Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
«Γλυκόπικρη» ήταν η γεύση που άφησε στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης (Moneyval) τον περασμένο Μάιο η Κύπρος. Όταν αποχώρησε από το νησί το Μάιο το κλιμάκιο της Moneyval, έμεινε ευχαριστημένο από την πρόοδο που έχουν επιδείξει οι τράπεζες, αλλά δεν έμεινε ευχαριστημένο από δικηγόρους και λογιστές. Όπως είναι εις θέση να γνωρίζει η «Κ», στο προσχέδιο (draft) της έκθεσης της Moneyval - που έχει ήδη συγγραφεί, ενώ η τελική έκθεση θα παρουσιαστεί μετά τα τέλη Ιανουαρίου - καταγράφεται πλέον και επισήμως πως οι ενέργειες λογιστών και δικηγόρων δεν συνάδουν με τα διεθνή πρότυπα. Και συγκεκριμένα, στη βάση του προγράμματος των πολιτογραφήσεων ξένων επενδυτών και με το πώς λειτούργησαν ως «introducers» ξένων πελατών. Την ίδια ώρα, ενώ είναι άκρως επικριτικοί με τον τρόπο που οι δύο επαγγελματικές ομάδες χρησιμοποίησαν ή χρησιμοποιούν το πρόγραμμα των πολιτογραφήσεων, στο «draft» υπάρχει ένα «εγκώμιο» προς τις τράπεζες που, όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε από πηγές, «θα μπορούν να το χρησιμοποιούν και να το παρουσιάζουν προς τα έξω για πολλά χρόνια». Όλα τα παραπάνω όμως είναι απλώς μία επιβεβαίωση των όσων άφησε το κλιμάκιο να αιωρούνται κατά την έξοδό του από το νησί. Άλλη πτυχή έχει σημασία. Ενώ η Moneyval είναι ένα όργανο παρακολούθησης του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο οποίο έχει ανατεθεί η αξιολόγηση της συμμόρφωσης ενός κράτους με τα κύρια διεθνή πρότυπα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και της αποτελεσματικότητας της εφαρμογής τους, διατυπώνει μόνο συστάσεις προς τις εθνικές αρχές σχετικά με τις απαραίτητες βελτιώσεις των συστημάτων τους και δεν επιβάλλει.
Μέσα στις συστάσεις, λοιπόν, αφήνει να εννοηθεί πως ενδεχομένως οι επαγγελματικές ομάδες των δικηγόρων και των λογιστών θα πρέπει να περάσουν κάτω από την «εποπτική ομπρέλα» ενός τρίτου και να μην είναι «αυτοεποπτευόμενοι». Όπως δηλαδή, έχει γίνει με τις τράπεζες, που έχουν εποπτεία. Στην ουσία αυτό αντιπαραβάλλεται στην έκθεση. Πως οι τράπεζες έχουν προχωρήσει σε μεγάλα βήματα λόγω κυρίως ενός επόπτη στα τελευταία χρόνια, ενώ μια «in-house» εποπτεία που γίνεται από τις άλλες δύο επαγγελματικές ομάδες, δεν αρκεί. Το 2013 εξάλλου, η Moneyval είχε «τραβήξει το αυτί» των τραπεζών. Είχε επικεντρωθεί σε τρία χαρακτηριστικά των κυπριακών τραπεζών, τα οποία είχαν σχέση με τις διεθνείς τραπεζικές εργασίες. Όπως είχε ανακοινωθεί τότε, ήταν η απόκτηση πελατών μέσω διαμεσολαβητών, οι επιχειρηματικές τους δομές, αλλά και η χρήση αντιπροσώπων. Ενδιαφέρον θα έχει λοιπόν, να προσδιοριστεί σε ποιο πλαίσιο θα μπορεί να γίνει η εποπτεία δικηγόρων και λογιστών.
Σημειώνεται ότι η Moneyval είχε διενεργήσει ξανά στο παρελθόν τέσσερις ελέγχους. Συγκεκριμένα οι αξιολογήσεις της Επιτροπής δημοσιεύθηκαν το 1998, το 2002, το 2006 και το 2011. Υπήρξε δε και μία ενδιάμεση, στο πλαίσιο της εκκίνησης του προγράμματος προσαρμογής (μνημονίου) το 2013. Η Κύπρος είναι μέλος της Επιτροπής Moneyval του Συμβουλίου της Ευρώπης που ασχολείται με την Αξιολόγηση των μέτρων που λαμβάνονται κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, από της ίδρυσης της το 1997. Η Επιτροπή κάνει συστάσεις προς τις χώρες που αξιολογούνται, με σκοπό να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Το καλύτερο δυνατό
Πηγές τόνισαν στην «Κ» πως αν και οι τράπεζες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προβλήματα, έχει γίνει μεγάλη πρόοδος από τις πρακτικές που ακολουθούνταν προ του 2013. Όπως είπαν, διέθεσαν χρήμα και ανθρώπινο δυναμικό και σε συνδυασμό με την υιοθέτηση των οδηγιών αναφορικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, προόδευσαν. Βοήθησε δε το εποπτικό πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται εντός ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου και στο πως βρίσκεται εντός του εποπτικού και κανονιστικού πλαισίου που υπάρχει. Από το 2013 οι τράπεζες της Κύπρου έχουν προχωρήσει σε κλείσιμο 50 χιλιάδων ύποπτων λογαριασμών, έχουν απορρίψει πάρα πολλά νέα ανοίγματα και φαίνεται πως απέχουν παρασάγγας από το «business» των διαβατηρίων, για το οποίο έχει ασκηθεί πολλή κριτική στη χώρα, αποκαλύφθηκαν πολλές αδυναμίες και ανάγκασαν την Κυβέρνηση προσφάτως να προχωρήσει σε υιοθέτηση νέων οδηγιών.
Προς νέα Pillsbury;
Την ίδια ώρα, η Κύπρος βρίσκεται σε μία συντονισμένη προσπάθεια για την ανάδειξη του ονόματός της και της προόδου που έχει κάνει σε θέματα ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Το 2016 - 2017 η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, μαζί με τα πιστωτικά ιδρύματα και το Υπουργείο Οικονομικών, συνομολόγησαν συμφωνία με τον αμερικανικό νομικό οίκο Pillsbury Winthrop, ώστε να γίνουν οι απαραίτητες προσπάθειες για την αποκατάσταση του ονόματος της χώρας. Η συμφωνία με τον νομικό οίκο τελειώνει αυτή την περίοδο και αναμένεται είτε να ανανεωθεί το συμβόλαιο, είτε να εξεύρουν οι παραπάνω νέο οίκο ο οποίος κάνει «lobbying» για την Κύπρο. Πλέον, στόχος δεν είναι μόνο να πεισθούν οι Αμερικάνοι για την πρόοδο της Κύπρου. Η Κύπρος, κατά τον τελευταίο και όχι μόνο χρόνο, έχει λάβει πολλάκις τα εύσημα από τους Αμερικανούς. Στόχος, είναι και η Ευρώπη. Γι’ αυτό, δεν είναι σίγουρο εάν θα ανανεωθεί η σύμβαση με τον αμερικανικό νομικό οίκο Pillsbury Winthrop, ο οποίος έχει ισχυρή παρουσία στην Αμερική και προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες, και να προτιμηθεί άλλος που έχει ισχυρή παρουσία και στην Ευρώπη.
Μη ενεργή η επιτροπή
Ταυτόχρονα, ενώ το μήλον της έριδος για τις κακές αξιολογήσεις αναφορικά με τη δράση συγκεκριμένων επαγγελματικών ομάδων είναι το πρόγραμμα των διαβατηρίων, ακόμα η τριμελής επιτροπή δεν έχει λάβει δράση. Όταν αποκαλύφθηκαν από ξένα και εγχώρια ΜΜΕ οι αδυναμίες – σκάνδαλα για πολιτογραφηθέντες που δεν έπρεπε να έχουν λάβει διαβατήρια και που η Κυβέρνηση αναγκάστηκε να ανακοινώσει πως θα κινήσει διαδικασίες για να τα λάβει πίσω, ανακοινώθηκε και μια σειρά από ελέγχους που θα προχωρούσε τριμελής επιτροπή σε όλους όσους έχουν λάβει κυπριακό διαβατήριο. Η τριμελής επιτροπή, της οποίας ηγείται η Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου Δήμητρα Καλογήρου, ακόμα δεν έχει αρχίσει τους ελέγχους. Το δεύτερο μέλος της επιτροπής είναι ο βοηθός γενικός λογιστής της Δημοκρατίας Ανδρέας Ζαχαριάδης και το τρίτο, είναι η εκπρόσωπος της νομικής υπηρεσίας Έλλη Φλορέντζου. Ακόμα δεν έχει σταλεί ο «σκοπός» με τον οποίο θα λειτουργεί αυτή η τριμελής επιτροπή.
ΕΝΤΥΠΗ
