Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Το μοντέλο διαχωρισμού της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας σε «καλή» και «κακή» τράπεζα και απορρόφησης του καλού κομματιού από την Ελληνική Τράπεζα, ήταν μία συνταγή που πέτυχε, παρά τις όποιες απώλειες υπήρξαν που είναι πλέον γνωστές.
Αν και η «συνταγή» του να αρθεί η τραπεζική άδεια της Τράπεζας και να λειτουργήσει μόνο ως «κακή» τράπεζα (βλέπε Φορέας – ΚΕΔΙΠΕΣ) κρίθηκε ως αναγκαία για τη Συνεργατική, επί της ουσίας ήταν μία παραλλαγή της συνταγής και όχι η αυθεντική. Η συνταγή αυτή καθ’ αυτή είναι ο διαχωρισμός του χαρτοφυλακίου μίας τράπεζας που έχει Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια και να τα διαχειριστεί ειδική εταιρεία που ειδικεύεται σε αυτή την αγορά.
Προς αυτή την κατεύθυνση, λοιπόν, και οι πιέσεις του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM), ώστε διά αυτού του τρόπου μέχρι το τέλος του 2019, Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική να έχουν από μηδενικά έως χαμηλά μονοψήφια ποσοστά προβληματικών δανείων στους ισολογισμούς τους. Ενώ αιωρείτο στην ατμόσφαιρα πως η κίνηση με το Συνεργατισμό θα έβαζε «νερό στο κρασί» των εποπτών και θα δινόταν στις κυπριακές τράπεζες περισσότερος χρόνος για να αντιμετωπίσουν τα Μη Εξυπηρετούμενά τους, όπως θα αποδειχθεί στους επόμενους μήνες, δεν θα γίνει.
Όπως μεταφέρθηκε στην «Κ», έπονται μεγάλες αλλαγές στις τράπεζες της Κύπρου που θα περιλαμβάνουν είτε την δημιουργία «κακών» τραπεζών, είτε μεγάλες πωλήσεις δανείων, αναλόγως του τι ταιριάζει καλύτερα στο προφίλ της κάθε τράπεζας. Εκείνο που θέλουν στην Φρανκφούρτη, εκ μέρους του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, είναι να καθαρίσουν οι τράπεζες από τα κόκκινα δάνεια, πουλώντας τα σε μη τραπεζικές οντότητες.
Οι τραπεζικές οντότητες θα έχουν έπειτα τον απαιτούμενο χρόνο για να διαχειριστούν τα δάνεια, δάνεια για τα οποία οι τράπεζες δεν έχουν. Ταυτόχρονα, το αν θα δημιουργήσει η ίδια η τράπεζα «κακή» τράπεζα, μεταφέροντας εκτός από τον ισολογισμό της τα κόκκινα δάνεια, ή θα πωλήσει σε ειδικές εταιρείες τα δάνεια αυτά, δεν θα έχει ιδιαίτερη σημασία. Για του λόγου το αληθές, η πληροφόρηση της «Κ» είναι πως η Τράπεζα Κύπρου που έχει πέντε (5) και πλέον δισ. ευρώ κόκκινων δανείων κατευθύνεται προς τη δημιουργία μιας οντότητας που θα μεταφέρει εκεί τα δάνεια αυτά (κακή τράπεζα), ενώ η Ελληνική Τράπεζα θα προχωρήσει σε πώληση προβληματικών δανείων 1 – 1,5 δισ. ευρώ. Έτσι και μόνο θα πετύχουν την εποπτική απαίτηση της Φρανκφούρτης ώστε ο καινούργιος χρόνος να τις βρει με προβληματικά δάνεια που θα κυμαίνονται στο 5% (αν όχι λιγότερα).
Κλειδί τα κεφάλαια
Μία τράπεζα είναι υποχρεωμένη να λαμβάνει προβλέψεις για προβληματικά δάνεια που έχει στους ισολογισμούς της, βάσει των οδηγιών που τις δίνει ο SSM. Ωστόσο, εάν μία τράπεζα δεν έχει προβληματικά δάνεια, δεν θα είναι υποχρεωμένη να λαμβάνει προβλέψεις πολλών εκατ. ευρώ. Επί της ουσίας, η λογική που θα ακολουθήσουν είναι η εξής, όπως μεταφέρθηκε στην εφημερίδα: «Αν είσαι τράπεζα και θέλεις να απαλλαγείς από τις προβλέψεις, πρέπει να αποκόψεις τα δάνεια επί των οποίων είσαι υπόχρεη να λάβεις τις καλύψεις που αναπόφευκτα θα σου ζητηθούν από τις εποπτικές αρχές».
Το πρόβλημα
Ποιο είναι όμως το πρόβλημα που δημιουργείται; Αν και -όπως μεταφέρεται- οι συγχωνεύσεις και οι διαχωρισμοί των τραπεζών ώστε να ισχυροποιηθούν οι υφιστάμενες τράπεζες είναι μέτρο αναγκαίο, πρώτα θα πρέπει να είναι εις θέση να απορροφήσουν τις όποιες ζημιές έρθουν από τέτοιες κινήσεις. Διότι όπως είναι ήδη γνωστό, μία τράπεζα η οποία πωλεί δάνεια, απορροφά μια ζημιά.
Η Ελληνική Τράπεζα, όπως η ίδια ανακοίνωσε, στο 18% και στο 20% αντίστοιχα θα ανέλθουν Κεφάλαια Κοινών Μετοχών της Κατηγορίας 1 (CET1) και ο Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειάς της ύστερα από την αύξηση κεφαλαίου. Όσον αφορά στην Τράπεζα Κύπρου στο τέλος εννιαμήνου του 2018, ο δείκτης Κεφαλαίου Κοινών Μετοχών Κατηγορίας 1 (CET1) με μεταβατικές διατάξεις του Συγκροτήματος και ο αντίστοιχος Συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας, αναπροσαρμοσμένοι για το Project Helix (πώλησης ΜΕΔ ύψους 2,8 δισ. ευρώ στην Apollo Asset Management, ανήλθαν σε 13,2% και 16,2% αντίστοιχα. Από τα παραπάνω, προκύπτει πως η Ελληνική θα έχει μεγαλύτερη άνεση για να προχωρήσει στις –επιβεβλημένες από τον SSM- κινήσεις, ενώ η Τράπεζα Κύπρου θα χρειαστεί να δημιουργήσει τα κεφάλαια.
Εξάλλου, οι ιδιωτικές τράπεζες έχουν πρόσβαση σε εργαλεία που θα της φέρουν κεφάλαια, άρα είναι δεδομένο και γι΄ αυτήν πως θα προχωρήσει σε ό,τι κρίνει καλύτερο. Σχολιάζεται πως ο Συνεργατισμός δεν είχε τη δυνατότητα πρόσβασης σε τέτοια εργαλεία, γι΄ αυτό και η στήριξη του ερχόταν από κρατικούς πόρους.
Και μικρότερες
Μπορεί ο SSM να εποπτεύει μόνο τις μέχρι πρότινος τέσσερις (4) συστημικές τράπεζες (τρεις πλέον μετά την παύση του Συνεργατισμού), αλλά έγινε αντιληπτό και σε μικρότερες τράπεζες η ανάγκη του διαχωρισμού και τα οφέλη που προκύπτουν.
Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (Κύπρου) όπως είχε καταγράψει και η «Κ», προχώρησε στο τελευταίο τρίμηνο του 2018 στο διαχωρισμό του χαρτοφυλακίου της σε καλή και κακή τράπεζα, ενώ κάτι αντίστοιχο έπραξε και η AlphaBank Κύπρου. Η AlphaBank μετέφερε σε όχημα ειδικού σκοπού (SPV) 400 εκατ. προβληματικών δανείων, επαναλαμβάνοντας επί της ουσίας την ίδια κίνηση που είχε προχωρήσει το 2012, όπου είχε μεταφέρει 1,6 δισ. ευρώ κόκκινων δανείων πάλι σε SPV.
Τραπεζική ένωση
Ο ύψιστος σκοπός για τη μείωση των προβληματικών δανείων σε τράπεζες είναι η δημιουργία της Τραπεζικής Ένωσης. Όπως τόνισε η Επιτροπή στην ανακοίνωση του Οκτωβρίου 2017, η Τραπεζική Ένωση θα πρέπει να ολοκληρωθεί με παράλληλη επίτευξη της μείωσης και του επιμερισμού των κινδύνων.
Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα ποσοστά των ΜΕΔ στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα συνέχισαν να μειώνονται το πρώτο εξάμηνο του 2018, φτάνοντας κατά μέσο όρο στο 3,4%, και πλησιάζουν πάλι τα προ κρίσης επίπεδα. Όπως αναφέρει το δελτίο που συνόδευε την έκθεση προόδου σχετικά με τη μείωση των κινδύνων στην Τραπεζική Ένωση, το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει τη γενική τάση βελτίωσης σε ολόκληρη την Ένωση τα τελευταία χρόνια, η οποία κατέστη δυνατή χάρη στην αποφασιστική δράση των κρατών μελών και των παραγόντων της αγοράς, κυρίως σε χώρες με σχετικά υψηλά επίπεδα ΜΕΔ.
Παρά τα ενθαρρυντικά αυτά σημάδια, σημειώνεται πως τα υψηλά ποσοστά των ΜΕΔ εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση για ορισμένα κράτη μέλη. Στόχος, η σύσταση ενός κοινού δημοσιονομικού μηχανισμού ασφάλειας του Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης και η λήψη περαιτέρω μέτρων για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού συστήματος εγγύησης των καταθέσεων.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
