίτα. Η νέα διοίκηση της Κεντρικής σε συνεργασία με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Κύπρου θα πρέπει να διασφαλίσουν την ομαλή πορεία αυτού του μοντέλου. Θέσεις όπως φαίνεται να έχουν εκφραστεί κατά καιρούς από επίσημα χείλη της Κεντρικής για «είτε τράπεζες είτε υπηρεσίες» είναι εντελώς ατυχείς και ο νέος Διοικητής θα πρέπει να είναι γνώστης πως αυτές οι δύο λέξεις είναι αλληλένδετες. Υπηρεσίες δίχως τράπεζες και τράπεζες δίχως υπηρεσίες δεν είναι εφικτές.
AML
Η καταπολέμηση των εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML) είναι απαραίτητο να συνεχιστεί. Από τότε που ήρθαν οι Αμερικάνοι και θέλησαν να βάλουν την Κύπρο να επιλέξει μεταξύ Αμερικής και Ρωσίας και να εφαρμόσει όλα τα ενδεδειγμένα πρότυπα, η Κύπρος εφαρμόζει κατά γράμμα όλες τις εντολές. Ετοιμάζεται εξάλλου η Πέμπτη οδηγία AML.
Mea Culpa και ΠΕΠ
Μεγάλος σάλος ξέσπασε μετά την έρευνα της Ερευνητικής Επιτροπής για την κατάρρευση του Συνεργατισμού. Εκεί, γίνεται λόγος για δάνεια Πολιτικά Εκτεθειμένων Προσώπων στην πρώην Συνεργατική, που φτάνουν τα 128 εκατ. ευρώ. Η Διοικήτρια είχε σταματήσει ανάλογη έρευνα το 2015 όταν είχε διαρρεύσει ένας κατάλογος και της κατασχέθηκαν οι υπολογιστές με το υλικό από την αστυνομία, λέγοντας τρία και πλέον χρόνια αργότερα πως δεν θα έπρεπε να σταματήσει τον έλεγχο. Είχε δηλώσει στο EconomyToday πριν περίπου ένα χρόνο πως «ξέρει πολλά για πολλούς», άρα και ο επόμενος Διοικητής θα μάθει αρκετά πράγματα, απλώς θα πρέπει να κρίνει πώς θα τα χειριστεί διακριτικά.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
