Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Fund) η Κύπρος θα πάρει 1,08 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιδοτήσεις σε βάθος δύο χρόνων, ποσό που δεν θα επιστραφεί, ενώ από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (Just Transition Fund) θα πάρει άλλα 158 εκατ. κατά το ίδιο διάστημα. Την ίδια ώρα, ποσά που όμως δεν έχουν ακόμα επιβεβαιωθεί, μέσω του Ταμείου «React-EU» που περιγράφεται ως ένα «Ταμείο Συμπλήρωμα Πολιτικής Συνοχής», η Κύπρος θα λάβει περί τα 171 εκατ. ευρώ, ενώ στο πλαίσιο της «Κοινής Γεωργικής Πολιτικής και της Αγροτικής Ανάπτυξης», το ποσό που θα μπορέσει να λάβει η Κύπρος θα είναι κατά τι αυξημένο κατά 21 εκατ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά όμως δεν πρόκειται να ληφθούν δίχως τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις από την χώρα σε τομείς οι οποίοι θα την οχυρώσουν για μία νέα κρίση. Οι ευρωπαίοι αναμένουν από όλες τις χώρες και δη από την Κύπρο να σκεφτεί «έξω από το κουτί», αγγλιστί «out of the box» για να λάβει τα εν λόγω χρήματα, προχωρώντας σε πραγματικές μεταρρυθμίσεις σε συγκεκριμένους πυλώνες. Οι πυλώνες για τους οποίους η Κύπρος θα πρέπει να καταθέσει ένα μεταρρυθμιστικό πλάνο είναι για την υγεία, την εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία και το περιβάλλον. Δηλαδή σε τομείς στους οποίους η Κύπρος είναι σχετικά πίσω σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Αυτή τη φορά οι μεταρρυθμίσεις αυτές δεν θα έχουν μορφή «μνημονίου», όπως δηλαδή υπήρχαν ως όροι μέσα στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής του 2013. Καμία ομοιότητα. Θα πρέπει να υπάρχει ένα μεταρρυθμιστικό πλάνο το οποίο θα εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα συνάδει με τις προτεραιότητές της και δεν θα είναι στοχευμένο για παράδειγμα σε επενδύσεις παραδοσιακές για την Κύπρο. Για παράδειγμα, δεν θα εγκρίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάποια χρηματοδότηση η οποία θα συνδέεται με τον τομέα των ακινήτων και του «real estate». Η Κύπρος έχει επενδύσει ήδη πολύ σε αυτό τον τομέα, ο οποίος βεβαίως δεν έχει καμία σχέση ούτε με θέματα υγείας, ούτε έρευνας, ούτε καινοτομίας, ούτε περιβάλλοντος. Ο όρος είναι σαφής: Για να συμβάλει στην αποκατάσταση της οικονομικής και κοινωνικής ζημίας που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού, να δρομολογήσει την ανάκαμψη της Ευρώπης και να προστατεύσει και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει ένα εκτεταμένο σχέδιο, το οποίο θα βασίζεται στην αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που παρέχει ο προϋπολογισμός της ΕΕ. Για να κινητοποιηθούν οι αναγκαίες επενδύσεις, η Επιτροπή έχει προτείνει ένα σχέδιο διττής αντίδρασης. Πρώτον το Next Generation EU, ένα νέο μέσο ανάκαμψης 750 δισ. ευρώ το οποίο θα τονώσει τον προϋπολογισμό της ΕΕ με νέα χρηματοδότηση που θα αντληθεί από τις χρηματοπιστωτικές αγορές για την περίοδο 2021-2024 και δεύτερον έναν ενισχυμένο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2021-2027 της τάξης του 1,1 τρισ. ευρώ.
Από τον Οκτώβριο
Ο Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο, Ιερόθεος Παπαδόπουλος, ερωτηθείς σχετικά δήλωσε στην «Κ» πως τα Κράτη Μέλη θα καταθέσουν τα δικά τους Εθνικά Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ως μέρος των Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων και με βάση τις επενδυτικές και μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες που προσδιορίζονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Τα Εθνικά Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα πρέπει να συνάδουν με τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και με τους εθνικούς στόχους για το κλίμα και την ενέργεια.
Συμπλήρωσε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα στηρίξει δημόσιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανθεκτικότητα της οικονομίας και την ανάπτυξη μακροπρόθεσμα, μεταξύ αυτών και σε προγράμματα για την μετάβαση σε μια πράσινη, ψηφιακή οικονομία. Τα Κράτη Μέλη έχουν περιθώριο δυο χρόνια για να καταθέσουν τα Εθνικά Σχέδια ώστε να μπορέσουν να πάρουν στο μάξιμουμ τα κονδύλια που τους αναλογούν. «Μπορούν να αρχίσουν να καταθέτουν τα Σχέδια από τον Οκτώβριο φέτος. Δεν χρειάζεται εθνική συμμετοχή στην χρηματοδότηση των σχεδίων. Η στήριξη θα παρέχεται σε δόσεις, ανάλογα με την πρόοδο που σημειώνεται και βάσει προκαθορισμένων δεικτών αναφοράς. Τα Κράτη Μέλη θα υποβάλλουν εκθέσεις ανά τρίμηνο στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Τα Εθνικά Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα πρέπει να αναφέρουν την χρηματοδότηση που παρέχεται ή προγραμματίζεται στο πλαίσιο άλλων πολιτικών της Ένωσης και πώς θα διασφαλιστεί η συμπληρωματικότητα μεταξύ αυτών των επενδύσεων», κατέληξε ο κ. Ι. Παπαδόπουλος.
Μεγάλη ευκαιρία
Από εδώ και στο εξής είναι και η μεγάλη ευκαιρία της Κύπρου να ασχοληθεί σε βάθος σε επενδύσεις οι οποίες θα φέρουν υπεραξία στη χώρα, θα την κάνουν καλύτερη και πιο καλά οχυρωμένη σε οποιασδήποτε φύσεως δυσκολία προκύψει. Αυτό όμως τι σημαίνει; Ότι οι αρχές της Κύπρου θα πρέπει να αρχίσουν τώρα που μπαίνουμε στην τέταρτη φάση χαλάρωσης των μέτρων και λειτουργούν τα πλείστα γρανάζια του κράτους, να ετοιμάσουν αυτό το πλάνο που θα παρουσιάσουν ενώπιον της Επιτροπής. Εάν τα κράτη έχουν τη δυνατότητα να δώσουν το πλάνο τους από τον ερχόμενο Οκτώβρη και αν υποθέσουμε ότι παραδοσιακά ο Αύγουστος είναι ένας μήνας που υπολειτουργούν αρκετές υπηρεσίες (εν μέσω κορωνοϊού μπορεί να μην ισχύει), τότε υπάρχουν μόνο 3 μήνες ώστε να καταθέσει η Κύπρος το εθνικό της σχέδιο.
Συνολικά, 500 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 250 δισ. σε δάνεια προβλέπει η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το σχέδιο ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Οι επιπλέον πόροι θα αντληθούν από την Επιτροπή με την έκδοση ομολόγων διάρκειας έως 30 ετών, η αποπληρωμή του κεφαλαίου των οποίων θα ξεκινήσει το 2028, και θα διανεμηθούν στα κράτη-μέλη, τις περιφέρειες και τους τομείς της οικονομίας που έχουν πληγεί βαρύτερα από την κρίση. Οι επιχορηγήσεις θα δοθούν μέσω προγραμμάτων του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (του προϋπολογισμού της Ε.Ε. για το 2021-27).
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
