Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Οι κυπριακές τράπεζες βρίσκονται μπροστά στην πολύ μεγάλη προσπάθεια περαιτέρω μείωσης των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων τους, με βάση τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει σε ορίζοντα 2 – 3 χρόνων. Βάσει αυτού, στο 30% βλέπουν τα Μη Εξυπηρετούμενά τους οι –δύο πλέον- συστημικές τράπεζες μέχρι το 2020.
Δύο τράπεζες που κατέχουν το 80 – 90% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου της Κύπρου. Αυτή εξάλλου είναι και η νουθεσία από την ΕΚΤ. Τα εργαλεία αντιμετώπισης των ΜΕΔ που τους δόθηκαν τον Ιούλιο του 2018 από τη Βουλή των Αντιπροσώπων που επιταχύνουν και κάνουν πιο αποτελεσματικές τις διαδικασίες ανάκτησής τους, αλλά ταυτοχρόνως και το οικονομικό περιβάλλον που είναι ευνοϊκό, δείχνουν πως θα είναι εφικτός ο στόχος. Η προσπάθεια εξάλλου μείωσης των ΜΕΔ ξεκίνησε «ζεστά» το 2016 μετά την έξοδο της Κύπρου από τις μνημονιακές της υποχρεώσεις.
Προς τα τέλη του 2016 είχαν αρχίσει δειλά - δειλά οι δηλώσεις από Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και από Διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης πως για να εξαλειφθούν τα ΜΕΔ της Κύπρου θα χρειαστούν 10 χρόνια προσπαθειών και βαθιών μεταρρυθμίσεων. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις και κινήσεις είδαμε από το 2016, με αναδιαρθρώσεις μεγάλων ανοιγμάτων – δανείων, ψήφιση νομοθεσιών, την μετάβαση εκτός τραπεζικού συστήματος των ΜΕΔ της πρώην Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας (με το κλείσιμό της), αλλά και με πωλήσεις μεγάλων πακέτων δανείων. Πλέον τα ΜΕΔ φτάνουν τα 11,5 δισεκατομμύρια ευρώ στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα εάν συνυπολογίσουμε και την πρόσφατη πώληση των 2,7 δισ. ευρώ δανείων που πραγματοποίησε η Τράπεζα Κύπρου με παραλήπτη την Apollo Global Management.
Οι δύο μεγάλες τράπεζες, Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική Τράπεζα, έχουν τη δεδομένη στιγμή 43,2% και 51,6% ποσοστό ΜΕΔ βάσει των αποτελεσμάτων του πρώτου εξαμήνου του 2018. Όταν δοθεί η έγκριση πώλησης των 2,7 δισ. δανείων από την Τράπεζα Κύπρου, και γίνει και η αύξηση κεφαλαίου της Ελληνικής Τράπεζας, τα ΜΕΔ της πρώτης θα φτάσουν στο 38%, ενώ της δεύτερης κοντά στο 25%. Πρακτικά δηλαδή, η Τράπεζα Κύπρου αναμένεται να έχει μειώσει τα ΜΕΔ της μέχρι το 2020 κατά 3,5 - 4 περίπου δισ. (συμπεριλαμβανομένης της πώλησης του 2,7 δισ. στην Apollo).
Για την Τράπεζα Κύπρου εξάλλου η βελτίωση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου, παραμένει κύρια προτεραιότητά της και σύμφωνα με τα τελευταία της αποτελέσματα αναμένει ότι αυτό θα συνεχιστεί μετά την πώληση δανείων στα επόμενα τρίμηνα με αναθεωρημένο ρυθμό ύψους περίπου 200 εκατ. ευρώ ανά τρίμηνο, καθώς το μέγεθος του χαρτοφυλακίου και το μείγμα των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων έχουν αλλάξει, όπως αναφέρουν οι ίδιοι, ριζικά. Παράλληλα, όπως έχει αναφέρει η ίδια, η Τρ. Κύπρου συνεχίζει να διερευνά ενεργά και εναλλακτικές επιλογές για περαιτέρω μείωση μέσω αναδιαρθρώσεων.
Η Ελληνική, από την άλλη, ενώ ο λόγος των ΜΕΔ της μίκρυνε αφού έλαβε πολλά υγιή στοιχεία από την ΣΚΤ, τα ΜΕΔ της πλέον είναι στα 20 -25%. Εντούτοις, ενώ τα ΜΕΔ της παραμένουν στα 2,6 δισ. ευρώ σε απόλυτους αριθμούς, αναμένεται να προχωρήσει και αυτή σε πώληση μεγάλου πακέτου δανείων, ύψους 1 δισ. ευρώ περίπου. Άρα, τα ΜΕΔ να μειωθούν στο 10 – 15%. Η προσπάθεια μείωσης των δανείων θα επιτευχθεί σύμφωνα με πληροφορίες κατά βάση με πωλήσεις και τιτλοποιήσεις δανείων (securitisation), με τις εκποιήσεις και με τις ανταλλαγές χρέους με ακίνητα έναντι δανείων.
Βασική προϋπόθεση
Βασική προϋπόθεση των παραπάνω, που είναι προϊόν διαλόγου μεταξύ των ίδιων των τραπεζών και των εποπτών τους, είναι η οικονομία να συνεχίσει να μεγεθύνεται με αυτούς τους ρυθμούς. Είναι παράμετρος που έχουν προτάξει και οι ίδιες, αναφέροντας πως οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές πρέπει να παραμείνουν ευνοϊκές, να συνεχίσουν να βελτιώνονται οι μακροοικονομικές συνθήκες στη χώρα, να συνεχίσει να μειώνεται η ανεργία, να αυξάνονται οι επενδύσεις, να παραμείνει ισχυρός ο τουρισμός, να μειώνεται το δημόσιο χρέος και να συνεχίζει να παρουσιάζει πλεονάσματα η χώρα.
Οι Οίκοι Αξιολόγησης Fitch και Standard and Poor’s, παρά την αναβάθμιση του αξιόχρεου της Κύπρου, τόνισαν με τη σειρά τους ότι ο τραπεζικός τομέας παραμένει εξαιρετικά αδύναμος. Υπάρχει χαμηλή ποιότητα ενεργητικού των τραπεζών, σημείωσαν χαρακτηριστικά, με τα υψηλά ΜΕΔ να εξακολουθούν να βαρύνουν τον νέο δανεισμό και την κερδοφορία των τραπεζών.
Και οι μικρές
Εάν αφήσουμε εκτός χάρτη του προβλήματος των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων την RCBBank, την Eurobank Κύπρου και την Ancoria λόγω του ότι έχουν ελάχιστα ή και έως 5%, δράσεις αναμένονται να ληφθούν και από τις μικρότερες τράπεζες.
Πηγές αναφέρουν πως η Astrobank σχεδιάζει τρόπους για να επιταχύνει την μείωση των ΜΕΔ της, η AlphaBank Κύπρου βλέπουμε ότι προχώρησε ήδη σε μια κίνηση μείωσης 400 εκατ. ευρώ ΜΕΔ από το χαρτοφυλάκιο της ενώ έπονται και άλλες και η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (Κύπρου) είναι σε διαδικασία μεταφοράς των ΜΕΔ της σε κακή τράπεζα. Η USBBank αναμένεται μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2019 να έχει απορροφηθεί πλήρως από την Astrobank.
Όπως και να έχει, μεγάλη ανάσα για τις μικρότερες τράπεζες θα είναι το Κυβερνητικό Σχέδιο Εστία, όπου μπορεί να μην δώσει άμεσα λύση, αλλά θα επανεκκινήσει δάνεια τα οποία ήταν παγωμένα και θα εξυγιανθούν βάσει της αναδιάρθρωσης που θα επιλεγεί για το καθένα. Πρέπει να σημειωθεί πως ο στόχος για 30% δεν έχει τεθεί από τις παραπάνω τράπεζες, η προσπάθεια της μείωσης όμως υπάρχει.
Ελληνική: Έχουν γίνει σημαντικά βήματα για τα δάνεια
Η Ελληνική Τράπεζα και μέσω της Υπηρεσίας Οικονομικών Ερευνών της Τράπεζας, επισημαίνει στην έκθεσή της πως οι κυπριακές τράπεζες έχουν κάνει σημαντικά βήματα για τη σταθεροποίηση του συστήματος και βρίσκονται πλέον σε σταθερότερη βάση.
Οι πρόσφατες τολμηρές κινήσεις για τον εξορθολογισμό των ισολογισμών των τραπεζών έχουν μειώσει την αβεβαιότητα στο σύστημα, περιλαμβάνοντας την μεταβίβαση των ΜΕΔ της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας εκτός του τραπεζικού συστήματος, την πώληση ΜΕΔ από την Ελληνική Τράπεζα και την Τράπεζα Κύπρου, την μεταφορά ΜΕΔ από την Alpha Bank Κύπρου εκτός τραπεζικού συστήματος, την πρόσφατη έγκριση νομοθετικών τροποποιήσεων με στόχο τη διευκόλυνση των περαιτέρω πωλήσεων δανείων και την ενίσχυση των εργαλείων για τις εκποιήσεις και την αφερεγγυότητα και τον σχεδιασμό ενός προγράμματος κοινωνικής πολιτικής (Εστία) από την Κυβέρνηση με στόχο την παροχή οικονομικής βοήθειας σε ευάλωτους δανειολήπτες, που αντιμετωπίζουν προβλήματα (στη βάση εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων) για να ξεκινήσουν να εξυπηρετούν τα χρέη τους.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
