Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Τη Δευτέρα άρχισε ο έβδομος μεταμνημονιακός έλεγχος της Κύπρου από το κλιμάκιο το οποίο το Μάρτη του 2013 – δικαιολογημένα – δεν είχε έρθει με τις καλύτερες διαθέσεις. Έξι χρόνια αργότερα, όμως, το ίδιο κλιμάκιο έρχεται με «άσπρη σημαία» και διαπιστώνει πως η Κύπρος όχι απλώς δεν έχει ελλείμματα, όπως τη βρήκε το 2013, αλλά έχει πλεόνασμα 700 εκατομμυρίων ευρώ στο επτάμηνο του 2019.
Βρίσκει μία Κύπρο με την ανεργία να κυμαίνεται στο 6,5% από το υψηλό του 16,8% του Σεπτεμβρίου του 2013, ποσοστό που βρίσκεται στο μέσο όρο του επιπέδου των 28 χωρών της Ευρωζώνης, που είναι στο 6,3%. Βρίσκει μία Κύπρο που έχει μειώσει τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια των τραπεζών της από τα 28 δισ. εν μέσω μνημονίου, στα 10,5 δισ. ευρώ, δηλαδή κοντά στο 1/3 του επιπέδου που βρίσκονταν. Την ίδια ώρα που αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω με δύο μεγάλες πωλήσεις από τις δύο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας.
Ωστόσο, υπάρχουν δύο μεγάλες ανησυχίες που μετουσιώνονται κατά το κλιμάκιο σε κινδύνους για την οικονομία της Κύπρου. Το ΓεΣΥ αλλά και οι αποφάσεις των δικαστηρίων για τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων. Την ίδια ώρα που η Τρόικα βρίσκεται στο νησί, ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, σήμερα Τετάρτη 18 του μηνός, αναμένεται να παρουσιάσει ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου τον Προϋπολογισμό του 2020. Όπως είναι φυσικό και επόμενο, αν και η Τρόικα ανησυχεί για τη βιωσιμότητα του ΓεΣΥ και την οικονομική του συνέχεια, το κράτος δεν μπορεί να εγγράψει κάτι αντίστοιχο στην έκθεση των δημοσιονομικών του κινδύνων, αφού ήταν κυβερνητική απόφαση η εισαγωγή του ΓεΣΥ. Ωστόσο, είναι σίγουρο πως στην έκθεση των δημοσιονομικών κινδύνων θα υπάρχει ανάλυση για τις αγωγές των δημοσίων υπαλλήλων προς το κράτος. Υπενθυμίζεται πως και η έκθεση του 2019 για τον περσινό προϋπολογισμό είχε τέτοια πρόνοια.
Οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι, ανέφερε στην έκθεση η κυβέρνηση, θα προέκυπταν σε περίπτωση που εκδοθεί απόφαση δικαστηρίου εναντίον της Δημοκρατίας οπότε και θα ζητούσαν οι ενάγοντες την καταβολή χρηματικών αποζημιώσεων, πράγμα και που έγινε στην αρχή του 2019, παρόλο που εκκρεμούν στο ανώτατο δικαστήριο οι εφέσεις της κυβέρνησης κατά της πρωτόδικης απόφασης. Στους δημοσιονομικούς κινδύνους του 2019, αναφερόταν πάντως πως σε περίπτωση που οι χρηματικές αποζημιώσεις είναι ψηλές τότε επηρεάζονται αρνητικά τα δημόσια οικονομικά και κατά συνέπεια η μη επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων που έχουν τεθεί.
Βάσει της έκθεσης του 2019, οι πραγματικές εξοικονομήσεις για το κράτος από τις μειώσεις των απολαβών και συντάξεων για το έτος 2017 ανήλθαν στα 265,3 εκατ. ευρώ ενώ το αντίστοιχο ποσό για το 2016 ανήλθε στα 259,5 εκατ. ευρώ. Συνολικά από το 2013 μέχρι και το καλοκαίρι του 2018 που άρχισε επισήμως η σταδιακή μείωση του ποσοστού των αποκοπών στους μισθούς του δημοσίου, σύμφωνα με υπολογισμούς της «Κ» είχαν εξοικονομηθεί 1,24 δισ. ευρώ.
Το ΓεΣΥ
Βάσει της μέχρι τώρα πληροφόρησης, το κλιμάκιο της Τρόικα εκφράζει τις ανησυχίες του για τη βιώσιμη εφαρμογή του ΓΕΣΥ αλλά και για την αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων. Εκτιμά ότι πρέπει να διασφαλίζεται η δημοσιονομική σταθερότητα και να μην επιβαρύνονται τα δημόσια οικονομικά σε βαθμό που δεν αντέχει η οικονομία, πόσω μάλλον με την αύξηση των εισφορών με την πλήρη εφαρμογή του από τον Ιούνιο του 2020.
Οι τροικανοί, θέση εξάλλου που έχει εκφράσει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά τις εαρινές οικονομικές της προβλέψεις, τόνιζαν ότι οι κύριοι αρνητικοί κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προοπτικές της χώρας «σχετίζονται με τις αβεβαιότητες σχετικά με τις μακροοικονομικές προοπτικές, τα αποτελέσματα των δικαστικών αποφάσεων σχετικά με προηγούμενα μέτρα σχετικά με τους μισθούς του δημόσιου τομέα και το πιθανό έλλειμμα των δημόσιων φορέων παροχής υγειονομικής περίθαλψης κατά τα πρώτα έτη του εθνικού συστήματος ασφάλισης υγείας». Η παροχή της εξωνοσοκομειακής περίθαλψης μπορεί μεν να ξεκίνησε την 1η Ιουνίου 2019, αλλά 3 μήνες νωρίτερα, δηλαδή την 1η Μαρτίου 2019 ξεκίνησαν οι εισφορές για την πρώτη φάση.
Η πλήρης εφαρμογή του ΓεΣΥ όμως θα ξεκινήσει την 1η Ιουνίου 2020 και 3 μήνες νωρίτερα , την 1η Μαρτίου 2020, θα ξεκινήσει η καταβολή των πλήρων εισφορών που θα είναι οι εξής. Εργαζόμενοι μισθωτοί 2,65%, Εργοδότες 2,90% και κράτος 4,70%. (οι αυτοτελώς εργαζόμενοι θα καταβάλλουν 4%, οι συνταξιούχοι 1,70%, Αξιωματούχοι 1,85%, και επί των άλλων εισοδημάτων τόκοι, ενοίκια κλπ. θα καταβάλλονται εισφορές 1,85%)
Η Τρόικα αποτελείται από εκπροσώπους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Θα παραμείνουν για μία εβδομάδα ακόμα στη νησί.
Δημόσιο χρέος υψηλό
Μπορεί τα ΜΕΔ να μειώθηκαν στις τράπεζες, ωστόσο και το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος παραμένει σε υψηλά επίπεδα, παρά το ότι από την ετοιμασία του Προϋπολογισμού του 2019 έχουν γίνει αρκετές εκδόσεις χρέους μέχρι και 30 χρόνων, αλλά και έχει εξοφληθεί στην ολότητά του το ρωσικό δάνειο. Στην ανάλυση των κινδύνων του Προϋπολογισμού του 2019 αναγραφόταν πως το δημόσιο χρέος το 2018 προβλεπόταν να ανέλθει στο 104,2% του ΑΕΠ σε σύγκριση με 95,7% του ΑΕΠ του προηγούμενου χρόνου, λόγω της ειδικής έκδοσης ομολόγων για τη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα ύψους 3,19 δισ. ευρώ τον Απρίλιο του 2018 στα πλαίσια ολοκλήρωσης της συναλλαγής πώλησης μεταξύ ΣΚΤ και Ελληνικής Τράπεζας.
Από το 2019 και έπειτα η Κυβέρνηση εκτιμούσε πως το δημόσιο χρέος θα τεθεί πάλι σε πτωτική τροχιά και περιορισθεί στο 97,2% του ΑΕΠ το 2019 και ακολούθως στο 90,8% και 84,6% του ΑΕΠ, το 2020 και 2021 αντίστοιχα. Αφού αποπληρώθηκε το ρωσικό δάνειο στην ολότητά του, είναι λογικό να μειωθεί κάτω από το 100% και το δημόσιο χρέος της Κύπρου. Το δημόσιο χρέος αντιστοιχούσε σε 18.725 εκατ. στα τέλη 2017, σημειώνοντας μείωση από 19.418 εκατ. στα τέλη του 2016. Ο δείκτης δημόσιου χρέους ως προς το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν μειώθηκε στο 95,7% από 105% στα τέλη του προηγούμενου έτους. Βάσει της περσινής έκθεσης, το μεγαλύτερο μερίδιο του δημόσιου χρέους αποτελούν τα επίσημα δάνεια, δηλαδή δάνεια από διεθνείς οργανισμούς ιδιαίτερα τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αλλά και διακρατικά από τη Ρωσική Ομοσπονδία, με συνολικό ποσοστό 61% στο δημόσιο χρέος.
Τη δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία αποτελούν τα κυβερνητικά ομόλογα εξωτερικού με συνολικό ποσοστό 24% στο δημόσιο χρέος. Η μέση διάρκεια του χρέους ήταν 7 έτη, ενώ του εμπορεύσιμου χρέους, δηλαδή των κυβερνητικών τίτλων εξαιρουμένων των δανείων, ήταν 4,9 έτη. Το χρέος σε κυμαινόμενα και σταθερά επιτόκια αποτελούσε το 46% και 54% του χρέους αντίστοιχα ενώ το χρέος σε ξένο νόμισμα αποτελούσε το 4% του συνολικού δημόσιου χρέους.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
