Kathimerini.gr
Ενα μεγάλο βήμα μπροστά για την Ευρωπαϊκή Ενωση και την Ευρωζώνη είναι το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ. Εάν γίνουν οι σωστοί χειρισμοί, η ευρωπαϊκή οικονομία θα βγει δυνατότερη από την πανδημία, αλλά ό,τι συμβαίνει δεν μοιάζει με εκείνο το περιστατικό του 1790 στις Ηνωμένες Πολιτείες (τη «Στιγμή του Χάμιλτον»): ο τότε πρώτος στην Ιστορία υπουργός Οικονομικών της χώρας, Αλεξάντερ Χάμιλτον, κατόρθωσε να πείσει τις συνήθως υπερχρεωμένες ομοσπονδιακές πολιτείες να εκχωρήσουν μέρος του δημοσιονομικού ελέγχου στην κεντρική κυβέρνηση με αντάλλαγμα ένα αμοιβαίο χρέος. Η Ευρωπαϊκή Ενωση αποτελεί ένα έργο εν εξελίξει. Στις μεγάλες προκλήσεις ανταποκρίνεται με αυτοσυγκράτηση και με τον μοναδικό τρόπο της, αλλά και χωρίς να μετασχηματίζεται σε ένα σύστημα με κεντρική εξουσία εκπορευόμενη από τις Βρυξέλλες.
Στα κονδύλια των 750 δισ. ευρώ για την ανάκαμψη από την πανδημία, θα μπορούσε κανείς να προσθέσει τα 100 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα SURE για τη στήριξη των υποαπασχολουμένων και των ανέργων, καθώς και τα 200 δισ. ευρώ που αφορούν ενίσχυση των πόρων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Το μερίδιο για τα 19 κράτη-μέλη της Ευρωζώνης από το σύνολο των 1.050 δισ. ευρώ ανέρχεται στα σχεδόν 900 δισ. ευρώ. Εάν προσθέσουμε και τα 75 δισ. ευρώ, τα οποία μπορεί κάθε κράτος, που τα έχει ανάγκη, να αντλήσει από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, το ποσόν θα έφθανε συνολικά σχεδόν το 1 τρισ. ευρώ, δηλαδή περίπου το 9% του ετήσιου ΑΕΠ της Ευρωζώνης για το 2020. Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για το πιο γενναιόδωρο διασυνοριακό πρόγραμμα στην Ιστορία, αν και προφανώς τα κονδύλια θα δαπανηθούν σε βάθος χρόνου, κυρίως από το 2021 και έως το 2024 και όχι μέσα σε ένα δωδεκάμηνο. Πάντως, παρά τους πολύ μεγάλους αριθμούς, το Ταμείο Ανάκαμψης και οι άλλες από κοινού πρωτοβουλίες απόκρισης στον ιό δεν θα οδηγήσουν την Ευρωζώνη λίγο πιο κοντά στην πλήρη δημοσιονομική ενοποίηση. Μέχρι ενός ορίου τα κράτη-μέλη ήδη έχουν επωμιστεί όλα μαζί τους επενδυτικούς κινδύνους.
Μέχρι στιγμής, βέβαια, το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ δεν είναι κάτι παραπάνω από μία ιδέα. Επίσης, προοιωνίζονται σκληρές διαπραγματεύσεις με τα τέσσερα πιο απρόθυμα για δαπάνες κράτη-μέλη υπό την καθοδήγηση της Αυστρίας, που προτιμούν ένα μηχανισμό μικρότερο με δάνεια και μόνον. Πάντως, αυτή η ιδέα, που προτάθηκε από τη Γερμανία και τη Γαλλία και στη συνέχεια την ενστερνίστηκαν κατευθείαν η Ιταλία και η Ισπανία, δηλαδή το 75% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, έχει βαρύτητα. Αλλωστε, η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ τελικά συνειδητοποίησε ότι χρειάζεται να δείξει γενναιοδωρία προς τον ευρωπαϊκό Νότο, προκειμένου να διασφαλίσει την ενότητα της Ε.Ε. και τη δική της πολιτική υστεροφημία.
* Ο κ. Holger Schmieding είναι οικονομολόγος της Berenberg Bank.
