Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Όσο φτάνει στο τέλος του και το 2019, γίνεται αντιληπτό πως η κόντρα που έχει αρχίσει μεταξύ κυπριακών τραπεζών και της Ένωσης Τραπεζικών Υπαλλήλων (ΕΤΥΚ) από το 2017 που έληξαν οι πλείστες συλλογικές συμβάσεις και δεν έχουν ακόμα ανανεωθεί, πρέπει να λήξει. Ταυτόχρονα, ολοένα και περισσότερες τράπεζες τάσσονται στο στρατόπεδο που άνοιξε η Τράπεζα Κύπρου το 2017. Δηλαδή, θέλουν να αλλάξει το σύστημα αμοιβών και προαγωγών των τραπεζοϋπαλλήλων, παρόλο που έχουν παραχωρήσει την ετήσια προσαύξηση και την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή στους υπαλλήλους τους για το 2018. Στο «στρατόπεδο» της Τράπεζας Κύπρου δεν άργησε να μπει και η κύρια ανταγωνίστριά της τράπεζα, η Ελληνική, ενώ πληροφορίες της «Κ» θέλουν σε αυτό το στρατόπεδο να έχει περάσει και η Astrobank.
Σύμφωνα με τις παραπάνω τράπεζες - τακτική που το πιθανότερο να ακολουθήσει και η AlphaBank αφού η συλλογική σύμβαση με την ΕΤΥΚ έληξε το τέλος του 2018 – πρέπει να αλλάξει το σύστημα των προαγωγών και των αμοιβών, θεωρώντας το αντιπαραγωγικό και ότι δεν πρέπει να στηρίζεται στην παλαιότητα εργασίας του τραπεζικού υπαλλήλου. Πρόσθετα, οι τράπεζες υποστηρίζουν πως έτσι αδικούνται οι αποδοτικοί υπάλληλοι της εκάστοτε τράπεζας, άρα και δεν τους παρέχονται αρκετά κίνητρα για να αυξήσουν περαιτέρω την αποδοτικότητά τους. Αντιθέτως, υποστηρίζουν πως έτσι επιβραβεύονται όσοι έχουν αρκετά χρόνια προϋπηρεσίας στην κάθε τράπεζα, ασχέτως των τίτλων σπουδών που κατέχουν και της απόδοσής τους. Συνοψίζοντας, οι τράπεζες εκτιμούν πως είναι ένα αναχρονιστικό σύστημα το οποίο δεν ταιριάζει στο ρεύμα της εποχής και πρέπει να αλλάξει.
Στην αντίπερα όχθη η ΕΤΥΚ, που είναι αναμενόμενο να «πολεμά» για τη διατήρηση των κεκτημένων πολλών χρόνων, όμως η κόντρα αυτή δεν οδηγεί πουθενά. Και το αποτέλεσμα αυτής της κόντρας είναι πως τράπεζες και ΕΤΥΚ παραμένουν δίχως υπογραφή κάποιας σύμβασης και είναι στον «αέρα». Η ΕΤΥΚ βλέπει –ομολογουμένως- τις τράπεζες να επιστρέφουν δειλά στην κερδοφορία και η θέση της για διατήρηση των κεκτημένων της ισχυροποιείται.
Στο σημείο αυτό μπαίνει το Υπουργείο Εργασίας και ειδικά η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ζέτα Αιμιλιανίδου. Υπενθυμίζεται πως είχε μεσολαβήσει στην κρίση που είχε δημιουργηθεί μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων της ξενοδοχειακής βιομηχανίας, στην κρίση στην παιδεία, στη διαφορά καταβολής της ATA, αλλά και για το ωράριο των καταστημάτων. Μέχρι το τέλος του έτους, όπως πληροφορείται η «Κ», η Υπουργός θα κληθεί να μεσολαβήσει για την επίλυση των διαφορών μεταξύ τραπεζών και υπαλλήλων και να εξευρεθεί επιτέλους λύση στο ανοιχτό αυτό πρόβλημα. Η πρώτη φορά που ενεπλάκη με τις τράπεζες και την ΕΤΥΚ η Υπουργός, ήταν όταν μετά την παρέμβασή της δόθηκαν άνευ ανανέωσης της συλλογικής σύμβασης οι ετήσιες προσαυξήσεις και η ΑΤΑ στις τράπεζες για το 2018. Γιατί είναι όμως σημαντικό να λυθεί; Διότι υπάρχει ένα παράδοξο. Από τη μία οι τράπεζες δηλώνουν ανοιχτά πλέον πως θέλουν να δώσουν αυξήσεις στους τραπεζοϋπαλλήλους με τα κριτήρια που θέλουν αυτές, αλλά η ΕΤΥΚ διαφωνεί. Από την άλλη, η ΕΤΥΚ επιζητά τη συνέχιση της πρακτικής καταβολής των αυξήσεων όπως γινόταν παραδοσιακά. Τη δεδομένη στιγμή όμως, οι τραπεζοϋπάλληλοι είναι αυτοί που βρίσκονται στον «αέρα», αλλά και δεν απολαμβάνουν καμία μισθολογική αύξηση.
Το Υπουργείο, μέχρι στιγμής, πάντως, κρατά κλειστά τα χαρτιά του για τη στάση που θα τηρήσει και πώς θα κινηθεί.
Στη μέση η τεχνολογία
Όσο περνά όμως ο χρόνος, οι τράπεζες έχουν ένα άλλο «ισχυρό χαρτί», το οποίο και χρησιμοποιούν: την τεχνολογία και τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Είναι γνωστό με δηλώσεις από πάρα πολλούς τραπεζικούς, εντός και εκτός Κύπρου, ότι η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή είναι μονόδρομος. Εκτός από τράπεζες του εξωτερικού που έχουν να ανταγωνιστούν, έχουν πλέον να ανταγωνιστούν και εταιρείες «fintech» που είναι γι’ αυτές μια νέα απειλή. Συν τοις άλλοις, οι τράπεζες γίνονται δέκτες μηνυμάτων από τους θεσμούς, από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, από οίκους αξιολόγησης και το ΔΝΤ. Σύμφωνα με τα μηνύματα αυτά, πλην της μείωσης των εργαζομένων στον τομέα, η μείωση πρέπει να γίνει οπωσδήποτε και μάλιστα γρήγορα για να διατηρηθεί η βιωσιμότητα των τραπεζών.
Παράδειγμα από ΔΝΤ
Η Ανίτα Τουλαντάρ, επικεφαλής του κλιμακίου του ΔΝΤ για την Κύπρο, σε συνέντευξή της στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων και ερωτηθείσα αναφορικά με το αν υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω μείωση του αριθμού των τραπεζών στην Κύπρο, αναφέρθηκε στους δείκτες λειτουργικής αποδοτικότητας του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, οι οποίοι, κατά το Ταμείο, υστερούν σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ, όπως στον αριθμό ατόμων που εξυπηρετούνται για κάθε κατάστημα ή τα περιουσιακά στοιχεία ανά υπάλληλο.
Η επικεφαλής του ΔΝΤ για τα της Κύπρου, τόνισε πως «υπάρχει περιθώριο βελτίωσης της λειτουργικής αποδοτικότητας και αναμένεται να σμικρυνθεί το τραπεζικό σύστημα. Κατά συνέπεια, είπε, αυτό θα φέρει λιγότερους εργαζόμενους στο τραπεζικό σύστημα και αυτή η διαδικασία θα γίνει πιο επείγουσα καθώς οι τράπεζες προχωρούν στον ψηφιακό μετασχηματισμό στο μέλλον». Απαντώντας δε σε ερώτηση αν οι κυπριακές τράπεζες αντιμετωπίσουν πίεση από εταιρείες «fintech», η κ. Τουλαντάρ απάντησε πως ήδη στο τραπεζικό τοπίο παγκοσμίως εντάθηκε ο ανταγωνισμός των τραπεζών fintech και των εμπορικών τραπεζών, κάτι που μπορεί να μεταφραστεί και ως ευκαιρία, αλλά και ως απειλή. Εξήγησε ότι στην Κύπρο οι «fintechs» δεν έχουν δημιουργήσει ακόμα πιέσεις στις τράπεζες, αλλά μελλοντικά είναι σημαντικό να βελτιωθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός για να ενισχυθεί η αποδοτικότητά τους.
Βάσει των στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, οι τραπεζοϋπάλληλοι στην Κύπρο μέχρι το τέλος του 2018 ήταν στους 8.940, ενώ τα καταστήματα των τραπεζών ανέρχονται στα 384. Τα στοιχεία δείχνουν πως αναλογούν 44 καταστήματα τραπεζών για την εξυπηρέτηση κάθε 100.000 πολιτών στην Κύπρο.
