Της Μαρίας Ηρακλέους
Η τελευταία αναφορά της Κομισιόν τον Νοέμβριο του 2018 για το ελαιόλαδο προκάλεσε χαμόγελα ικανοποίησης σε παραγωγούς, Τμήμα Γεωργίας και Υγειονομικές Υπηρεσίες. Το κυπριακό ελαιόλαδο συγκαταλέγεται στα καλύτερα και πιο ποιοτικά της Ευρώπης. Κατά την τελευταία επίσκεψη του στην Κύπρο ο δρ Τάσσος Κυριακίδης στο πλαίσιο των Βραβείων Γαστρονόμος που διοργανώνει κάθε χρόνο η «Κ», εντόπισε σημεία τα οποία επιδέχονται βελτιώσεων, ώστε το κυπριακό ελαιόλαδο να απογειωθεί ποιοτικά. Η απουσία κυπριακών εταιρειών από διαγωνισμούς ποιότητας ελαιολάδου δεν βοηθάει τις προσπάθειες για αναβάθμιση του ελαιολάδου.
Σημειώνεται μάλιστα ότι αν και η Κύπρος είναι μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας, το οποίο κάθε έτος διοργανώνει το διαγωνισμό Mario Solinas Award, από το 2014 δεν έχουν υποβληθεί υποψηφιότητες από κυπριακές εταιρείες. Πάντως, αν και η συμμετοχή και οι πιθανές διακρίσεις σε διαγωνισμούς, θα προσέθεταν πόντους στην εικόνα του κυπριακού ελαιολάδου στις αγορές του εξωτερικού, εντούτοις ακόμα και χωρίς αυτό, ο όγκος των πωλήσεων αλλά και η αξία, καταγράφει με εξαίρεση το 2014 σταδιακή αύξηση.
Τα τελευταία στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας περιορίζουν την εικόνα μέχρι το 2015, χρονιά κατά την οποία η αξία η αξία των πωλήσεων ακατέργαστου ελαιολάδου ανήλθε στα 7,98 εκατ. ευρώ για όγκο πωλήσεων 2050 τόνων.
Συγκομιδή τον Οκτώβριο
Ο όγκος και η αξία των πωλήσεων θα μπορούσαν να ενισχυθούν με ενίσχυση της ποιότητας. Εκεί όπου ναι μεν το κυπριακό ελαιόλαδο καταγράφει θετικές επιδόσεις, ωστόσο σε κάποια σημεία υστερεί. Για παράδειγμα, είναι εξαιρετικής σημασίας η χρονική περίοδος κατά την οποία γίνεται η συγκομιδή. Στην Κύπρο, παραδοσιακά οι ελιές για το ελαιόλαδο μαζεύονται τον Νοέμβριο, καθώς ο καρπός είναι πιο ώριμος και δίνει έτσι μεγαλύτερη ποσότητα λαδιού.
Όπως εξηγεί ο δρ Κυριακίδης, η καλύτερη περίοδος για τη συγκομιδή της ελιάς η οποία προορίζεται για παραγωγή ελαιολάδου, είναι έναν μήναπριν. Τον Οκτώβριο, τα επίπεδα ωρίμανσης της ελιάς είναι τέτοια που προσφέρει καλύτερο άρωμα και γεύση και το λάδι συγκαταλέγεται αυτόματα στην κατηγορία εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο. Το σημαντικότερο όμως είναι οι πολυφαινόλες. Επιπλέον, τα επίπεδα πολυφαινόλων συστατικό το οποίο εξαιρετικά ωφέλιμο για την ανθρώπινη υγεία είναι εκείνη την περίοδο σε υψηλά επίπεδα μέσα στην ελιά.
Πάντως η συγκομιδή σε Ισπανία και Ιταλία, δεν γίνεται τον Οκτώβριο, αλλά τον Σεπτέμβριο και τα αποτελέσματα στους διαγωνισμούς ποιότητας τους δικαιώνουν. «Αν θέλουμε να έχουμε λάδι σε επίπεδο Ισπανίας και Ιταλίας, τότε θα πρέπει να ακολουθήσουμε την πρακτική τους», αναφέρει σχετικά ο δρ Κυριακίδης.
Ελαττώματα λόγω υγρασίας
Η υγρασία είναι ένα θέμα το οποίο πρέπει να αποφευχθεί όσον αφορά την παραγωγή ελαιολάδου. Το εν λόγω χαρακτηριστικό μπορεί να αποκομίσει το ελαιόλαδο αν η ελιά πριν οδηγηθεί στο πιεστήριο δεν φυλάγεται σε ξηρό μέρος. Η υγρασία οξειδώνει το ελαιόλαδο και δημιουργείμεγάλα προβλήματα στην ποιότητά του.
Γι’ αυτό, θεωρείται ωςμείζονος σημασίας ο χρόνος που θα μεσολαβήσει από τη στιγμή της συγκομιδής μέχρι τη διαδικασία παραγωγής. Οι εταιρείες που έχουν τα δικά τους πιεστήρια ελιάς, παράγουν συνήθως ελαιόλαδο καλύτερης ποιότητας. Με τη σειρά τους τα πιεστήρια θα πρέπει να συντονίσουν τηλειτουργία τους νωρίτερα ώστε να μπορούν να δεχθούν ελιές μέσα στον Οκτώβριο. Τονίζεται ως εκ τούτου ιδανικότερη λύση, η εγκατάσταση ελαιοτριβείου μέσα στον ελαιώνα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος παραγωγής και να διασφαλιστεί η ποιότητα του ελαιολάδου.
Λίγη προσπάθεια
«Υπάρχει ποιότητα στο κυπριακό ελαιόλαδο, αλλά υπάρχουν πράγματα τα οποία θα μπορούσαν να την αναβαθμίσουν». Η προσπάθεια πρέπει να προέλθει τόσο από τον ιδιωτικό τομέα όσο και από πλευράς κυβέρνησης τονίζει ο δρ Κυριακίδης και τονίζει ότι θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους παραγωγούς ώστε να εφαρμόσουν πιο σωστό τρόπο συγκομιδής και παραγωγής.
Τι κάνει το Υπουργείο
Σε επικοινωνία που είχε η «Κ» με το Τμήμα Γεωργίας μας αναφέρθηκε ότι παρέχονται ενημέρωση και συμβουλές προς τους ελαιοκαλλιεργητές σχετικά με την παραγωγή υψηλής ποιότητας ελαιοκομικών προϊόντων. Αυτές σχετίζονται τόσο με την παραγωγική διαδικασία του ελαιοκάρπου, τη μεταχείριση του καρπού κατά τη συγκομιδή και μετασυλλεκτικά, αλλά και την ταχεία μεταφορά του στα ελαιοτριβεία για ελαιουργία και εν τέλει τη φύλαξη του ελαιολάδου.
Εφαρμόζοντας αυτές τις πρακτικές ο παραγωγός μπορεί να εξασφαλίζει την παραλαβή ελαιολάδου που ανήκει στην ποιοτική κατηγορία του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου και η οποία είναι η ανώτερη ποιοτικά κατηγορία σύμφωνα με τη σχετική ενωσιακή και εθνική νομοθεσία. Το Τμήμα Γεωργίας έχει δημιουργήσει παράλληλα και την πρώτη, αναγνωρισμένη από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας, Ομάδα Οργανοληπτικής Αξιολόγησης Παρθένων ελαιολάδων.
Η Ομάδα άρχισε τις εργασίες της με εκπαίδευση και κατάρτιση από εξειδικευμένους εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό, το 2009 και κάθε έτος συμμετέχει σε διεργαστηριακούς ελέγχους που διοργανώνονται από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας.
Τι κατέδειξε ο έλεγχος των υγειονομικών
43 ελέγχους, έξι παραβάσεις και πρόστιμα πέντε χιλιάδων ευρώ είναι ο απολογισμός του 2018 για τις Υγειονομικές Υπηρεσίες για το ελαιόλαδο σε επιχειρήσεις τροφίμων. Μιλώντας στην «Κ» ο προϊστάμενος των Υγειονομικών Υπηρεσιών Αλβέρτος Καρής σημείωσε ότι δεν εγείρουν λόγο ανησυχίας για την υγεία των καταναλωτών, αλλά επρόκειτο για μικρές αλλοιώσεις σε θέματα ποιότητας.
Σημείωσε ότι όλα τα αποτελέσματα των ελέγχων αποστέλλονται στην Ευρώπη. Σε τελευταία αναφορά της Κομισιόν τον Νοέμβρη του 2018 αναφέρθηκε ότι τα κυπριακά ελαιόλαδα είναι από τα καλύτερα στην Ευρώπη τόσο ποιοτικά, αλλά και από πλευράς ασφάλειας, λόγω των ελέγχων που διενεργούνται. Στους ελέγχους που διενεργούνται στις επιχειρήσεις τροφίμων ελέγχεται αν το προϊόν διαθέτει τις υποχρεωτικές ενδείξεις ονομασίας και κατηγορίας του προϊόντος, της χώρας προέλευσης, του ονόματοςκαι διεύθυνσηςπαραγωγού ή διανομέα, και της ημερομηνίας ελάχιστης διατηρησιμότητας. Ελέγχεται επίσης ο αριθμός παρτίδας, οι συνθήκες διατήρησης του προϊόντος και η διατροφική δήλωση.
Η συχνότητα ελέγχων σε επιχειρήσεις τροφίμων είναι βασισμένη στον βαθμό επικινδυνότητας, ο οποίος καθορίζεται στην βάση πίνακα αξιολόγησης προηγούμενων ελέγχων. Σημειώνεται επίσης ότι στο πλαίσιο της διασφάλισης της ποιότητας του ελαιολάδου υπάρχει νομοσχέδιο και στους χώρους εστίασης, ώστε η φιάλη που χρησιμοποιείται για το ελαιόλαδο να έχει βαλβίδα ασφαλείας, καθώς και σήμανση για τα χαρακτηριστικά του ελαιολάδου.
