Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η ρύθμιση του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αναφορικά με την αναζήτηση φορολογικών εσόδων μέσω αναμόρφωσης του φορολογικού συστήματος σε παγκό σμια βάση για τις πολυεθνικές εταιρείες, ανοίγει το δρόμο ώστε να πληγούν φορο λογικές έδρες όπως η Κύπρος. Η δεύτερη κατά σειρά απειλή έρχεται από την δύση για να ταράξει εν δυνάμει τα «φορολογικά κυπριακά νερά» που σχετίζονται με τον εταιρικό φόρο. Η πρώτη ήταν όταν στα τέλη του 2016 με αρχές του 2017 άρχισε να συζητείται η εισαγωγή της κοινής βάσης φορολογίας εταιρειών και η κοινή ενοποι ημένη βάση φορολογίας εταιρειών σε χώρες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με σύμμαχο όμως την Γαλλία –όπως α ποδεικνύεται από δηλώσεις του Γάλλου Υπουργού Οικονομίας Μπρουνό Λεμέρ την προηγούμενη εβδομάδα- η ρύθμιση Μπάιντεν για εταιρικό φόρο πάνω στις πολυεθνικές, χώρες όπως η Κύπρος νιώθει ολοένα και περισσότερο τις όποιες επι πτώσεις προκύψουν. Διότι άλλο να θέλουν να εισάξουν οι ΗΠΑ ένα σύστημα φορο λόγησης των πολυεθνικών επιχειρήσεων και άλλο να έχει τη σύμφωνη γνώμη μια μεγάλη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένω σης. Η Κύπρος είναι μία χώρα που δεν με ταβάλλει το φορολογικό της σύστημα, δί νοντας μία ασφάλεια στους επενδυτές που θέλουν να δραστηριοποιηθούν ή να μεταφέρουν την φορολογική τους έδρα και να είναι φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου.
Η Κύπρος έχει εξάλλου συγκεκριμένα ε πιχειρηματικά προϊόντα τα οποία είτε στα μάτησαν, είτε συνεχίζουν να υπάρχουν. Ένα από αυτά ήταν το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, που σταμάτησε αιφνιδίως διότι τύγχανε κακού χειρισμού. Ένα άλλο προϊόν είναι το χαμηλό φορο λογικό καθεστώς, με τον εταιρικό φόρο να είναι στο 12,5%. Ακόμα ένα, είναι ότι η Κύπρος αντιπροσωπεύει προορισμό που είναι εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτω από μία «ευρωπαϊκή ομπρέλα» (EU Jurisdiction). Το σταθερό φορολογικό κα θεστώς που προαναφέρθηκε, μπορεί επίσης να λογιστεί ως ένα προϊόν που «πουλά» η Κύπρος. Η Γαλλία είναι υποστηρικτική της ρύθμισης Μπάιντεν, διότι θέλει να σταματήσει μία εταιρεία που δραστηριο ποιείται στην Γαλλία για παράδειγμα, ενώ η φορολογική έδρα εκείνης της εταιρείας, πάλι επί παραδείγματι, υφίσταται στην Κύπρο. Η δραστηριότητα της εταιρείας θα είναι στη Γαλλία, όμως τους φορολο γικούς καρπούς τους απολαμβάνει η Κύπρος. Η καθιέρωση ενός παγκόσμιου ε λάχιστου φόρου 21% που προτείνει ο ι σχυρός άνδρας των ΗΠΑ για τις πολυε θνικές εταιρείες, μπορεί να δώσει τη δυνατότητα να επιστρέφονται τα κέρδη στη χώρα που πραγματοποιήθηκαν οι πωλή σεις, ή ακόμα και στην χώρα που είναι η «μητρική» εταιρεία. Σε σχετική έκθεση της Unicredit, επισημαίνεται πως «μια ε πιστροφή των εταιρικών κερδών πιθανό τατα θα οδηγούσε σε χαμηλότερα δημόσια έσοδα σε μικρότερες χώρες της Ε.Ε που μέχρι στιγμής λειτουργούσαν ως φορολο γικοί παράδεισοι». Αν και μέσα στην έκθεση της Unicredit δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανα φορά στην Κύπρο, αναφέρει παραδείγματα χωρών που θα επηρεαστούν από μία πα γκόσμια φορολόγηση των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Ως παραδείγματα δίνει την Ουγγαρία με φορολογικό συντελεστή στο 9%, τη Βουλγαρία με 10% και την Ιρλανδία με 12,5%. Η Κύπρος υπενθυμίζεται πως έχει 12,5%. Στον αντίποδα, χώρες που εν δεχομένως και να επωφεληθούν από μία τέτοια ρύθμιση, είναι η Γαλλία με το 32% και η Γερμανία με το 30%.
Αλλαγή μοντέλου
Όπως βλέπουμε, το να «πουλά» η Κύπρος το μοντέλο της φορολογικής έδρας, δεν φαίνεται να έχει ιδιαίτερο μέλλον, διότι αν και δεν καταφέρει η ρύθμιση Μπάιντεν να περάσει, κάποια στιγμή θα επανέλθει αντίστοιχη. Το ίδιο έγινε και με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την κοινή φορολογική βάση στα προη γούμενα χρόνια, ασχέτως που το τελευταίο διάστημα είχε «παγώσει». Η ανάγκη για εισαγωγή και εφαρμογή ενός οικονομικού μοντέλου που θα πάει μπροστά τη χώρα και θα την καταστήσει ανταγωνιστική, είναι αδήριτη. Τέτοιες ρυθμίσεις είναι σαφή μηνύματα προς τους κυπριακούς θεσμούς για αλλαγή μοντέλου, βλέποντας σε δεύτερη ανάγνωση το άμεσο οικονομικό πλήγμα που θα έρθει από τέτοιες κινήσεις. Εάν δούμε μακροπρόθεσμα το μήνυμα, τότε ίσως η βραχυπρόθεσμη επίπτωση να είναι και μικρότερη. Το σίγουρο είναι πως μία τέτοια κίνηση μόνο τυχαία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αναφορικά με την χρονική στιγμή που συζητείται. Η πανδημία έχει φέρει στα όριά τους όλες τις οικονομίες σε παγκόσμια βάση και η φορολόγηση για χώρες που «περνάει» αυτό το μοντέλο (όχι στην Κύπρο) φαντάζει μέτρο που θα μειώσει τις οικονομικές α πώλειες αυτών των κρατών.
Παλαιότερο μήνυμα
Το παλαιότερο μήνυμα –το οποίο είναι και παγοποιημένο είχε την ίδια βάση. Εν ολίγοις, η κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας των εταιρειών (CCCTB) που ήθελε να περάσει η ΕΕ, αποτελεί ένα ενιαίο σύστημα κανόνων σε σχέση με τον υπολογισμό των φορολογητέων κερδών στην ΕΕ, που θα επιτρέπει στις εταιρεί ες να υποβάλλουν μια φορο λογική δήλωση για όλες τις δραστηριότητες τους στην Ε.Ε. Προνοείτο επίσης η δυνα τότητα συμψηφισμού ενδεχό μενης ζημίας σε ένα κράτος μέλος με κέρδη σε άλλο, ενώ η κοινή βάση αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός –κατά την Κομισιόν- πιο δίκαιου υ πολογισμού της φορολογικής βάσης των διασυνοριακών ε ταιρειών, το οποίο θα συνέ βαλλε στη ριζική μεταρρύθμι ση της φορολογίας των εταιρειών σε όλη την ΕΕ. Το προ τεινόμενο σύστημα φορολό γησης θα ήταν υποχρεωτικό για τους μεγάλους πολυεθνι κούς ομίλους, καθώς οι εταιρείες με συνολικά έσοδα άνω των 750 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως θα φορολογούνταν εκεί όπου πραγματοποιούν τα κέρδη τους. Υπενθυμίζεται πως η Κύπρος είχε προχωρήσει με «αιτιολογημένη γνώμη» αναφορικά με τις προτάσεις αυτές και είχε αναφέρει γραπτώς τη διαφωνία της. Η πρόταση Μπάιντεν λοιπόν δεν απέχει πολύ από τις παραπάνω προτάσεις και για την Κύπρο θα έχει σίγουρα επιπτώσεις.
