Kathimerini.gr
Στο ιλιγγιώδες ποσό των 5,4 τρισ. δολαρίων ανέρχεται η αποταμίευση που συγκέντρωσαν τα νοικοκυριά στις περισσότερες χώρες ανά τον κόσμο από την αρχή της πανδημίας, όταν οι δαπάνες τους περιορίστηκαν αναγκαστικά με την αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και εξαιτίας της ανησυχίας των καταναλωτών για τις θέσεις εργασίας τους και για το εισόδημά τους. Οι διαφορές ανάμεσα στις πλούσιες και τις φτωχές χώρες, όπως ανάμεσα στα διαφορετικά εισοδηματικά στρώματα στο εσωτερικό των χωρών, είναι πάντως εμφανείς και στα επίπεδα της αποταμίευσης: σαφώς υψηλότερα στις ΗΠΑ, στη Δυτική Ευρώπη και στις πλούσιες χώρες της Μέσης Ανατολής και σαφώς χαμηλότερα στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και στις φτωχότερες χώρες της Ασίας. Η αποταμίευση αυτή, πάντως, αποτελεί μία από τις ελπίδες της παγκόσμιας οικονομίας για ανάκαμψη μετά το τέλος της πανδημίας, καθώς αναμένεται πως θα διοχετευθούν σε κάθε είδους καταναλωτικές δαπάνες δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη. Προ ημερών ο οίκος Moody’s προέβλεψε πως αν τα νοικοκυριά ανά τον κόσμο δαπανήσουν περίπου το ένα τρίτο από το πλεόνασμα αποταμίευσής τους, θα δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας κατά τουλάχιστον 2 εκατοστιαίες μονάδες στη διάρκεια του τρέχοντος και του επόμενου έτους.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του εν λόγω οίκου, τα αμερικανικά νοικοκυριά συγκέντρωσαν το μεγαλύτερο μέρος από τα κεφάλαια αυτά, καθώς αποταμίευσαν 2 τρισ. δολάρια πιο πολλά από τα αναμενόμενα επίπεδα βάσει των αντίστοιχων του 2019. Αντίστοιχα στοιχεία της Evercore ISI καταδεικνύουν επιπλέον πως η αποταμίευση στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου συγκεντρώθηκε προτού ακόμη τεθεί σε εφαρμογή των πρόγραμμα Μπάιντεν των 1,9 τρισ. δολαρίων.
Παράλληλα, στοιχεία του ΟΟΣΑ φέρουν την αποταμίευση των νοικοκυριών στις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες να έχει φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα από την αρχή του αιώνα. Ομοίως, η αποταμίευση ήταν πολύ μεγαλύτερη από το σύνηθες σε χώρες της Μέσης Ανατολής που στήριξαν τις οικονομίες τους με γενναιόδωρα προγράμματα, ενώ στην Ασία η αποταμίευση των νοικοκυριών ήταν και πάλι μεγάλη αλλά όχι ιδιαιτέρως υψηλή από τα συνήθη επίπεδα εν μέρει και επειδή η πανδημία αναχαιτίστηκε ταχύτερα και ήταν μικρότερος ο αντίκτυπός της στις δαπάνες των νοικοκυριών.
Στη Νότια Αμερική και στην Ανατολική Ευρώπη τα επίπεδα της αποταμίευσης αυξήθηκαν αλλά λιγότερο σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, καθώς δέχθηκαν βαρύτατο πλήγμα από την πανδημία και τα κυβερνητικά προγράμματα ήταν λιγότερο γενναιόδωρα. Σε όλες αδιακρίτως τις γεωγραφικές ζώνες ο αντίκτυπος της πανδημίας ήταν άνισος, με τα φτωχά νοικοκυριά να πλήττονται περισσότερο και εξίσου άνιση ήταν η αποταμίευση, με τα περισσότερα κεφάλαια να συγκεντρώνονται στους τραπεζικούς λογαριασμούς των πλουσιότερων νοικοκυριών. Οπως τονίζει η Moody’s, συνολικά η αποταμίευση ανά τον κόσμο ανήλθε τουλάχιστον στο 6% του παγκόσμιου ΑΕΠ μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου. Σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times σχολιάζει πως οι τελευταίες έρευνες δείχνουν αισιοδοξία μεταξύ καταναλωτών, που σημαίνει ότι θα σπεύσουν να δαπανήσουν σε καταστήματα, μπαρ και εστιατόρια μόλις ανακληθούν οι περιορισμοί οι οποίοι έχουν επιβληθεί για την ανάσχεση της πανδημίας.
Είναι ενδεικτικά τα πορίσματα έρευνας του Morning Consult που φέρει το 1/3 των πλουσιότερων νοικοκυριών σε πολλές χώρες, όπως Κίνα, Αυστραλία, Ιταλία, Ρωσία και ΗΠΑ, να εκτιμούν πως η περίοδος που διανύουμε είναι καλή για να προχωρήσουν σε μεγάλες αγορές. Δεν ισχύει, ωστόσο, το ίδιο για τα φτωχότερα νοικοκυριά. Οικονομολόγοι της Goldman Sachs επισημαίνουν πως τα δύο τρίτα της πρόσθετης αποταμίευσης στις ΗΠΑ προήλθαν από το πλουσιότερο 40% του πληθυσμού της υπερδύναμης.
Οι ίδιοι οικονομολόγοι εκτιμούν για αυτό πως η κατανομή αυτή της αποταμίευσης θα περιορίσει την κλίμακα της ώθησης που θα λάβει η οικονομία όταν θα αρθούν τα περιοριστικά μέτρα, καθώς «τα υψηλότερα εισοδήματα δεν θα προχωρήσουν τόσο σε δαπάνες». Οπως χαρακτηριστικά ανέφεραν μιλώντας στους F.T., «αν η πρόσθετη αποταμίευση ανήκει στα πλουσιότερα νοικοκυριά, οπότε και θα αντιμετωπιστεί ως αύξηση του πλούτου τους και όχι ως ενίσχυση του εισοδήματος, τότε θα είναι σαφώς χαμηλότερο το επίπεδο των δαπανών».
Ενδεικτική περίπτωση η Βρετανία, όπου σύμφωνα με την Τράπεζα της Αγγλίας σχεδόν τα τρία τέταρτα των νοικοκυριών ανέφεραν σε σχετική δημοσκόπηση ότι σκοπεύουν να αφήσουν ανέγγιχτες τις αποταμιεύσεις στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς και να μην προχωρήσουν σε δαπάνες. Κάποια άλλα νοικοκυριά σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν την αποταμίευσή τους για την αποπληρωμή χρεών ή να επενδύσουν σε συνταξιοδοτικά ταμεία για να έχουν περισσότερα εισοδήματα μετά τη συνταξιοδότησή τους.
