Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Εάν η ανάγκη για υιοθέτηση νέας φορολογικής πολιτικής ήταν στα πλάνα του κράτους πριν από την εμφάνιση της πανδημίας, πλέον κάποιες φορολογικές μεταρρυθμίσεις για την επανεκκίνηση της οικονομίας, αλλά και εδραίωσή τους για τα επόμενα χρόνια, κρίνονται απαραίτητες. Η τελευταία φορολογική μεταρρύθμιση χρονολογείται το 2003, δηλαδή προσεγγίζει σχεδόν μία 20ετία, γεγονός που οι ειδικοί του φορολογικού κλάδου έχουν επανειλημμένως «κακίσει», λέγοντας πως δεν συνάδει το οικονομικό περιβάλλον του 2020 με αυτό του 2003.
Γι’ αυτό, λογιστές του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου ανέλαβαν να ετοιμάσουν τις προτάσεις προς την Κυβέρνηση, προτάσεις οι οποίες εάν εφαρμοστούν αναμένεται να φέρουν επαναδραστηριοποίηση της κυπριακής οικονομίας στην περίοδο μετά την πανδημία. Άρα, προτάσεις – μέτρα, τα οποία αφορούν και για το επόμενο διάστημα, αλλά και που θα παραμείνουν πολλά από αυτά για τα επόμενα χρόνια εάν έχουν θετικό αποτέλεσμα. Όσα από αυτά θα παραμείνουν, είναι λογικό να σημάνουν μία «μίνι»φορολογική μεταρρύθμιση, η οποία βγήκε στην επιφάνεια λόγω των δυσκολιών της πανδημικής κρίσης. Η πληροφόρηση της «Κ» θέλει οι λογιστές να έχουν χωρίσει τις προτάσεις προς την Κυβέρνηση σε τρεις πυλώνες. Πρώτος πυλώνας αφορά μέτρα εστιασμένα για το Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). Ο δεύτερος πυλώνας είναι μέτρα άμεσης φορολογίας τα οποία αναμένεται όμως να έχουν δημοσιονομικό κόστος. Ο τρίτος πυλώνας αφορά μέτρα άμεσης φορολογίας τα οποία δεν αναμένεται να βαρύνουν τα δημόσια οικονομικά. Όπως υπάρχει η πληροφόρηση, τα παραπάνω μέτρα είναι προϊόν συνεργασίας του ΣΕΛΚ, τα οποία όμως θα τύχουν και ελέγχου από το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της Κύπρου και από το Υπουργείο Οικονομικών ώστε να παραχθεί ένα αποτέλεσμα που θα έχει θετικό πρόσημο για το κράτος. Η «Κ» παρουσιάζει τα μέτρα τμηματοποιημένα τα οποία έχει ενώπιον της η Κυβέρνηση και τυγχάνουν επεξεργασίας.
Μέτρα ΦΠΑ
Τα μέτρα που αφορούν ΦΠΑ είναι τα εξής: Πρώτον, η επέκταση της αναστολής εισαγωγικού ΦΠΑ ή απόδοσης ΦΠΑ με τη μέθοδο της αντίστροφης χρέωσης όπως στην περίπτωση των αεροσκαφών του κανονισμού 81Γ. Δεύτερον, η επέκταση της εφαρμογής της αντίστροφης χρέωσης ώστε να ισχύει και για εισαγωγές από τρίτες χώρες, είτε συνολικά, είτε μετά από αίτηση όπως εφαρμόζεται π.χ. στην Γαλλία, με στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά. Τρίτον, να συνεχιστεί για όσο διάστημα το επιτρέπουν οι κανονισμοί της ΕΕ η δυνατότητα μη καταβολής ΦΠΑ στις εισαγωγές πρώτων υλών για τη βιομηχανία από τρίτες χώρες. Τέταρτον, η δυνατότητα επιστροφής ΦΠΑ σε ακίνητα που χρησιμοποιούνται για ενοικίαση. Να υπάρχει το δικαίωμα επιστροφής ΦΠΑ στους αγοραστές με την προϋπόθεση ότι θα επιβάλλεται ΦΠΑ επί του ενοικίου ως Option to Tax και αυτό θα εφαρμόζεται σε όλα τα οικιστικά κτίρια ανεξάρτητα από τον τύπο του ενοικιαστή. Πέμπτο, η μείωση του χρόνου αναμονής από 12 σε 6 μήνες για να μπορεί το υ.φ.π. να αιτηθεί επιστροφής του ΦΠΑ για επισφαλείς χρεώστες. Έκτο, η επιστροφή του οφειλόμενου ΦΠΑ εντός ενός μηνός από την υποβολή της αίτησης. Έβδομο, η επιστροφή του ΦΠΑ που οφείλεται προς τους Εργολάβους από το κράτος, εντός ενός μηνός από την υποβολή της σχετικής αίτησης. Όγδοο, η απαλλαγή ΦΠΑ στα εισαγόμενα ανταλλακτικά. Ένατο, να διαφοροποιηθεί η θέση της υπηρεσίας ΦΠΑ σε σχέση με τη φορολογική μεταχείριση των συμβολαίων που συνήθως εντοπίζονται στον ξενοδοχειακό τομέα και είναι γνωστά ως allotment and commitment contracts. Η τρέχουσα θέση της υπηρεσίας ΦΠΑ δεν διαχωρίζει τα δύο είδη συμβολαίων και απαιτεί όπως ο ΦΠΑ αποδίδεται κατά το χρόνο είσπραξης της προκαταβολής που κατατίθεται από τους οργανωτές τουριστικών περιηγήσεων. Δέκατο, να επιτρέπεται η πίστωση του φόρου εισροών για την απόκτηση ή μίσθωση οχήματος σαλούν εάν χρησιμοποιείται για σκοπούς της επιχείρησης. Ενδέκατο, να επανεξετασθεί η υφιστάμενη θέση του ΤΦ ως προς τη φορολογική μεταχείριση εκχώρησης συμβολαίου μακροχρόνιας μίσθωσης (εμπράγματων δικαιωμάτων) το οποίο υ.φ.π συνήψε με κρατική ή άλλη δημόσια αρχή, όταν τέτοια εκχώρηση πραγματοποιείται μαζί με ακίνητο το οποίο κατασκευάστηκε με ίδιες δαπάνες και χρησιμοποιήθηκε από τον μισθωτή της γης (π.χ. βιομηχανικά κτίρια). Επί του παρόντος το ΤΦ, μεταχειρίζεται αυτού του είδους των εκχωρήσεων ως δύο διαφορετικές συναλλαγές (φορολογητέα μίσθωση γης, και εξαιρούμενη παράδοση κτηρίου). Δωκέκατο, επέκταση του άρθρου 11Γ, δηλαδή να ενταχθούν και τα μεταχειρισμένα υλικά στο μηχανισμό της αντίστροφης χρέωσης σύμφωνα με το άρθρο 199 της οδηγίας ΦΠΑ. Δέκατο τρίτο, η διεύρυνση δυνατότητας επέκτασης υπό προϋποθέσεις του υφιστάμενου κινήτρου για μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 5% πέραν της πρώτης κατοικίας. Δέκατο τέταρτο, η ένταξη ηλεκτρονικών βιβλίων στο μειωμένο συντελεστή 5%. Δέκατο πέμπτο, η μείωση του συντελεστή από 19% σε 5% για υπηρεσίες επιδιόρθωσης ποδηλάτων.
Μέτρα με επιβάρυνση
Το ζήτημα με τα μέτρα άμεσης φορολογίας τα οποία αναμένεται να έχουν δημοσιονομικό κόστος, είναι εάν θα υπάρχουν τα οικονομικά περιθώρια για να εφαρμοστούν μετά και την πίεση που έχουν υποστεί κατά την πανδημική κρίση. Τα μέτρα άμεσης φορολογίας τα οποία αναμένεται να έχουν δημοσιονομικό κόστος είναι τα εξής: Πρώτον, αναστολή της λογιζόμενης διανομής μερίσματος για μερικά χρόνια κατόπιν μελέτης έτσι που να υποβοηθηθεί/ενθαρρυνθεί τόσο η ρευστότητα των επιχειρήσεων όσο και η επενδυτική δραστηριότητα. Να δοθεί το δικαίωμα σε ιδιωτικές εταιρείες που δεν θα αποδώσουν μερίσματα στους μετόχους τους, να μην καταβάλουν τη φορολογία επί του 70% των κερδών των δύο προηγούμενων ετών 2018 και 2019, υπό τον όρο ότι τα χρήματα αυτά θα επανεπενδυθούν είτε στην ίδια ή σε άλλες επιχειρήσεις. Εναλλακτικά, μείωση του ποσοστού από 70% σε 50% ή και χαμηλότερο ποσοστό. Δεύτερον, επαναφορά του μέτρου μη πληρωμής εισφορών για λογιζόμενη διανομή μερίσματος στην περίπτωση που το κέρδος επαναεπενδύεται στην εταιρεία. Τρίτον, αύξηση αποσβέσεων για εξοπλισμό (επιταχυνόμενες αποσβέσεις). Τέταρτον, παροχή αυξημένων πιστώσεων και φορολογικών αφαιρέσεων στην περίπτωση επενδύσεων για την έρευνα και καινοτομία. Πέμπτο, παραχώρηση επιδοτήσεων/επιχορηγήσεων για επενδύσεις σε πάγια περιουσιακά στοιχεία που θα γίνουν το 2020 και ίσως το 2021 ως ποσοστό του κόστους, είτε με πίστωση έναντι φορολογικών υποχρεώσεων. Εναλλακτικά, θα μπορούσε ένα δοθεί έκπτωση για επένδυση (investment allowance) για το αντίστοιχο ποσοστό του κόστους επιπρόσθετα της έκπτωσης για ετήσια φθορά, έμμεση επιδότηση καθότι ο φορολογούμενος θα επωφεληθεί συνολικής έκπτωσης πέραν του κόστους. Έκτο, σε ορισμένες προκαθορισμένες δαπάνες / έξοδα / συνεισφορές / επενδύσεις (π.χ. έξοδα απολύμανσης, τεχνολογίες, ψηφιακή αναβάθμιση, δωρεές σε σχετική Ε & Α) θεωρούνται α) Έκπτωση φόρου περισσότερες από μία φορές το κόστος. β) Εφάπαξ επενδυτικό επίδομα και γ) Μεταφορά ζημιών πέραν της τρέχουσας πενταετούς φορολογικής περιόδου και / ή μεταφορά αυτών των ζημιών. Έβδομο, πιστωτική αφαίρεση φόρου που πλήρωσε κύπριος φορολογούμενος με παρακράτηση στο εξωτερικό επί όλων των εισοδημάτων του της ίδιας κατηγορίας. Όγδοο, εισαγωγή του TaxHoliday. Ένατο, κατάργηση ΦΚΚ από μελλοντική πώληση για ακίνητα που θα αγοραστούν και τα πωλητήρια θα κατατεθούν στο κτηματολόγιο μέχρι 12/2021. Επαναφορά της απαλλαγής από τον φόρο κεφαλαιουχικών κερδών για ακίνητα που αποκτήθηκαν κατά το ημερολογιακό έτος 2020 και πιθανό το 2021. Δέκατο, για τις επιχειρήσεις που δεν θα χρησιμοποιούν κυβερνητικά υποστηρικτικά προγράμματα να παραχωρηθεί επιπρόσθετη νοητή έκπτωση - % επί του μισθολογίου, νοουμένου ότι ο κύκλος εργασιών έχει μειωθεί πέραν ενός %, έτσι ώστε οι επιχειρήσεις να μην προχωρήσουν σε απολύσεις. Εντέκατο, μείωση του ποσοστού έκτακτης εισφοράς για την άμυνα στους τόκους εισπρακτέους. Δωδέκατο, βελτίωση του φορολογικού πλαισίου που αφορά τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας ώστε να είναι τουλάχιστο το ίδιο με άλλα ανταγωνιστικά κέντρα ειδικά όσον αφορά το θέμα της εξισωτικής πρόσθεσης στην περίπτωση πώλησης. Δέκατο τρίτο, επέκταση των φορολογικών κινήτρων απαλλαγής του 20% και 50% των προσωπικών εισοδημάτων από εργοδότηση στη Δημοκρατία ατόμων που δεν ήταν φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου πριν την έναρξη εργοδότησης τους. Δέκατο τέταρτο, προώθηση της τροποποίησης για την έκτακτη αμυντική εισφορά μείωσης του επιτοκίου από 30% σε 3% επί των χρεογράφων ανάπτυξης της ΚΔ και διεύρυνση του χαμηλού συντελεστή σε αντίστοιχα προϊόντα που προέρχονται από άλλα κράτη. Δέκατο πέμπτο, διεύρυνση του ορισμού των «τίτλων» για σκοπούς εξαίρεσης φορολόγησης του κέρδους από την πώληση τους. Δέκατο έκτο, να εξεταστεί η ανάγκη τροποποίησης της σχετικής νομοθεσίας αναδιαρθρώσεων έτσι ώστε οποιοδήποτε κέρδος του εγγυητή να απαλλάσσεται από τη φορολογία.
Μέτρα δίχως κόστος
Ο τρίτος πυλώνας αφορά μέτρα άμεσης φορολογίας τα οποία δεν αναμένεται να έχουν δημοσιονομικό κόστος και εκ πρώτης όψεως μπορούν να εφαρμοστούν πιο εύκολα από αυτά του δευτέρου πυλώνα.
Τα μέτρα άμεσης φορολογίας τα οποία δεν αναμένεται να έχουν δημοσιονομικό κόστος είναι τα εξής: Πρώτον, ενοποίηση των προστίμων που βρίσκονται διάσπαρτα στις φορολογικές νομοθεσίες ώστε να είναι ξεκάθαρα στο φορολογούμενο και εύκολα στην εφαρμογή. Δεύτερον, ηλεκτρονική εξ αποστάσεως εξέταση και έκδοση πιστοποιητικών φορολογικής κατοικίας, φορολογικών αποφάσεων, αποδοχή φορολογικών δηλώσεων, επανεξέτασης δηλώσεων φορολογουμένων και έκδοσης φορολογικών εκκαθαρίσεων, και επανεξέτασης και αποδοχής αναδιοργανώσεων, συγχωνεύσεων κ.λπ. Τρίτον, αναβάθμιση της κυβερνητικής πύλης ‘Αριάδνη’ για τα φορολογικά θέματα και του taxisnet, με απώτερο στόχο την εξυπηρέτηση των πολιτών προς αποφυγή της γραφειοκρατίας και του διοικητικού φόρτου. Τέταρτον, δυνατότητα συμψηφισμού των οφειλών προς το κράτος με επιστρεπτέα από το κράτος ποσά. Ο συμψηφισμός να είναι δυνατός και για οφειλές άλλου προσώπου (εταιρειών εντός του ίδιου συγκροτήματος). Πέμπτο, τροποποίηση του περί Εταιρειών νόμου έτσι ώστε να είναι δυνατές οι αναδιοργανώσεις με εταιρίες από μη-κράτη μέλη. Έκτο, να δημιουργηθεί νομικό και φορολογικό πλαίσιο σε σχέση με block chain technologies. Έβδομο, ψήφιση των προσχέδιων Νομοσχεδίων που αφορούν στις Κυψελοειδείς Εταιρείες και τον Περί Ιδρυμάτων Νόμο. Όγδοο, άμεση προώθηση της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης (έτσι όπως περιλήφθηκε στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ενέργεια και το Κλίμα). Ένατο, ο επενδυτικός Νόμος – επενδυτικό ταμείο (Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία). Στην Ελλάδα στην προσπάθεια επαναφοράς της οικονομίας σε πορεία ανάπτυξης, ψηφίστηκε το 2016 ο αναπτυξιακός νόμος που επιτρέπει σε νέες και υφιστάμενες επιχειρήσεις να αιτηθούν επιχορηγήσεις για επεκτάσεις, δημιουργία νέων μονάδων, πρόσληψη προσωπικού και άλλων ενεργειών που σκοπό έχουν την ώθηση της ανάπτυξης. Δέκατο, η προώθηση της ηλεκτρονικής ταυτότητας και υπογραφής. Εντέκατο, να προωθηθούν για ψήφιση όλα τα νομοσχέδια που εκκρεμούν π.χ. μη ετοιμασία εξισωτικής στην πώληση άυλων στοιχείων, επέκταση 20%/50% για μισθωτούς, Διασυνοριακές Συναλλαγές, Ληξιπρόθεσμες Υποχρεώσεις (ΦΕ & ΚΑ).
Έντυπη Έκδοση
