Της Μαρίας Ηρακλέους
Σε περίοδο σοβαρής οικονομικής αβεβαιότητας έχει καταρτιστεί ο 1ος προϋπολογισμός της κυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός στην πρώτη του τοποθέτηση για την συζήτηση του προϋπολογισμού στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής. Σημείωσε ότι, ο προϋπολογισμός έχει καταρτιστεί πριν τις εξελίξεις στο Ισραήλ και ως εκ τούτου οι επιπτώσεις οι οποίες δεν έχουν σταθμιστεί, όπως ούτε και η φορολογική μεταρρύθμιση που είναι σε εξέλιξη. Επίσης, δεν είναι σταθμισμένα και τα πρόσφατα μέτρα για την ακρίβεια που έχουν ανακοινωθεί ούτε η ανάληψη της προεδρίας το α εξάμηνο το 2026, βέβαια είναι θέματα που μπορούν αν αντιμετωπιστούν με συμπληρωματικό προϋπολογισμό, όπως ανέφερε.
«Ζούμε σε μια περίοδο συνεχών αρνητικών εξελίξεων και πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε κάθε κρίση και εξέλιξη και πρέπει να είμαστε έτοιμοι να ανταποκριθούμε σε προκλήσεις και να διασφαλίσουμε δημοσιονομική σταθερότητα» τόνισε ο Υπουργός Οικονομικών, προσθέτοντας ότι ο προϋπολογισμός ετοιμάστηκε έχοντας ως βασικές προτεραιότητες:
- Το δημοσιονομικό ισοζύγιο να είναι πλεονασματικό
- τη συγκράτηση της απασχόλησης στο δημόσιο τομέα,
- τη μείωση του δημόσιου χρέους μεσοπρόθεσμα
- την υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομής με σημαντική προστιθέμενη αξία, με ιδιαίτερη έμφαση την προώθηση συγχρηματοδοτούμενων έργων και έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
- Την προώθηση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού
- Τη δημιουργία συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης και τη διατήρηση ενός εύρωστου χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Βασικά στοιχεία του προϋπολογισμού
Ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να ανέλθει στο 2,9% το 2024 και το το 2025 και 2026 να κυμανθεί στο 3,1% και 3,2% αντίστοιχα.
Ο ρυθμός πληθωρισμού για το 2024 προβλέπεται να περιοριστεί στο 2,5% και για τα έτη 2025 και 2026 να μειωθεί στο 2%.
Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να μειωθεί στο 5,8% τιυ εργατικού δυναμικού το 2024 και ακολούθως να περιοριστεί στο 5,3% και στο 5% το 2025 και 2026 αντίστοιχα.
Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να σημειώσει βελτίωση και να μειωθεί το ποσοστό στο ΑΕΠ στο -9,2% το 2024, στο -8,6% το 2025 και στο -8% το 2026.
Αντίστοιχα, η Καθαρή Επενδυτική Θέση, αναμένεται να βελτιωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ παρά τα ελλείμματα στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών.
Σημαντικότεροι δημοσιονομικοί και μακροοικονομικοί κίνδυνοι
Ο Υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε και στους σημαντικότερους δημοσιονομικούς κινδύνους, οι οποίοι είναι:
- Η συνέχιση ή και επιβολή νέων κυρώσεων στη Ρωσία και τη Λευκορωσία με άμεσες ή έμμεσες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία, που μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του πληωθρισμού, ο οποίος διαβρώνει το πραγματικό εισόδημα των πολιτών με αρνητικές επιπτώσεις στην κατανάλωση και τα έσοδα του κράτους.
- Περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων, που θα οδηγήσουν σε επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης με συνεπακόλουθα τη μείωση των κρατικών εσόδων.
- Επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών από το ΓεΣΥ, κυρίως μέσω μεταφοράς υποχρεώσεων του ΓεΣΥ στον κρατικό προϋπολογισμό ή και μη ανάληψης υποχρεώσεων που προβλέπεται από το ΓεΣΥ από το σφαιρικό προϋπολογισμό του ΟΑΥ.
- Από τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις σε βάρος της δημοκρατίας που δύναται να προκύψουν από δικαστικές υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον της Δικαιοσύνης σε σχέση με αποφάσεις της Αρχής Εξυγίανσης των Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων.
- Επιπτώσεις από τυχόν αύξηση των μεταναστευτικών ροών.
- Επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών λόγω συνεπειών από την κλιματική αλλαγή όπως φυσικές καταστροφές και ανάγκη για αποζημιώσεις στον γεωργικό τομέα.
- Και επιπτώσεις από την ανάγκη για επιπρόσθετα κοινωνικά μέτρα στήριξης του πληθυσμού λόγω των συνεχόμενων πληθωριστικών πιέσεων.
Θετικά βλέπουν τον προϋπολογισμό ΔΗΣΥ και ΔΗΚΟ – Ανισορροπίες εντοπίζει το ΑΚΕΛ
Από πλευράς του ΔΗΣΥ ο Χάρης Γεωργιάδης ανέφερε ότι έχει πολλούς λόγους να είναι ικανοποιημένος, από την παρουσίαση του προϋπολογισμού. Σημείωσε ότι οι επιδόσεις παραμένουν θετικές, συνδέοντας τις με τις αποφάσεις της προηγούμενης κυβέρνησης. Όπως ανέφερε, «οι αποφάσεις που λάβαμε, έχουν δημιουργήσει ένα υγιές υπόβαθρο για την κυπριακή οικονομία, κάτι που είδε και ο οίκος Moody’s, αν και αργότερα από τους υπόλοιπους». Συνέχισε αναφέροντας ότι, με τον προϋπολογισμό έχει επιβεβαιωθεί η εμπιστοσύνη που ο ίδιος είχε εκφράσει, αν και υπάρχουν κάποιες παρατηρήσεις και σημεία ανησυχίας, για τα οποία, όπως ανέφερε, θα πρέπει να επανέλθουμε.
Διαφορετική ανάγνωση του προϋπολογισμού έχει το ΑΚΕΛ, όπως ανέφερε ο βουλευτής Αντρέας Καυκαλιάς, εντοπίζοντας σοβαρές ανισορροπίες. Σημείωσε ότι η διαμόρφωση του δεν έχει συνδυαστεί με τα μέτρα για την ακρίβεια, τις κρίσιμες προκλήσεις, πράσινη μετάβαση και φορολογία, και την στήριξη της οικογένειας. Βλέπουμε ένα προϋπολογισμό που δεν αγγίζει τομείς της οικονομίας, δεν αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα ευάλωτων ομάδων, ούτε το θέμα της προσιτής στέγης, σημείωσε ο κ. Καυκαλιάς, στο πρώτο σχόλιο μετά την παρουσίαση του Υπουργού.
Το ΔΗΚΟ διά του προεδρεύοντα της επιτροπής Χρύση Παντελίδη, εξέφρασε την ικανοποίηση για τον προϋπολογισμό κάνοντας λόγο για χρυσή τομή ανάμεσα στην δημοσιονομική σταθερότητα και κοινωνική συνοχή.
